Vanuatu

Republiek Vanuatu
*Ripablik blong Vanuatu* (Bislama)
*Republic of Vanuatu* (Engels)
*République de Vanuatu* (Frans)
Vlag	Wapen
	Nasionale leuse: ; Long God yumi stanap (Bislama); With God we stand (Engels); Nous nous tenons devant Dieu (Frans); (Afrikaans: "In God staan ons")
	Volkslied: Yumi, Yumi, Yumi; (Bislama vir: "Ons, Ons, Ons");
Hoofstad	Port Vila 17°45′S 168°18′O / 17.750°S 168.300°O
Grootste stad	Port Vila
Amptelike tale	Bislama, Engels en Frans
Regering ; • President; • Eerste minister	Unitêre parlementêre; grondwetlike republiek; Nikenike Vurobaravu; Ishmael Kalsakau
Onafhanklikheid • van Frankryk en; die Verenigde Koninkryk;	; ; 30 Julie 1980
Oppervlakte; - Totaal; ; - Water (%)	; 12 190 km2 (157ste); 4 707 myl2; feitlik niks
Bevolking; - 2022-skatting; - 2016-sensus; - Digtheid	; 324 895 (181ste); 272 459; 25 / km2 (188ste); 65 / myl2
BBP (KKP); - Totaal; - Per capita	2022-skatting; $922 miljoen (178ste); $2 858 (155ste)
BBP (nominaal); - Totaal; - Per capita	2022-skatting; $984 miljoen (175ste); $3 050 (124ste)
MOI (2021)	0,607 (140ste) – medium
Gini (2019)	32,3 – medium
Geldeenheid	Vatu (VUV)
Tydsone; - Somertyd	VUT (UTC+11); nie toegepas nie (UTC+11)
Internet-TLD	.vu
Skakelkode	+678

Vanuatu (Engels: [ˌvɑːnuˈɑːtu], vah-noo-AH-too, luister (hulp·inligting) of [vænˈwɑːtu], van-WAH-too; Bislama en Frans: [vanuatu]), amptelik die Republiek Vanuatu (Bislama: Ripablik blong Vanuatu; Engels: Republic of Vanuatu; Frans: République de Vanuatu), is 'n eilandstaat in die Stille Oseaan en Oseanië. Dit beslaan 'n oppervlakte van 12 190 km² en het 'n bevolking van 324 895 in 2022 gehad. Vanuatu is in die ooste van Australië, in die suidooste van die Salomonseilande, in die weste van Fidji en in die noordooste van Nieu-Kaledonië geleë. Die hoofstad en grootste stad is Port Vila. Vanuatu is 'n onafhanklike republiek binne die Britse Statebond met 'n president as staatshoof.

Nasa-Satellietbeeld van Vanuatu

Kaart van Vanuatu

Vanuatu was bevolk deur Melanesiërs. Vanuatu (van-WAH-toe) beteken "ons land" en die plaaslike mense noem hulself die "Ni-Vanuatu". Voor hul onafhanklikheid in 1980 van die Verenigde Koninkryk en Frankryk was hierdie groep van 83 eilande bekend as die Nuwe Hebride – 'n naam wat deur kommandeur James Cook gegee is na aanleiding van die Hebride in Skotland. In 1606 het die eerste Europeërs onder leiding van die Portugese ontdekkingsreisiger Fernandes de Queirós die grootste eiland van die argipel bereik. Nadat die krone van Portugal en Spanje verenig is, het Queirós die argipel vir Spanje as deel van Spaans-Oos-Indië opgeëis en dit La Austrialia del Espíritu Santo genoem.

Alhoewel Vanuatu se ampstale Engels, Frans en Bislama is, word daar 105 ander tradisionele tale dwarsoor die eilande gepraat.

Daar is 'n aktiewe vulkaan genaamd Azur op die suidelike eiland Tanna3 geleë en die eiland Ambrym het ook aktiewe vulkane.

Etimologie[wysig | wysig bron]

Vanuatu se naam is afgelei van die woord vanua ("land" of "tuis"), wat in verskeie Austronesiese tale voorkom en op sy beurt afgelei is van die Proto-Austronesiese banua, en die woord tu ("skerm"). Saam verwys albei woorde na die onafhanklike status van die nuwe land.

Verwysings[wysig | wysig bron]

↑ (en) Harrison Selmen (17 Julie 2011). "Santo chiefs concerned over slow pace of development in Sanma". Vanuatu Daily Post. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Januarie 2012. Besoek op 25 Januarie 2012.
↑ (en) John Lynch, Fa'afo Pat, red. (1993). Proceedings of the first International Conference on Oceanic Linguistics. Australian National University. p. 319.
↑ (en) G. W. Trompf (1987). The Gospel Is Not Western: Black Theologies from the Southwest Pacific. Orbis Books. p. 184.
↑ (en) "Vanuatu Population (2022)". Worldometer. Besoek op 4 November 2022.
↑ (en) "2016 Post-TC Pam Mini-Census Report". Regering van Vanuatu. 21 Julie 2017. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Januarie 2019. Besoek op 29 Desember 2017.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 (en) "Vanuatu". Internasionale Monetêre Fonds. Oktober 2022. Besoek op 4 November 2022.
↑ (en) "Human Development Report 2021/2022" (PDF). United Nations Development Programme. 2021. Besoek op 4 November 2022.
↑ (en) "Gini Index". Wêreldbank. Besoek op 4 November 2022.

Bronne[wysig | wysig bron]

Algemeen

(en) "Vanuatu". Encyclopædia Britannica. Besoek op 4 November 2022.
(en) "Vanuatu". Central Intelligence Agency. Besoek op 4 November 2022.

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]

Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Vanuatu.
(en) Toerisme-inligting oor Vanuatu op Wikivoyage
(bi) (en) (fr) Amptelike webwerf van Vanuatu se regering

[1] (en) Harrison Selmen (17 Julie 2011). "Santo chiefs concerned over slow pace of development in Sanma". Vanuatu Daily Post. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Januarie 2012. Besoek op 25 Januarie 2012.

[2] (en) John Lynch, Fa'afo Pat, red. (1993). Proceedings of the first International Conference on Oceanic Linguistics. Australian National University. p. 319.

[3] (en) G. W. Trompf (1987). The Gospel Is Not Western: Black Theologies from the Southwest Pacific. Orbis Books. p. 184.

[4] (en) "Vanuatu Population (2022)". Worldometer. Besoek op 4 November 2022.

[5] (en) "2016 Post-TC Pam Mini-Census Report". Regering van Vanuatu. 21 Julie 2017. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Januarie 2019. Besoek op 29 Desember 2017.

[imf2-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 (en) "Vanuatu". Internasionale Monetêre Fonds. Oktober 2022. Besoek op 4 November 2022.

[7] (en) "Human Development Report 2021/2022" (PDF). United Nations Development Programme. 2021. Besoek op 4 November 2022.

[8] (en) "Gini Index". Wêreldbank. Besoek op 4 November 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]