Aktinium

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
89 radiumAktiniumtorium
La

Ac

Ute
Algemeen
Naam, simbool, getal Aktinium, Ac, 89
Chemiese reeks aktiniedes
Groep, periode, blok 3, 7, f
Voorkoms silwerwit, gloeiend met 'n
onheilspellende blou lig;[1]
soms met 'n goue skynsel[2]
Atoommassa (227) g/mol
Elektronkonfigurasie [Rn] 6d1 7s2
Elektrone per skil 2, 8, 18, 32, 18, 9, 2
Fisiese eienskappe
Toestand vastestof
Digtheid (naby k.t.) 10 g/cm³
Smeltpunt (circa) 1323 K
(1050 °C)
Kookpunt 3471 K
(3198 °C)
Smeltingswarmte 14 kJ/mol
Verdampingswarmte 400 kJ/mol
Warmtekapasiteit (25 °C) 27,2 J/(mol·K)
Atoomeienskappe
Kristalstruktuur kubies-opsiggesentreerd
Oksidasietoestande 3
(neutrale oksied)
Elektronegatiwiteit 1,1 (Skaal van Pauling)
Ionisasie-energieë 1ste: 499 kJ/mol
2de: 1170 kJ/mol
Atoomradius 195 pm
Diverse
Magnetiese rangskikking geen data
Termiese geleidingsvermoë (300 K) 12 W/(m·K)
CAS-registernommer 7440-34-8
Vernaamste isotope
Isotope van Aktinium
iso NV halfleeftyd VM VE (MeV) VP
225Ac sin 10 dae α 5,935 221Fr
226Ac sin 29,37 uur β- 1,117 226Th
ε 0,640 226Ra
α 5,536 222Fr
227Ac 100% 21,773 jaar β- 0,045 227Th
α 5,042 223Fr
Portaal Chemie

Aktinium (IFA: /akˈtɪniəm/) is 'n chemiese element in die periodieke tabel met die simbool Ac en atoomgetal 89.

Merkbare eienskappe[wysig | wysig bron]

Aktinium is 'n silwerige baie radioaktiewe metallieke element. As gevolg van die element se intense radioaktiwiteit, gloei aktinium in die donker met 'n bleekblou lig. Dit word slegs in spoorhoeveelhede in uraanerts aangetref as 227Ac, 'n α en β-uitstraler met 'n halfleeftyd van 21,773 jaar. Een ton uraanerts bevat ongeveer 'n tiende van 'n gram aktinium.

Toepassings[wysig | wysig bron]

Aktinium is omtrent 150 keer so radioaktief as radium, wat dit 'n waardevolle neutronbron maak. Andersins het dit geen beduidende industriële toepassings nie.

225Ac is word in geneeskunde gebruik om 213Bi te vervaardig in 'n herbruikbare generator of dit kan alleen gebruik word as 'n middel vir radio-immunoterapie.

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Aktinium is in 1899 deur André-Louis Debierne, 'n Franse chemikus ontdek, wat dit van pikblende geskei het. Friedrich Otto Giesel het aktinium onafhanklik in 1902 ontdek. Die chemiese gedrag van aktinium is soortgelyk aan díe van die seldsame aardelement lanthanum.

Die woord aktinium kom van die Grieks aktis, aktinos wat straal beteken.

Voorkoms[wysig | wysig bron]

Aktinium word in spoorhoeveelhede in uraanerts aangetref, maar word meer algemeen in milligramhoeveelhede deur die neutronbestraling van 226Ra in 'n kernreaktor vervaardig. Aktiniummetaal is ook berei deur die reduksie van aktiniumfluoried met litiumdamp teen ongeveer 1100 tot 1300 °C.

Isotope[wysig | wysig bron]

Natuurlikvoorkomende aktinium bestaan uit een radioaktiewe isotoop; 227Ac. 36 radioisotope is gekaraktiriseer met die stabielste 227Ac met 'n halfleeftyd van 21,772 jaar, 225Ac met 'n halfleeftyd van 10,0 dae, en 226Ac met 'n halfleeftyd van 29,37 ure. Al die ander radioaktiewe isotope het halfleeftye minder as 10 ure en meeste hiervan het halfleeftye van minder as een minuut. Die isostoop met die kortste halfleeftyd is 217Ac wat deur alfaverval en elektronvangs verval. Dit het 'n halfleeftyd van 69 ns. Aktinium het ook twee meta-state.

Gesuiwerde 227Ac bereik ekwilibrium met die element se vervalprodukte na 185 dae, en verval dan volgens die 21,773-jaar halflewe.

Die isotope van aktinium wissel in atoommassa van 206 ame (206Ac) tot 236 ame (236Ac).

Voorsorgmaatreëls[wysig | wysig bron]

227Ac is geweldig radioaktief, en in terme van die potensiaal vir stralinggeïnduseerde gesondheidseffekte is 227Ac selfs gevaarliker as plutonium. Inname van selfs 'n klein hoeveelheid 227Ac hou 'n ernstige gesondheidsgevaar in.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. Wall, Greg (8 September 2003). "C&EN: It's Elemental: The Periodic Table – Actinium". C&EN: It's Elemental: The Periodic Table (in Engels). Chemical and Engineering News. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Mei 2019. Besoek op 2 Junie 2011.
  2. Kirby, Harold W.; Morss, Lester R. (2006). "Actinium". The Chemistry of the Actinide and Transactinide Elements. p. 18. doi:10.1007/1-4020-3598-5_2. ISBN 978-1-4020-3555-5.

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]


H He
Li Be B C N O F Ne
Na Mg Al Si P S Cl Ar
K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
Cs Ba La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
Fr Ra Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
Alkalimetale Aardalkalimetale Lantaniede Aktiniede Oorgangsmetale Hoofgroepmetale Metalloïde Niemetale Halogene Edelgasse Chemie onbekend