Lantaan

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
57 bariumlantaanserium
-

La

Ac
Algemeen
Naam, simbool, getal lantaan, La, 57
Chemiese reeks Lantaniede
Groep, periode, blok 3, 6, f
Voorkoms silwerig white
Atoommassa 138.90547(7) g/mol
Elektronkonfigurasie [Xe] 5d1 6s2
Elektrone per skil 2, 8, 18, 18, 9, 2
Fisiese eienskappe
Toestand vastestof
Digtheid (naby k.t.) 6.162 g/cm³
Vloeistof digtheid teen s.p. 5.94 g/cm³
Smeltpunt 1193 K
(920 °C)
Kookpunt 3737 K
(3464 °C)
Smeltingswarmte 6.20 kJ/mol
Verdampingswarmte 402.1 kJ/mol
Warmtekapasiteit (25 °C) 27.11 J/(mol·K)
Dampdruk (extrapolated)
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
teen T/K 2005 2208 2458 2772 3178 3726
Atoomeienskappe
Kristalstruktuur heksagonaal
Strukturbericht-kode A3'
Oksidasietoestande 3
(sterk basiese oksied)
Elektronegatiwiteit 1.10 (Skaal van Pauling)
Ionisasie-energieë 1ste: 538.1 kJ/mol
2de: 1067 kJ/mol
3de: 1850.3 kJ/mol
Atoomradius 195 pm
Kovalente radius 169 pm
Diverse
Magnetiese rangskikking ?
Elektriese weerstand (k.t.) (α, poly) 615 nΩ·m
Termiese geleidingsvermoë (300 K) 13.4 W/(m·K)
Termiese uitstetting (k.t.) (α, poly)
12.1 µm/(m·K)
Spoed van klank (dun staaf) (20 °C) 2475 m/s
Young se modulus (α form) 36.6 GPa
Skuifmodulus (α form) 14.3 GPa
Massamodulus (α form) 27.9 GPa
Poissonverhouding (α form) 0.280
Mohs se hardheid 2.5
Vickers hardheid 491 MPa
Brinell hardheid 363 MPa
CAS-registernommer 7439-91-0
Vernaamste isotope
Isotope van {{{isotopevan}}}
iso NV halfleeftyd VM VE (MeV) VP
137La syn 60,000 yrs ε 0.600 137Ba
138La 0.09% 105×109yrs ε 1.737 138Ba
β- 1.044 138Ce
139La 99.91% La is stabiel met 82 neutrone
Portaal Chemie

Lantaan is 'n chemiese element in die periodieke tabel met die simbool La en atoomgetal 57.

Merkbare eienskappe[wysig | wysig bron]

Lantaan.

Lantaan is 'n silwerig-wit metallieke element wat aan groep 3 van die periodieke tabel behoort en word dikwels as deel van die lantaniede gesien, hoewel dit geen f-elektrone besit. Dit word in sommige seldsame aardminerale aangetref, gewoonlik saam met serium en ander seldsame aardelemente. Lantaan is smeebaar, rekbaar en sag genoeg dat dit met 'n mes gesny kan word. Dit is een van die mees reaktiewe van die seldsame aardmetale. Die metaal reageer direk met die elemente koolstof, stikstof, boor, seleen, silikon, fosfor, swael, en halogene. Dit oksideer vinnig as dit aan lug blootgestel word. Koue water val lantaan stadig aan, terwyl warm water dit baie vinniger aanval.

Toepassings[wysig | wysig bron]

Gebruike van lantaan:

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Lantaan is in 1839 deur die Sweedse chemikus Carl Gustav Mosander ontdek toe hy 'n monster van seriumnitraat gedeeltelik onbind het deur dit te verhit en die resulterende met verdunde salpetersuur behandel het. Uit die oplossing wat verkry is het hy 'n nuwe seldsame aardmetaal geïsoleer wat hy lantana genoem het. Lantaan is in 1923 na 'n betreklik suiwer vorm verwerk.

Die woord lantaan kom van die Grieks λανθανω [lanthanō], d.i. "om verberg te wees"..

Voorkoms[wysig | wysig bron]

Alhoewel lantaan behoort aan die chemiese elementgroepering wat as seldsame aardmetale bekend staan, is dit geensins seldsaam nie. Lantaan word in betreklik groot hoeveelhede aangetref (32 ppm in die aardkors).

Monaziet (Ce, La, Th, Nd, Y)PO4, en bastnasite (Ce, La, Y)CO3F, is die belangrikste erste waarin lantaan voorkom in persentasies van 25 tot 38 persent.

Isotope[wysig | wysig bron]

Natuurlik voorkomende lantaan bestaan uit een stabiele (139La) en een radioaktiewe (138La) isotoop, met die stabiele isotoop, 139La, wat die volopste is (99.91% natuurlike voorkoms). 38 radioisotope is gekarakteriseer waarvan die stabielste 138La met 'n halfleeftyd van 105×109 jaar , en 137La met 'n halfleeftyd van 60 000 jaar is. Al die ander radioaktiewe isotope het halfleeftye van minder as 24 uur en die meeste het halfleeftye van minder as 1 minuut. Die element het ook 3 meta state.

Die isotope van lantaan wissel in atoommassa van 117 u (117La) tot 155 u (155La).

Verwysings[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]


H He
Li Be B C N O F Ne
Na Mg Al Si P S Cl Ar
K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
Cs Ba La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
Fr Ra Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
Alkalimetale Aardalkalimetale Lantaniede Aktiniede Oorgangsmetale Hoofgroepmetale Metalloïde Niemetale Halogene Edelgasse Chemie onbekend