Gaan na inhoud

Binne-Mongolië

Koördinate: 44°0′0″N 113°0′0″O / 44.00000°N 113.00000°O / 44.00000; 113.00000
in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Binne-Mongolië

广西 (Chinees)
Өвөр Монгол (Mongools)
Outonome streek
Graslandskap in Binne-Mongolië
Graslandskap in Binne-Mongolië
Ligging van Binne-Mongolië in die Volksrepubliek China
Ligging van Binne-Mongolië in die Volksrepubliek China
Koördinate: 44°0′0″N 113°0′0″O / 44.00000°N 113.00000°O / 44.00000; 113.00000
LandVlag van Volksrepubliek China Volksrepubliek China
HoofstadHohhot
Grootste stadBaotou
Regering
 • TipeRegering van Binne-Mongolië
 • SekretarisShi Taifeng
 • GoewerneurBu Xiaolin
Oppervlak
 • Totaal1 183 000 km2 (457 000 vk. myl)
Bevolking
 • Totaal25 400 000
 • Digtheid20,2/km2 (52/vk. myl)
 • Rang
23ste
TydsoneUTC+08:00 (SST)
Etniese groepeHan (79%), Mongole (17%), Mantsjoe (2%), Hui (0,9%), Daur (0,3%)
TaleMandaryns (amptelik),[3] Mongools (amptelik), Oirat, Boerjaties, Dagur, Ewenki, Jin
Webwerfwww.nmg.gov.cn

Binne-Mongolië (Mongools: , Öbür Monggol, Өвөр Монгол, Övör Mongol; Chinees: 内蒙古, Pinyin: Nèi Měnggǔ) is ’n streek van Noord-China, bekend vir sy grasvlaktes en woestyn.[4] Dit 'n outonome gewes van die Volksrepubliek China met 'n bevolking van 24 706 321 (in 2010). Die administratiewe gebied van Binne-Mongolië strek oor 'n oppervlakte van 1 183 000 km². Die hoofstad is Hohhot en die grootste stad Baotou.

Die woord "Binne-Mongolië" in Chinese karakters
Die Binne-Mongoolse woestyn

Binne-Mongolië grens aan agt provinsies in die suide en ooste (Heilongjiang, Jilin, Liaoning, Hebei, Shanxi, Shaanxi, Ningxia en Gansu), aan Xinjiang in die weste en aan Mongolië en Rusland in die noorde.

Han-Chinese is met 79% die grootste etniese groep, gevolg deur Mongole met 17% en Mantsjoes met 2%.

Buite-Mongolië was 'n historiese gebied van die Qing-dinastie noord van Binne-Mongolië, wat vantevore oor die onafhanklike staat Mongolië en die Republiek Tiwa in Rusland gestrek het.

Die outonome streek is in 1947 gestig en het die gebiede van die voormalige Republiek van China-provinsies Suiyuan, Chahar, Rehe, Liaobei en Xing'an ingesluit, saam met die noordelike dele van Gansu en Ningxia.

Sy oppervlakte maak dit die derde grootste Chinese administratiewe onderafdeling, wat ongeveer 1 200 000 km2 en 12% van China se totale grondoppervlakte uitmaak. As gevolg van sy lang span van oos na wes, is Binne-Mongolië geografies verdeel in oostelike en westelike afdelings. Die oostelike afdeling word dikwels ingesluit in Noordoos-China (Dongbei), met groot stede insluitend Tongliao, Chifeng, Hailar en Ulanhot. Die westelike afdeling is ingesluit in Noord-China, met groot stede insluitend Baotou en Hohhot. Dit het 'n bevolking van 24 706 321 in die 2010-sensus aangeteken, wat 1,84% van China se totale bevolking uitmaak. Binne-Mongolië is die land se 23ste mees bevolkte provinsie-vlak afdeling.[5] Die meerderheid van die bevolking in die streek is Han-Chinese, met 'n aansienlike Mongoolse minderheid naby aan 5 000 000 (2019), wat die grootste Mongoolse bevolking ter wêreld is (groter as dié van die land Mongolië). Binne-Mongolië is een van die meer ekonomies ontwikkelde provinsies in China met 'n jaarlikse BBP per capita op VS$14,343 (2022), 8ste in die land. Die amptelike tale is Mandaryns en Mongools, waarvan laasgenoemde in die tradisionele Mongoolse skrif geskryf is, in teenstelling met die Mongoolse Cyrilliese alfabet, wat in die land Mongolië gebruik word (voorheen dikwels beskryf as Buite-Mongolië).

Etimologie

[wysig | wysig bron]

In Chinees staan die streek bekend as "Binne-Mongolië", waar die terme van "Binne en "Buitenste" afgelei is van Manchu dorgi/tulergi (vgl. Mongoolse dotugadu/gadagadu). Binne-Mongolië verskil van Buite-Mongolië, wat 'n term wat deur die Republiek van China en vorige regerings gebruik is om te verwys na wat nou die onafhanklike staat Mongolië en die Republiek van Tiwa in Rusland is. Die term Binne 内 (Nei) het verwys na die Nei Fan 内藩 (Binne sytak), d.w.s. daardie afstammelinge van Genghis Khan wat die titel khan (koning) in die Ming- en Qing-dinastieë gekry het en in 'n deel van suidelike Mongolië gewoon het. Die streek word soms deur plaaslike separatiste en Mongoolse irredentiste Suid-Mongolië genoem.[6]

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Baie van wat bekend is oor die geskiedenis van die Mongoolse plato is geneem uit Chinese kronieke en historici. Voor die opkoms van die Mongole in die 13de eeu, het wat nou sentraal en westelike Binne-Mongolië is, veral die Hetao-streek, in beheer gewissel tussen Chinese boerderygemeenskappe in die suide, en Xiongnu, Xianbei, Khitan, Jurchen, Tujue en nomadiese Mongoolse van die noorde. Die historiese narratief van wat nou Oos-Binne-Mongolië is, bestaan meestal uit afwisselings tussen verskillende Tungusiese en Mongoolse stamme, eerder as die stryd tussen nomades en Chinese boere.

Vroeë geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Platgraf-kultuurmonumente word gevind in Noord-, Sentraal- en Oos-Mongolië, Binne-Mongolië, Noordwes-China, Suid-, Sentraal-Oos en Suidelike Baikal-gebied. Mongoolse geleerdes bewys dat hierdie kultuur verband hou met die Proto-Mongole.[7]

Tydens die Zhou-dinastie is Sentraal- en Wes-Binne-Mongolië (die Hetao-streek en omliggende gebiede) deur nomadiese volke soos die Loufan, Linhu en Dí bewoon, terwyl Oos-Binne-Mongolië deur die Donghu bewoon is. Gedurende die Tydperk van die Strydende State het koning Wuling (340–295 vC) van die staat Zhao, gebaseer in wat nou Hebei en Shanxi Provinsies is, 'n ekspansionistiese beleid teenoor die streek gevolg. Nadat hy die Dí-staat Zhongshan in die huidige Hebei-provinsie vernietig het, het hy die Linhu en Loufan verslaan en die Yunzhong Beveldpos naby moderne Hohhot geskep. Koning Wuling van Zhao het ook 'n lang muur gebou wat deur die Hetao-streek strek. Nadat Qin Shi Huang die eerste verenigde Chinese ryk in 221 vC geskep het, het hy die generaal Meng Tian gestuur om die Xiongnu uit die streek te verdryf en die ou Zhao-muur in die Qin-dinastie Groot Muur van China ingelyf. Hy het ook twee bevelvoerders in die streek onderhou: Jiuyuan en Yunzhong en 30 000 huishoudings daarheen verskuif om die streek te verstewig. Nadat die Qin-dinastie in 206 vC in duie gestort het, is hierdie pogings laat vaar.[8]

Kultuur

[wysig | wysig bron]

Binne-Mongolië is 'n outonome streek en het dus 'n spesiale beleid vir Chinese minderhede. Mense is byvoorbeeld verplig om Mongools as 'n amptelike taal te gebruik, benewens Chinees. Hierdie reël word streng deur die regering nagekom. In skole, behalwe Chinese skole, word lesse ook in Mongools gegee. Die Mongoolse skrif word ook deur die regering en skole gebruik. Die regering stel die gebruik van die Mongoolse skrif as verpligtend. Daarom word byna alle regeringsgeboue, treinstasies, straatname en advertensietekens van winkels en groot kettinggroepe soos KFC en McDonald's voorsien van Chinese én Mongoolse name.

Buite Binne-Mongolië word die Mongoolse skrif amper nie gebruik nie. In Mongolië ("Buite-Mongolië") word die Cyrilliese alfabet gebruik om Mongools te skryf.

Stede in Binne-Mongolië

[wysig | wysig bron]
  • Baotou
  • Dongsheng
  • Erenhot
  • Hailar
  • Hohhot (hoofstad)
  • Jining
  • Linhe
  • Manzhouli
  • Ulanhot
  • Wuhai
  • Yakeshi

Administratiewe indeling van Binne-Mongolië

[wysig | wysig bron]
Administratiewe indeling van Binne-Mongolië
№ Kode van
administratiewe afd.[9] 		Afdeling Oppervlakte
in km2[10] 		Bevolking 2010[11] Setel Afdeling[12]
Distrikte Distriks-
afdelings 		Out.
afdelings 		Stads-
pref.
  150000 Binne-Mongoliese Outonome Streek 1 183 000 24 706 321 Hohhot-stad 23 66 3 11
6 150100 Hohhot-stad 17 186 2 866 615 Xincheng-distrik 4 5
5 150200 Baotou-stad 27 768 2 650 364 Jiuyuan-distrik 6 3
3 150300 Wuhai-stad 1 754 532 902 Haibowan-distrik 3
9 150400 Chifeng-stad 90 021 4 341 245 Songshan-distrik 3 9
10 150500 Tongliao-stad 59 535 3 139 153 Horqin-distrik 1 6 1
4 150600 Ordos-stad 86 881 1 940 653 Hia'bagx-distrik 2 7
12 150700 Hulunbuir-stad 254 003 2 549 278 Hailar-distrik 2 4 3 5
2 150800 Bayannur-stad 65 755 1 669 915 Linhe-distrik 1 6
7 150900 Ulanqab-stad 54 447 2 143 590 Jining-distrik 1 9 1
11 152200 Hinggan-unie 59 806 1 613 250 Ulanhot-stad 4 2
8 152500 Xilingol-unie 202 580 1 028 022 Xilinhot-stad 10 2
1 152900 Alxa-unie 267 574 231 334 Alxa-afdeling 3

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ (en) "Doing Business in China – Survey". Ministry Of Commerce – People's Republic Of China. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Augustus 2013. Besoek op 5 Augustus 2013.
  2. ↑ (en) "National Data". National Bureau of Statistics of China. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 April 2016. Besoek op 19 Desember 2015.
  3. ↑ (en) "China". Ethnologue. Besoek op 25 Maart 2021.
  4. ↑ HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8
  5. ↑ "Tabulation on the 2010 Population Census of the People's Republic of China". stats.gov.cn. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Julie 2013. Besoek op 7 Mei 2013.
  6. ↑ Burnett, M. Troy (2020). Nationalism today: extreme political movements around the world (in English). Abc-Clio. p. 192. ISBN 978-1-4408-5000-4. OCLC 1137735471.{{cite book}}: AS1-onderhoud: onerkende taal (link)
  7. ↑ History of Mongolia, Volume I, 2003.
  8. ↑ Rekords van die groot historikus deur Sima Qian.
  9. ↑ (zh) "Archived copy" 中华人民共和国县以上行政区划代码. Ministry of Civil Affairs. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 April 2015. Besoek op 7 April 2015.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  10. ↑ (zh) Shenzhen Statistical Bureau. Archived copy 《深圳统计年鉴2014》. China Statistics Print. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Mei 2015. Besoek op 29 Mei 2015.{{cite book}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  11. ↑ (zh) Census Office of the State Council of the People's Republic of China; Population and Employment Statistics Division of the National Bureau of Statistics of the People's Republic of China (2012). 中国2010人口普查分乡、镇、街道资料 (1 uitg.). Beijing: China Statistics Print. ISBN 978-7-5037-6660-2.
  12. ↑ (zh) Ministry of Civil Affairs (Augustus 2014). 《中国民政统计年鉴2014》. China Statistics Print (中国统计出版社). ISBN 978-7-5037-7130-9.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Binne-Mongolië&oldid=2643653"