Dakar-tydren
Die Dakar-tydren (voorheen bekend as die Parys-Dakar-tydren) is 'n jaarlikse tydren wat deur die Amaury Sport Organisation georganiseer word. Die tydren is oop vir amateur- en professionele jaers, maar amateurs maak gewoonlik tot 80% van jaers uit.
Die Dakar kan eerder as 'n uithourit beskou word as 'n tradisionele tydren, aangesien die landskap waaroor deelnemers jaag baie veeleisender is, terwyl die voertuie eerder ware veldvoertuie is as gemodifiseerde sedans wat in gewone veldwedrenne gebruik word. Behalwe gewone veldwerk wat die voertuie moet verrig, is bykomstige hindernisse die oorsteek van sandduine, modder, kameelgras, rotse, ensovoorts. Afstande per dag kan ook tot 'n hele paar honderd kilometers wees, wat uiterste uithouvermoë verg.
Geskiedenis en roete
[wysig | wysig bron]Die tydren het ontstaan in 1978, 'n jaar nadat 'n jaer, Thierry Sabine, in die woestyn verdwaal het, en gedink het dit is die ideale plek vir 'n jaarlikse uithourit. Aanvanklik het die wedren jaarliks in Parys, Frankryk, begin en in Dakar, Senegal, geëindig. As gevolg van politieke en ander faktore het die begin en eindpunt egter later verskil van die oorspronklike. In die Afrika-era was die eindpunt met die uitsondering van vier tydrenne in Dakar, maar Parys was nét die beginpunt tot in 1995. Tussen 2009 en 2019 is die Dakar-tydren in Suid-Amerika aangebied. Sedert 2020 vind dit in Saoedi-Arabië plaas.
Volledige lys van vorige roetes
[wysig | wysig bron]- 1979: Parys–Dakar
- 1980: Parys–Dakar
- 1981–1988: Parys–Algerië–Dakar
- 1989: Parys–Tunisië–Dakar
- 1990: Parys–Tripoli–Dakar
- 1991: Parys–Tripoli–Dakar
- 1992: Parys–Kaapstad
- 1993: Parys–Dakar
- 1994: Parys–Dakar–Parys
- 1995: Granada–Dakar
- 1996: Granada–Dakar
- 1997: Dakar–Agadez–Dakar
- 1998: Parys–Granada–Dakar
- 1999: Granada–Dakar
- 2000: Dakar–Kaïro
- 2001: Parys–Dakar
- 2002: Arras–Madrid–Dakar
- 2003: Marseille–Sharm el Sheikh
- 2004: Clermont-Ferrand–Dakar
- 2005: Barcelona–Dakar
- 2006–2008: Lissabon–Dakar (die roete vir 2008 se resies was reeds beplan en alle toerusting gereed in Lissabon toe die Dakar gekanselleer is op 4 Januarie 2008).
- 2009: Buenos Aires–Valparaíso–Buenos Aires[1]
- 2010: Buenos Aires–Antofagasta–Buenos Aires[2]
- 2011: Buenos Aires–Arica–Buenos Aires[3]
- 2012: Mar del Plata–Copiapó–Lima
- 2013: Lima–Tucumán–Santiago de Chile
- 2014: Rosario–Valparaíso
- 2015: Buenos Aires–Antofagasta–Uyuni–Buenos Aires
- 2016: Buenos Aires–Salta–Rosario
- 2017: Asunción–La Paz–Buenos Aires
- 2018: Lima–La Paz–Córdoba
- 2019: Lima–Lima
- 2020: Djedda–Riaad–Al-Qiddiya
- 2021: Djedda–Ḥail
- 2022: Ḥail–Djedda
- 2023: Yanbu–Dammam
- 2024: Al-'Ula–Yanbu
Die tydren het voorheen (tot 2007) gewoonlik deur Marokko, Wes-Sahara en daarna na die graslande en woestyne in Mauritanië gegaan. Die gedeeltes deur Atar en die sandduine en canyons van Mauritanië se Adrar-streek was beskou as die mees uitdagende van alle veldtydrenne.
In 1992 het Hubert Auriol die Dakar in 'n sedanvoertuig gewen nadat hy voorheen die motorfietsafdeling van die kompetisie twee keer gewen het. Dit het hom die eerste jaer gemaak wat in beide die tweewiel- en vierwielafdelings geseëvier het.
Die 2008 Dakar-tydren is op 4 Januarie 2008 jammerlik gekanselleer, te midde van vrese oor moontlike terrorisaanvalle in die Sahara. Dit het bygedra tot gerugte deur koerante dat dit die einde van die tydren voorspel. Chili en Argentinië het hulle landgebied aangebied om die ren te huisves, asook Tsjeggië.
Tussen 2009 en 2019 is die Dakar-tydren jaarliks in Suid-Amerika gehou. Sedert 2020 word die Dakar-tydren in Saoedi-Arabië gehou.
Voertuie en klasse
[wysig | wysig bron]Die drie vernaamste kompetisieklasse in die Dakar-tydren is motorfietse, sedan motorvoertuie (enige iets van strand-knortjorre ("beach buggies") tot vragmotors) en groot vragmotors. Baie voertuigvervaardigers gebruik die uiterste omstandighede van die tydren om voertuie te toets en die uithouvermoë van hul voertuie ten toon te stel.
Oorspronklik het Europese veeldoeligheidsvoertuie soos die Land Rover, die Range Rover, die Mercedes-Benz G, en die Pinzgauer, sowel as die Japannese Toyota Land Cruiser, die tydren oorheers. Ander vervaardigers het gemodifiseerde stadsvoertuie soos die Rolls-Royce, Citroën, Peugeot (405 T16 en 205 T16) en selfs Porsche ingeskryf.
In 2002 was voorbeelde van die sedan-motorvoertuigklas die Mitsubishi Pajero/Montero, die Volkswagen Touareg, en die Nissan Navara. Mercedes-Benz M-klas, BMW X5 en BMW X3, Hummer H1 en Hummer H3 sportveeldoeligheidsvoertuie was ook teenwoordig, maar het nie in die wennersposisies gespog nie. Jean-Louis Schlesser het 'n reeks strandknortjorre gebou vir die tydren wat heelwat wenners opgelewer het. Amerikaanse "Baja" styl vragmotors het ook hul verskyning gemaak, maar selde gewen.
Vragmotors (T4 "Camions" of "Lorries") sluit in Tatra, LIAZ, Kamaz, Hino, MAN, DAF, PERLINI, Mercedes-Benz Unimog, Renault Kerax, SCANIA, IVECO en GINAF. In die 1980's was daar sterk kompetisie tussen DAF en Mercedes-Benz, wat gelei het tot voertuie met twee enjins wat meer as 1000 perdekrag (hp) (750 kW) uitgestoot het. Later het Tatra, Perlini en Kamaz tot die tydren toegetree.
KTM is die mees populêre en meestal die wenmotorfiets. Die grootste mededingers in die motorvoertuigklas is MINI, Volkswagen, Mitsubishi en Nissan, en in die motorfietsklas Yamaha en KTM. Na 2000 het hernude kompetisie begin in die vragmotorklas tussen DAF, Tatra, Mercedes-Benz en Kamaz.
Insidente
[wysig | wysig bron]In 1982 het Mark Thatcher, seun van die destydse Britse eerste minister Margaret Thatcher, en sy Franse medebestuurder, Charlotte Verney en 'n meganikus, vir ses dae verdwyn. Die drietal het op 9 Januarie herstelwerk aangebring en toe die verkeerde pad verder gevolg. 'n Algeriese militêre vliegtuig het hulle wit Peugeot 504 50 km van koers af gevind.
In 1986 het die organiseerder van die tydren, Thierry Sabine, dood verongeluk in 'n helikopterongeluk.
Ses mense, drie deelnemers en drie plaaslike inwoners, is dood tydens die 1988-wedren. Dit sluit in 'n 10-jarige kind van Mali wat die pad oorgesteek het, en 'n kameraspan wat 'n ma-en-dogter in Mauritanië doodgery het.
In 2005 is vyf mense, insluitende twee renjaers dood in die tydren, terwyl 'n Suid-Afrikaner, Elmar Symons, 'n motorfietsjaer in die 2007-tydren, oorlede is.
Kritiek
[wysig | wysig bron]Die tydren het reeds kritiek uit verskeie oorde ontvang, meestal as gevolg van die impak van die tydren op die plaaslike bevolkings waardeur gejaag word. Die feit dat Wes-Sahara 'n deurgangspunt is sonder dat die Polisario Front (die aanvaarde verteenwoordiger van die Sahrawis-inwoners in Wes-Sahara wat deur Marokko beset word) se mening ingewin is, was nog 'n punt van kritiek. Na hierdie kritiek het die organiseerders van die ren sedert 2000 die Polisario Front se toestemming verkry.
Die Vatikaan, Afrika-menseregtegroepe en die Groen Party in Frankryk het ook al beswaar aangeteken teen die tydren weens verskeie redes. Plaaslike gemeenskappe kla dat hulle min voordeel uit die tydren trek, aangesien die deelnemers min geld op plaaslike goedere spandeer, maar mense en diere baie keer sterf in die jaers se pad.
Lys van wenners
[wysig | wysig bron]
- Bron:[4]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ (en) "2009 Uitgawe > Die Roete". Dakar-tydren. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Januarie 2016. Besoek op 29 Januarie 2016.
- ↑ (en) "Die Roete". 2010 Dakar Argentina-Chile. Dakar-tydren. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Oktober 2015. Besoek op 13 Oktober 2015.
- ↑ (en) "Roete". Dakar-tydren. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Desember 2010. Besoek op 22 Desember 2010.
- ↑ (en) "Dakar Retrospective 1979–2009" (PDF). Official website of the Dakar rally raid. Amaury Sport Organisation. Besoek op 19 Julie 2013.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron] |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Dakar-tydren. |
- (en) Amptelike webwerf
- (en) "Dakar Rally". Encyclopædia Britannica. Besoek op 25 Januarie 2024.
- (af) "SA jaer sterf in Dakar". Beeld. 9 Januarie 2007. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 September 2007. Besoek op 30 September 2007.
| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. |
| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Duitse Wikipedia vertaal. |
Normdata  |
|
|---|