Brazzaville

Brazzaville
Kaart	Wapen
	Vlag
Land	Republiek die Kongo
Provinsie	Brazzaville
Koördinate	04°16′S 15°17′O
Stigting	1883
Oppervlakte:
- Totaal	263,9 vk km
Hoogte bo seevlak	320 m
Bevolking:
- Totaal (2014)	1 827 000
- Bevolkingsdigtheid	6 900/vk km
Tydsone	UTC +1
Burgemeester	Hugues Ngouelondélé
Amptelike webwerf	brazzaville.cg

Nasa-Satellietbeeld van Brazzaville, Kinshasa en die Malebo-poel in die Kongorivier

Brazzaville in 2005

Brazzaville is die hoofstad en grootste stad van die Republiek die Kongo (ook Kongo-Brazzaville genoem). Die stad is langs die Kongorivier, oorkant die hoofstad van die Demokratiese Republiek die Kongo, Kinshasa, net suid van die ewenaar geleë. Dit maak van Brazzaville en Kinshasa die wêreld se tweede naaste hoofstede ná Rome en die Vatikaanstad. Brazzaville is in 1883 gestig en ná die Franse ontdekkingsreisiger Pierre Savorgnan de Brazza genoem.

Geografie

Brazzaville beslaan 'n groot gebied noord van die Kongorivier, net onder die Malebɒ-poel. Mbamu, 'n groot eiland binne die meer, is deel van die Republiek van die Kongo se grondgebied.

Brazzaville is 506 km binnelands vanaf die Atlantiese Oseaan en ongeveer 474 km suid van die ewenaar. Die stad is 'n kommune wat geskei is van die ander streke van die land; dit word omring deur die meerafdeling. Rondom die stad is groot vlaktes. Die dorp is relatief plat en geleë op 'n hoogte van 317 m (1 040 voet). Rivieraf in die Kongo is daar talle stroomversnellings, bekend as die Livingston-waterval, wat navigasie rivierop tot by hierdie punt vanaf sy mond by die Atlantiese Oseaan verhoed.

Kinshasa, die hoofstad van die Demokratiese Republiek van die Kongo, is geleë op die suidelike oewer van die Kongo, reg oorkant Brazzaville. Om te onderskei tussen die twee Afrikalande wat "Kongo" in hul name het, word die Republiek van die Kongo soms Kongo-Brazzaville genoem, in teenstelling met Kongo-Kinshasa. Kinshasa is meer as vyf keer groter as Brazzaville in bevolking. Dit is die enigste plek ter wêreld waar twee nasionale hoofstede op oorkantse oewer van 'n rivier ontwikkel het, binne sig van mekaar.

Kinshasa vanaf Brazzaville gesien. Die twee hoofstede word geskei deur die Kongorivier

In Maart 2018 is die "Brazzaville-verklaring" onderteken om beter bestuur en bewaring van die Cuvette Centrale, 'n streek in die Kongo-kom en hoofsaaklik in die DRK, te bevorder. Dit is die wêreld se grootste tropiese veenveld, wat uit moeraswoude bestaan. Bewaring van hierdie gebied is belangrik vir die voortbestaan van megafauna, en ook van kritieke belang vir die wêreld se klimaat. Die verbranding van die turf sal te veel koolstof vrystel en die aarde se temperatuur verhoog. Die verklaring om veenlande as die wêreld se grootste aardse organiese koolstofvoorraad te red, is onderteken deur die Demokratiese Republiek van die Kongo, die Republiek van die Kongo en Indonesië, wat ook veenlande het.

Geskiedenis

Brazzaville mark in 1905

Brazzaville is gestig deur die Franse koloniale ryk op 'n bestaande inheemse Bateke-nedersetting genaamd Ncuna, tydens die Wedloop om Afrika toe Europese nasies invloedsfere op die vasteland gevestig het. Die Italiaans-gebore ontdekkingsreisiger Pierre Savorgnan de Brazza, wat in 1874 Franse burgerskap gekry het, het die nedersetting amptelik op 10 September 1880 gestig; dit herdenk sy naam.

Brazzaville-spoorwegstasie in 1941.

Die plaaslike koning, Makoko van die Téké, het 'n beskermingsverdrag met de Brazza onderteken, wat sy lande aan die Franse Ryk onderwerp het. Van Oktober 1880 tot Mei 1882 het 'n klein groep troepe onder leiding van die Senegalese sersant Malamine Camara die terrein beset om te verhoed dat die land in Belgiese hande val. Hulle magte was aktief aan die suidekant van die rivier, waar koning Leopold II die Belgiese Kongo vir 'n tydperk as 'n private eiendom regeer het. Die eerste grootskaalse bouwerk van die stad het vier jaar later begin, aangesien die Franse meegeding het met Léopoldville (nou Kinshasa) wat Belgiese koloniste aan die suidekant van die rivier ontwikkel het.

Die Berlynse Konferensie van 1884 het Franse beheer oor hierdie gebied op 'n amptelike grondslag geplaas. Die stad het in 1904 die hoofstad van die Franse Kongo geword. Dit het voortgegaan as hoofstad toe Frans Ekwatoriaal-Afrika in 1910 gestig is, as 'n federasie van Franse koloniale state: dit het Gaboen, die Sentraal-Afrikaanse Republiek en Tsjad tot 1960 ingesluit. Van 1910 tot 1915 is die belangrikste munisipale geboue gebou, insluitend 'n hofgebou en hoofkwartiere vir die Banque de l'AEF en Institut Pasteur.

In 1934 het die Kongo-Oseaan-spoorlyn geopen, wat Brazzaville met die Atlantiese hawe Pointe-Noire verbind en die stroomversnellings op die Kongorivier omseil. Konstruksie van die spoorlyn het gelei tot die dood van meer as 17 000 Afrikane, en die mense het in 1928 teen die Franse in opstand gekom.

Tydens die Tweede Wêreldoorlog het Brazzaville en die res van Franse Ekwatoriaal-Afrika buite die beheer van Vichy Frankryk gebly, wat die Nazi-besetting beleef het. Die stad het van 1940 tot 1943 as die hoofstad van Vrye Franse Magte gedien. In 1944 het Brazzaville 'n vergadering van die Franse weerstandsmagte en verteenwoordigers van Frankryk se Afrika-kolonies aangebied. Die gevolglike Brazzaville-verklaring het 'n poging verteenwoordig om die verhouding tussen Frankryk en sy Afrika-kolonies te herdefinieer.

Tot die 1960's was die stad verdeel in Europese (die middelpunt van die stad) en Afrika-afdelings (Poto-Poto, Bacongo en Makélékélé). In 1980 het dit 'n "kommune" geword, geskei van die omliggende meerdepartement en verdeel in nege "arrondissements" (distrikte) volgens die Franse model van administrasie.

Sedert die laat 20ste eeu was die stad gereeld 'n toneel vir oorloë, insluitend interne konflikte tussen rebelle en regeringsmagte. Dit was 'n basis van konflikte tussen magte van die Republiek van die Kongo, die Demokratiese Republiek van die Kongo (DRK) en Angola. Gedurende die 1990's het burgeroorloë hier tot duisende burgerlike sterftes gelei en honderdduisende vlugtelinge gedwing om uit die stad te vlug.

Meer onlangs het duisende mense wat die DRK verlaat, hul pad na Brazzaville gemaak; die plaaslike Verenigde Nasies-mag en die DRK-regering het die stad daarvan beskuldig dat hulle duisende van hierdie vlugtelinge gedeporteer het.

In April 2016 het gevegte tussen die polisie en plaaslike burgermag-eenhede plaasgevind, met minstens 18 mense dood.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Brazzaville.
• (en) Toerisme-inligting oor Brazzaville op Wikivoyage
• (fr) Amptelike webwerf