Vlag van Australië

Vlag van Australië

Vlag van Australië
Gebruik	Burgerlike- en Staatsvlag en vaandel
Verhouding	1:2
Goedgekeur	3 September 1901
Ontwerp	’n Blou Britse vaandel met die Ster van die Gemenebes onder die skildhoek en die vyf sterre van die Suiderkruis op die wapperkant.
Ontwerp deur	Edmund Barton
Wisselvormvlag van Australië
Gebruik	Vlootvaandel
Verhouding	1:2
Goedgekeur	1 Maart 1967
Ontwerp	’n Wit Britse vaandel met die Ster van die Gemenebes onder die skildhoek en die vyf sterre van die Suiderkruis op die wapperkant.
Wisselvormvlag van Australië
Bynaam	Burgerlike seevaandel
Gebruik	Burgerlike vaandel
Verhouding	1:2
Ontwerp	’n Rooi Britse vaandel met die Ster van die Gemenebes onder die skildhoek en die vyf sterre van die Suiderkruis op die wapperkant.

Die nasionale vlag van Australië is amptelik op 3 September 1901 aanvaar. Die vlag vertoon ’n Blou Britse vaandel met die Ster van die Gemenebes onder die skildhoek en die vyf sterre van die Suiderkruis op die wapperkant.

Die vlag se oorspronklike ontwerp (met ’n sespuntige Ster van die Gemenebes) is in 1901 gekies uit inskrywings in ’n wêreldwye kompetisie wat gehou is nadat die Federasie op die been gebring is, en is vir die eerste keer op 3 September 1901 in Melbourne vertoon; hierdie datum is verklaar as die Australiese Nasionale Vlagdag. ’n Effens gewysigde ontwerp is in 1902 deur koning Edward VII goedgekeur. Oor die volgende paar jaar is die presiese spesifikasies van die vlag telkens gewysig, soms doelbewus en soms as gevolg van ’n misverstand. Die huidige spesifikasies is in 1934 in die staatskoerant gepubliseer en in 1954 is die vlag wetlik gedefinieer in die Vlagwet van 1953 en erken as die “Australiese Nasionale Vlag”.

Naas hierdie vlag is daar ook ander vlae wat Australië, sy mense en kernbedrywe van die regering verteenwoordig.

Ontwerp

Die amptelike vlag van Australië word gedefinieer in die Vlagwet van 1953. Hierdie wet het ingetree met die Koninklike Goedkeuring van Haar Majesteit Koningin Elizabeth II van Australië op 14 Februarie 1954. Afdeling 3 van hierdie wet spesifiseer dat die Blou Embleem die Australiese Nasionale Vlag verteenwoordig. Die wet spesifiseer verder ook die kleur en ontwerp van die vlag, asook dat die Rooi Embleem.

Simboliek

Die Australiese vlag.

Die Australiese vlag gebruik drie prominente simbole: Die Union Jack, die Ster van die Gemenebes (ook die Federasiester) en die Suiderkruis (of Crux).

Die Union Jack word plaaslik aanvaar as simbolies tot Australië se geskiedenis van ses Britse kolonies en die beginsels waarop die Australiese Federasie gebaseer is. ’n Meer historiese siening is dat die insluiting van die Union Jack in die ontwerp dui op lojaliteit aan die Britse Ryk.

Die Ster van die Gemenebes het aanvanklik ses punte gehad wat die ses samebringende kolonies voorgestel het. Dit het egter in 1908 verander toe ’n sewende punt bygevoeg is om die Territorium Papoea en enige toekomstige territoriums in te sluit. ’n Ander motivering vir die verandering was sodat die ster kan ooreenstem met die ster op die wapenskild, wat in dieselfde jaar geskep is. Die ster staan ook bekend as die Federasiester. Ten spyte van die ster se toevallige ligging in die lug en die helderheid, het die Ster van die Gemenebes het geen verwantskap aan Beta Centauri nie.

Die Suiderkruis is een van die kenmerkendste sterrestelsels wat in die Suidelike Halfrond sigbaar is en word reeds sedert die vroeë dae van Britse nedersetting gebruik. Ivor Evans, een van die ontwerpers van die vlag, het ook die bedoeling met die Suiderkruis gehad dat dit dui op die vier morele deugde wat deur Dante aan die vier hoofsterre van die konstellasie toegeskryf is, nl.: geregtigheid, omsigtigheid, matigheid en dapperheid. Die aantal punte op die sterre van die Suiderkruis op die moderne Australiese vlag verskil van die oorspronklike wenontwerp, waar die sterre tussen vyf en nege punte gehad het sodat hul relatiewe helderheid in die naglug weerspieël kan word. Om vervaardiging te vereenvoudig het die Britse Admiraliteit die vier groter sterre met sewe punte gestandaardiseer met die kleiner middelster wat vyf punte gehou het. Hierdie verandering is amptelik op 23 Februarie 1903 gepubliseer in die Staatskoerant.

’n Volledige spesifikasie vir die huidige ontwerp is in 1934 in die Australiese Gemenebeskoerant gepubliseer.

Daar word gesê dat die blou kleur van die vlag o.a. die volgende uitbeeld: Australië as ’n eiland-kontinent, die lang tog oor die oseaan na Australië wat mense moes onderneem, die blou hemel en as ’n oorblyfsel van die Eureka-vlag wat ook ’n blou agtergrond gehad het.

Samestelling

Kragtens die Australiese Vlagwet, moet die Australiese vlag aan die volgende vereistes en spesifikasies voldoen

1. Die Union Jack moet in die skildhoek (bo langs die vlagpaal) wees;
2. ’n groot wit ster (wat die 6 State van Australië en die Gebiede voorstel) moet in die middel van die vlagpaalkant onder die Union Jack wees en na die middel van die Sint Joriskruis in die Union Jack wys;
3. 5 wit sterre (wat die Suiderkruis voorstel) moet op die wapperkant verskyn.

Die sterre is soos volg gerangskik:

• "Ster van die Gemenebes" – sewepuntige ster, gesentreer in die onderste helfte van die vlagpaalkant.
• Alpha Crucis – sewepuntige ster, 1/6 van onder af in die middel van die wapperkant.
• Beta Crucis – sewepuntige ster, 1/16 bo en 1/4 na regs van die middelpunt van die wapperkant.
• Gamma Crucis – sewepuntige ster, gesentreer op die wapperkant en 1/6 van bo af.
• Delta Crucis – sewepuntige ster, 2/9 na regs en 31/240 bo die middelpunt van die wapperkant.
• Epsilon Crucis – vyfpuntige ster, 1/10 na regs en 1/24 onder die middelpunt van die wapperkant.

Die buitedeursnit van die "Ster van die Gemenebes" is 3/10 van die vlag se hoogte, terwyl die sterre van die Suiderkruis 1/7 van die vlag se hoogte is met die uitsondering van Epsilon, wat slegs 1/12 van die vlaghoogte is. Al die sterre se binnedeursneë is 4/9 van die betrokke ster se buitedeursnit. Die vlaghoogte word gemeet van die onderpunt waar dit aan die mas vasgemaak word tot die bo-punt wat aan die mas vas is. Die sterre is genoem na die eerste vyf letters van die Griekse alfabet in dalende volgorde van hul helderheid in die lug.

Konstruksietekening

Kleure

Die vlag met Pantone-kleure

Die kleure van die vlag, alhoewel nie gespesifiseer word deur die Vlagwet nie, is daar Pantone kleurspesifikasies toegeken deur die Tak vir Toekennings en Nasionale Simbole van die Departement van die Eerste Minister en Kabinet.

Kleurskema	Blou		Rooi		Wit
Pantone		280		185		Veilig
RGB-kleursisteem		0-43-127		232-17-45		255-255-255
CMYK		C100-M80-Y0-K0		C0-M100-Y100-K0		C0-M0-Y0-K0
Heksadesimaal		#002B7F		#E8112D		#FFFFFF

Geskiedenis

Voor 1901 was Australië ’n versameling van ses Britse Kolonies. Die Union Jack, as die vlag van die Britse Ryk, is vir die eerste keer op 29 April 1770 op Australiese bodem gebruik toe luitenant James Cook by Botanybaai aangeland het. Daarna is dit weer op 26 Januarie 1788 gebruik die Europese kolonisering van die gebied begin het. Die Union Jack is dikwels gebruik om die kolonies as ’n eenheid te verteenwoordig, maar elke kolonie het ook ’n vlag gehad wat gebaseer was op die Union Jack. Soos die nasionale bewussyn van Australië toegeneem het, het verskeie vlagbewegings die lig begin sien en nieamptelike vlae is algemeen in Australië gewaar. Gedurende die negentiende eeu is twee maal probeer om ’n nasionale vlag te ontwerp. Die eerste probeerslag was die Nasionale Koloniale Vlag van Australië gedurende 1823–1824 deur kapteins John Nicholson en John Bingle. Hierdie vlag het bestaan uit rooi Sint Joriskruis op ’n wit agtergrond met ’n agtpuntige ster in elk van die vier bene van die kruis met die Union Jack in die skildhoek. Die gewildste “nasionale vlag” van die era was die Federasievlag van 1831 wat ook deur Nicholson ontwerp is. Hierdie vlag was basies dieselfde as die Nasionale Koloniale Vlag behalwe dat die kruis blou was en ’n ster ook in die middel van die vlag gehad het. Hoewel hierdie vlag reeds in 1831 ontwerp is het dit eers na die einde van die eeu gewild begin word toe oproepe om ’n federasie begin toeneem het. Hierdie vlae en talle ander soos die Eurekavlag (wat in 1854 tydens die Eureka-rebellie in gebruik geneem is) het die sterre van die Suiderkruis uitgebeeld. Die oudste vlag wat hierdie konstellasie uitbeeld, is die sogenaamde vlag van die “Australasiese Anti-Transportasieliga” en is soortgelyk in ontwerp aan die huidige Australiese vlag. Die verskil is dat daar geen Ster van die Gemenebes is nie en dat die sterre agtpuntig was en in goud. Hierdie vlag was vir ’n kort tyd in gebruik omdat die koloniale owerhede twee jaar na die stigting van die Anti-Transportasieliga in 1851 besluit het om die invoer van gevangenes te staak. Die ATL het gevolglik sy aktiwiteite gestaak. Die Eurekavlag word dikwels gesien as die eerste Australiese vlag omdat dit die eerste noemenswaardige voorbeeld was van ’n ontwerp wat die Suiderkruis geïnkorporeer het en nie die Union Jack vertoon het nie. Die Murrayriviervlag wat sedert die 1850 gewild is, word steeds algemeen gebruik deur skepe wat Australië se belangrikste waterweg deurkruis. Dit is dieselfde as die Nasionale Koloniale Vlag behalwe dat die wit agtergrond vervang is met met sewe bane in blou en wit afwisselend om die vier groot takriviere van die Murrayrivier voor te stel.

Nasionale koloniale vlag Australiese Federasie-vlag Eureka-vlag Australasiese Anti-Transportasieliga Murrayrivier-vlag (bo)

1901 Federale Vlagontwerpkompetisie

Die uitgawe van die Review of Reviews voorblad geteken deur Egbert Nuttall, nadat die wenners van die 1901 Federale Vlagontwerpkompetisie aangekondig is.

Soos wat ’n federasie ’n groter realiteit geword het, het sprake van ’n federale vlag begin toeneem. In 1900 het die Melbourne Herald ’n ontwerpkompetisie gehou met prysgeld van 25 Australiese pond waarby inskrywings die Union Jack en die Suiderkruis moes insluit. Die resultaat was ’n vlag in die styl van ’n Britse vaandel. Die kompetisie wat later in dieselfde jaar deur die Review of Reviews for Australasia – gebaseer in Melbourne – gehou is het gedink dat so ’n beperking onverstandig was maar hulle het erken dat ’n vlag sonder hierdie embleme waarskynlik nie suksesvol sou wees nie. Daar is egter steeds voorgestel dat inskrywings die twee elemente in die vlag inwerk. Nadat Australië op 1 Januarie 1901 ’n federasie geword het en na ’n versoek van die Britse regering om ’n nuwe vlag te ontwerp, het die nuwe regering van die Gemenebes in April ’n amptelike kompetisie vir die ontwerp van ’n nuwe vlag geloods. Daar was 32 823 inskrywings waaronder dié wat aanvanklik deur die Review of Reviews ontvang is. Een van die laasgenoemde inskrywings is ingestuur deur ’n onbekende goewerneur van een van die kolonies. Die twee kompetisies is saamgevoeg nadat die Review of Reviews ingestem het om hy die regeringsinisiatief in te val. Die prysgeld van £75 van elke kompetisie is saamgevoeg en nog ’n verdere £50 is deur die Havelock Tabakmaatskappy geskenk. Elke inskrywing moes twee gekleurde sketse insluit, ’n rooi vaandel vir die koopvaardydiens en openbare gebruik, en ’n blou vaandel vir amptelike en vlootgebruik. Die ontwerpe is volgens sewe maatstawwe geoordeel: lojaliteit teenoor die Ryk, Federasie, geskiedenis, heraldiek, eiesoortigheid, nittigheid en koste van vervaardiging. Die meerderheid van die ontwerpe het die Union Jack en die Suiderkruis ingesluit, maar inheemse diere was ook gewild. Daar was bv. ’n ontwerp waar verskeie inheemse diere krieket speel. Die inskrywings is by die Royal Exhibition-gebou in Melbourne vertoon en die beoordeelaars het ses dae lank vergader voordat ’n beslissing geneem is. Vyf byna identiese inskrywings is gekies as die wenner en hul ontwerpers het die £200 onder mekaar gedeel. Die wenners was Ivor Evans, ’n veertienjarige skoolseun van Melbourne; Leslie John Hawkins, ’n tiener wat as vakleerling by ’n oogkundige in Sydney gewerk het; Egbert John Muttall, ’n argitek van Melbourne; Annie Dornington, ’n kunstenaar van Perth; en William Stevens, ’n skeepskaptein van Auckland in Nieu-Seeland. Die vyf wenners het elk £40 gekry. Die verskille met die huidige vlag was dat die Ster van die Gemenebes sespuntig was terwyl die sterre van die Suiderkruis verskillende aantal punte gehad het.

Die aanvanklike reaksie op die vlag was gemeng. Die republikeinse tydskrif The Bulletin het soos volg daaroor berig:

’n verskaalde réchauffé van die Britse vlag met geen kunstige deug nie, geen nasionale betekenis nie … Gedagtes beweeg langsaam: en Australië is steeds Brittanje se klein seuntjie. Wat is meer natuurlik as dat hy sy vader se besuinigde gewaad moet aanvaar – met ’n tekort aan die moed om te protesteer en ’n vae verwesenliking van sy ideaal. Die bastervlag is ’n ware simbool van die basterstaat van Australiese opinie.

Wenontwerp van die Melbourne Herald-kompetisie Blou weergawe van die wenontwerp Soos goedgekeur deur koning Edward VII

Aangesien die ontwerp basies die vlag van Victoria is met ’n ster ekstra, was daar baie kritici in die Federale Regering en die Nieu-Suid-Wallis regering wat kapsie gemaak het deur te sê dat die vlag “te Victoriaans” is. Hulle het gevra vir die Australiese Federasievlag en Eerste Minister Barton, wat die Federasievlag bevorder het, het hierdie vlag by die Admiraliteit ingedien vir finale goedkeuring saam met dié wat deur die beoordeelaars gekies is. Die Admiraliteit het op die rooi besluit vir privaat vaartuie en blou vaandels vir regeringskepe en het “onwillig” ingestem om diit slegs op vlootskepe te vertoon. Latere regerings, dié onder Chris Watson in 1904 en Andrew Fisher in 1910, was ook ongelukkig met die ontwerp en het gevra vir ’n vlag wat “meer onderskeidend” en “meer beduidend op Australiese eenheid” was.

Die Royal Exhibition-gebou, Melbourne. Terrein waar die Australiese vlag die eerste keer vertoon is.

Op 3 September 1901 is die nuwe Australiese vlag vir die eerste keer vanaf die koepel van die Royal Exhibition-gebou in Melbourne vertoon. Die name van die gesamentlike wenners van die ontwerpkompetisie is deur Hersy, Gravin van Linlithgow (vrou van die goewerneur-generaal, die 7de Graaf van Hopetoun) en sy het ook die vlag vir die eerste keer ontplooi. Sedert 1996 staan hierdie datum amptelik bekend as Australiese Nasionale Vlagdag.

’n Vereenvoudigde weergawe van die wenontwerp is in Desember 1901 by die Britse Parlement ingedien. Eerste Minister Edmund Burton het in die Gemenebeskoerant aangekondig dat koning Edward VII die ontwerp amptelik op 11 Februarie 1901 as die vlag van Australië erken het. In hierdie weergawe was al die sterre in die Suiderkruis sewepuntig behalwe vir die kleinste en is dit ook dieselfde as die huidige ontwerp behalwe vir die sespuntige Ster van die Gemenebes.

Blou of Rooi Vaandel?

’n Kleurlitografie deur ’n onbekende kunstenaar van die voorlopige parlementshuis se opening in Canberra, 9 Mei 1927.

Die Rooi Vaandel was die enigste vlag wat privaat indiwidue op land kon vertoon. Volgens die tradisionele Britse begrip is die Blou Vaandel gereserveer vir gebruik deur die regering van die Gemenebes, met plaaslike regerings, privaatorganisasies en indiwidue wat die Rooi Vaandel mag gebruik. Die ontdekkingsreisiger sir Hubert Wilkens het byvoorbeeld ’n rooi vaandel op Antarktika geplant. Die amptelike skildery van die opening van Australië se nuwe Parlementshuis in 1927 toon egter slegs die gebruik van Rooi Vaandels en Unievlae. Twyfel is egter geopper oor of Septimus Power se skildery akkuraat is met aansprake dat daar op rooi besluit is vir dramatiese effek of omdat dit die vlag was wat die Australiese publiek veronderstel was om te gebruik.

Daar was ’n mate van verwarring oor die geskikte gebruik van die vaandels totdat die Vlagwat in 1953 verskyn het en die Blou Vaandel as die nasionale vlag vasgestel het en die Rooi Vaandel as die vlag van die Australiese koopvaardyvloot. Rooi vaandels is tot die 1960’s op Anzac-dag gebruik.

Privaat niekommersiële vaartuie kon tegnies beboet word indien hulle nie die Britse Rooi Vaandel vertoon het nie. Op 2 Desember 1938 is ’n Admiraliteitslasbrief uitgevaardig wat aan hierdie vaartuie die reg gegee het om die Australiese Rooi Vaandel te vertoon. Die Wet op Skeepsregistrasie van 1981 het bevestig dat die Australiese Rooi Vaandel die korrekte “kleure” vir kommersiële skepe groter as 24 meter in tonnemaatlengte was.

Vervanging van die Union Jack

Die blou vaandel het die Union Jack by die Olimpiese Somerspele 1904 in St Louis vervang. In dieselfde jaar, weens steunwerwing deur Richard Crouch LP, het dit dieselfde status as die Union Jack in die VK geniet toe die Huis van Verteenwoordigers geproklameer het dat die Blou Vaandel “op alle forte, vaartuie, salueerplekke en openbare geboue van die Gemenebes vertoon moet word met alle geleenthede wanneer vlae gebruik word”. Die regering het ingestem om die Blou Vaandel op spesiale vlagdae te vertoon maar nie as dit ’n ekstra koste geverg het nie. Dit sou die mosie ondermyn. Die Blou Vaandel kon slegs op ’n regeringsgebou vertoon word indien ’n staatsvlag nie beskikbaar was nie.

Op 2 Junie 1904 is besluit geneem deur die parlement om die Union Jack met die “Australiese vlag” te vervang op forte. Die Departement van Verdediging het aanvagnklik weerstand gebied en die vlag beskou as ’n seevaandel en het verkies om die koning se regulasies te onderhou wat gespesifiseer het dat die Union Jack gebruik moet word. Eerste Minister Chris Watson het, nadat die Departement van Verdediging hom genader het, in die parlement gesê dat hy nie tevrede was met die ontwerp van die Australiese vlag nie en dat die implementering van die 1904-besluit uitgestel kon word totdat “’n ander vlag gevind kan word wat ons goedkeuring wegdra.” In 1908 het die Australiese Weermag se Militêre Bevel, No 58/08 beveel dat die “Australiese Vaandel” die Union Jack op alle militêre instellings moet vervang. Vanaf 1911 was dit die vlag wat deur die Australiese weermag gesalueer is by alle seremoniële parades.

Die Koninklike Australiese Vloot is op 5 Oktober 1911 gepromulgeer en is opdrag gegee om die Britse Wit Vaandel op die agterstewe te vertoon en die vlag van Australië op die geusstok. Offisiere het volgehou met die gebruik van die Union Jack ten spyte daarvan dat die regering die Blou Vaandel op Australiese oorlogskepe wou gehad het. Dit was eers in 1913, na ’n openbare protes in Fremantle na die gebruik daarvan vir die oorsig van die HMAS Melbourne, dat die regering hulle aan die 1911-wetgewing “herinner” het. Die Britse Wit Vaandel is uiteindelik op 1 Maart 1967 vervang met ’n kenmerkende Australiese Wit Vaandel

Ten spyte van die amptelike gebruik van die nuwe Australiese vlag hat die Federasievlag van 1901 tot die 1920’s die gewildste Australiese vlag gebly vir openbare en sommige amptelike gebeure. Dit is in 1907 vertoon tydens die Staatspremierskonferensie in Melbourne en gedurende die besoek van die Hertog en Hertogin van York, die toekomstige koning George VI en koningin Elizabeth.

In die 1920’s was daar ’n debat oor of die Blou Vaandel gereserveer is vir geboue van die Gemenebes wat uitgeloop het op ’n ooreenkoms in 1924 dat die Union Jack voorkeur sou geniet as die Nasionale Vlag. Aangesien die Union Jack as die Nasionale vlag erken is, is dit as dislojaal beskou om een van die vaandels te vertoon sonder dat die Union Jack ook vertoon word. Dit was ook die Union Jack wat oor die kiste van afgestorwe Australiese soldate gedrapeer is.

Die Vlagwet van 1953 het die Blou Vaandel as die Australiese Nasionale Vlag gespesifiseer en die Rooi Vaandel as die koopvaardyvlag.

In 1940 het die regering van Victoria wetgewing deurgevoer wat skole toegelaat het om Blou Vaandels te koop wat ook die gebruik daarvan deur privaat indiwidue toegestaan het. Eerste Minister Robert Menzies het skole, regeringsgeboue en privaat indiwidue aangemoedig om die Blou Vaandel te gebruik. Hy het die volgende jaar ’n verklaring uitgereik wat Australiërs toelaat om enige van die vaandels te gebruik mits dit met respek gedoen word.

Eerste Minister Ben Chifley het in 1947 ’n soortgelyke verklaring uitgereik.

Op 4 Desember 1950 het Eerste Minister Robert Menzies die Blou Vaandel as die Nasionale vlag verklaar en in 1951 het koning George VI die regering se aanbeveling goedgekeur.

Hierdie status is op 14 Februarie 1954 geformaliseer toe koningin Elizabeth II koninklike bekragtiging aan die Vlagwet van 1953, wat twee maande tevore deurgevoer is, verleen het. Die monarg se bekragtiging is so beplan dat dit met die koningin se besoek aan Australië sou meeval en nadat sy die nuwe parlementsitting geopen het. Die wet verleen statutêre mag aan die goewerneur-generaal om vlae en vaandels van Australië aan te wys en om lasbriewe uit te reik asook om reëls te maak vir die gebruik van vlae. Artikel 8 verseker dat die ‘reg of voorreg’ van ’n persoon om die Union Jack te vertoon, nie deur die Wet geraak word nie.

Suid-Australië het gekies om tot 1956 die Union Jack as die Nasionale vlag te gebruik. In daardie jaar is skole die keuse gegee van die gebruik van óf die Union Jack óf die Australiese vlag. Die Union Jack is tot diep in die 1970’s steeds beskou as die Nasionale vlag. Dit het aanleiding gegee tot Arthur Smout se veldtog van 1968 tot 1982 om Australiërs aan te moedig om voorkeur aan die Australiese vlag te gee.

Teen die middel 1980’s het die regering van die Gemenebes Australiërs nie meer daaraan herinner dat hulle die reg het om die Union Jack naas die Nasionale vlag te vertoon nie en hulle het ook nie meer riglyne verskaf van hoe die twee korrek naas mekaar vertoon moet word nie.

In 1998 is die Vlagwet gewysig om voorsiening te maak daarvoor dat enige verandering aan die nasionale vlag deur ’n referendum goedgekeur moet word en dat die bestaande vlag langs die alternatiewe ontwerpe vertoon moet word. Die vereiste van ’n referendum is egter nie bindend op die parlement nie, wat beteken dat die Vlagwet gewysig moet word in die geval waar die ontwerp verander word.

Die Union Jack is tans tweede in die Australiese Voorkeurorde.

• 
  Vlag van die Koninkryk van Groot-Brittanje, 1788 tot 1801
• 
  Die Bowman-vlag, 1806
• 
  Nasionale Koloniale Vlag van Australië, 1823/24 tot 1831
• 
  Federasievlag van Australië, 1830 tot 1920
• 
  Vaandel van Van Diemensland, 1850 tot 1875
• 
  Die Murrayriviervlag (Opper) sedert 1850
• 
  Die Murrayriviervlag (Benede) sedert 1853
• 
  Vlag van die “Anti-Transportasieliga”, 1849 tot 1853
• 
  Die Eureka-vlag, 1854
• 
  Olimpiese vlag van Australasië, 1908 en 1912

Ander vlae

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Lys van Australiese vlae.

Kragtens artikel 5 van die Vlagwet van 1953 mag die goewerneur-generaal ander vlae as die Nasionale vlag en die Rooi vaandel as vlae of vaandels van Australië verklaar. Vyf vlae is reeds op hierdie manier aangewys. Die eerste twee was die Koninklike Australiese Vlootvaandel en die Koninklike Australiese Lugmagvaandel, die vlae wat deur die Koninklike Australiese Vloot en en Lugmag gebruik word. Die Australiese Weermag het geen vaandel van sy eie nie maar hulle het die seremoniële taak om die nasionale vlae te verdedig.

Die Lugmag en die Vloot het die toepaslike Britse vaandels (die Wit Vaandel en die Koninklike Lugmagvaandel) gebruik tot die aanvaarding van soortgelyke vaandels wat gebaseer was op die Australiese Nasionale Vlag in 1948 en 1967 onderskeidelik. Die huidige Vloot- en Lugmagvaandels is amptelik in 1967 en 1982 onderskeidelik ingestel.

In 1995 is die Aboriginele vlag en die vlag van die Torres-straat-eilandbewoners ook as vlae van Australië aangewys. Hoewel dit hoofsaaklik as ’n versoeningsgebaar gesien word, het die erkenning van hierdie vlae ’n mate van kontroversie veroorsaak toe die destydse Eerste Minister, John Howard, dit as verdelend beskryf het. Sommige outochtone mense soos Harold Thomas, die ontwerper van die vlae, het gevoel dat die regering hulle vlag eien en gesê dat “dit geen meer erkenning nodig het nie”.

Die vaandel van die Australiese Weermag is in 2000 geproklameer. Hierdie vlag word gebruik om die Weermag te verteenwoordig wanneer meer as een tak van die leër betrokke is, soos by die Australiese Weermagakademie en deur die Minister van Verdediging.

Die Wet op Wetgewende Instrumente van 2003 vereis dat die proklamering van hierdie vlae in ’n Federale Register neergelê word. Dit het egter weens ’n administratiewe onoplettendheid nie gebeur nie en die proklamasies is outomaties geskrap. Die Goewerneur-generaal het op 25 Januarie 2008 nuwe proklamasies uitgevaardig wat van 1 Januarie 2008 gegeld het (of van 1 Oktober 2006 in die geval van die Weermagvaandel).

• 
  Vaandel van die Koninklike Australiese Lugmag
• 
  Vaandel van die Australiese Burgerlike Lugvaart
• 
  Vaandel van die Australiese Weermag
• 
  Vlag van die Australiese Doeanediens, 1988 tot 2015
• 
  Vlag van die Australiese Grensmag, sedert 2015
• 
  Aboriginele vlag
• 
  Vlag van die Torres-straat-eilandbewoners
• 
  Standaard van Elizabeth II in Australië, 1962 tot 2022
• 
  Vlag van die Goewerneur-Generaal van Australië
• 
  Vlag van die Kerseiland
• 
  Vlag van die Kokoseilande
• 
  Nieamptelike vlag van die Lord Howe-eiland
• 
  Vlag van Norfolkeiland

Saam met die sewe vlae wat onder die Vlagwet uitgeroep is, is daar twee bykomende vlae van die Gemenebes; die vaandel van die Australiese Burgerlugvaart en die Australiese Doeanevlag, agt onderkoninklike vlae en nege Streeksvlae wat op ander maniere as amptelik erken word.

Soortgelyke vlae

• 
  Vlag van die Cookeilande
• 
  Vlag van Fidji
• 
  Vlag van Nieu-Seeland
• 
  Vlag van Tuvalu

Protokol

Riglyne vir die vertoon van die vlag is uitgelê in die Wet op Vlae van 1953 en in ’n pamflet getiteld “Die Australiese Nasionale Vlag” wat op ’n ongereëlde basis deur die Autraliese Regering uitgegee word. Die riglyne noem dat die Australiese Nasionale Vlag elke dag van die jaar vertoon mag word en dat dit met die “nodige respek en waardigheid hanteer moet word omdat dit die nasie se belangrikste nasionale simbool is”.

Die Nasionale Vlag moet altyd in ’n hoër posisie as enige ander nasionale vlag of vaandel vertoon word wanneer dit in Australië of op Australiese grondgebied vertoon word. Die vlag moet in alle regeringsgeboue vertoon word en ook in stempunte wanneer daar ’n nasionale verkiesing of referendum plaasvind. Private plesierbote mag die handelsvlag of die nasionale vlag vertoon. Die Blou Britse vaandel of die Australiese vlag mag vertoon word op ’n skip wat in Australiese basit is mits die eienaar ’n lasbrief het wat geldig is onder Britse wetgewing.

Die Departement van die Eerste Minister en Kabinet beveel ook aan dat die vlag slegs gedurende die dag vertoon word tensy dit verlig word. Twee vlae moet nie aan dieselfde vlagpaal vertoon word nie. Die vlag moet onder geen omstandighede onderstebo vertoon word nie, nie eens om ’n noodtoestand uit te druk nie. Die vlag moet nie aan die grond raak nie en mag ook nie gebruik word om ’n item te bedek in die geval van ’n onthullingseremonie nie. Vlae wat vervalle of verbleik is behoort nie vertoon te word nie.

Volgens ’n regeringspublikasie behoort ou vervalle vlae “op ’n waardige manier” in die privaat mee weggedoen word; ’n metode wat as voorbeeld gegee word is om die vlag in stukkies te knip voordat dit in die afval geplaas word.

’n Wapperende vlag in Toowoomba, Queensland.

Wanneer die vlag halfmas vertoon word, moet dit maklik as halfmas geïdentifiseer kan word; dit wil sê dat die vlag ten minste ’n derde van bo aan die vlagpaal moet hang. Die Australiese vlag mag nooit snags halfmas vertoon word nie. Vlae word halfmas op regeringsgeboue vertoon:

• met die afsterwe van die vors – van die bekendmaking van die afsterwe tot na afloop van die begrafnis. Op die dag waarop die nuwe vors aangekondig word, is die gebruik om die vlag om 11:00 na die bokant van die vlagpaal te hys.
• met die afsterwe van ’n lid van die koninklike familie.
• met die afsterwe van die goewerneur-generaal of ’n voormalige goewerneur-generaal.
• met die afsterwe van ’n vername Australiese burger. Vlae in enige streek mag halfmas vertoon word met die afsterwe van ’n noemenswaardige plaaslike persoon op die dag, of ’n gedeelte van die dag van die begrafnis.
• Met die afsterwe van die staatshoof van ’n ander land waarmee Australië diplomatieke bande het – die vlag word op die dag van die begrafnis halfmas vertoon.
• Op Anzac-dag moet die vlag tot 12:00 halfmas vertoon word.
• Op die Dag van Herinnering moet vlae tot 10:30 volmas vertoon word, van 10:30 tot 11:03 halfmas en weer volmas vir die res van die dag.

Die Departement verskaf ’n inskrywingsgebaseerde e-posdiens wat die “Gemenebes Vlagnetwerk” genoem word, waarin inligting gegee word oor wanneer om die nasionale vlag halfmas te vertoon, asook nasionale gedenkdae en vierings van die vlag.

Die Australiese vlag mag op ’n waardige wyse, in sy geheel en akkuraat, sonder formele toestemming gebruik word vir kommersiële of adverteringsdoeleindes; dit moet nie deur letters of ander illustrasies ontsier word nie, dit behoort nie deur ander voorwerpe bedek te word nie en alle simboliese dele van die moet identifiseerbaar wees. Dit moet ook eerste (gewoonlik links) vertoon word wanneer meer as een vlag gebruik word. Om hierdie rede moes die Collingwood Voetbalklub in 2004 sy logo omkeer sodat die Australiese vlag aan die linkerkant is.

Daar is reeds verskeie kere probeer om die ontheiliging van die Australiese vlag ’n misdaad te maak. In 1953, gedurende die tweede leesdebat op die Vlagwet, het Arthur Calwell, leier van die opposisie, ’n onsuksesvol bepalings voorgestel om by die wetsontwerp te voeg sodat die ontheiliging as kriminele daad hanteer kon word. Michael Cobb het van 1989 tot 1002 elke jaar die privaatlede se wetsontwerp ingedien sodat ontheiliging van die vlag verbied kan word, maar dit het elke keer verloop. In 2002 het John Anderson, leier van die Nasionale Party van Australië, wetgewing voorgestel wat die ontheiliging van die Australiese vlag sou verbied. Dit het ondersteuning geniet van parlementariërs in sy eie party en in die Liberale Party van Australië wat die senior vennoot in die koalisie was. Die Eerste Minister, John Howard, het dit egter verwerp en gesê: “op die einde is dit seker die tipe van vryheid van spraak wat ons in hierdie land geniet”. In 2003 is die Wetsontwerp op Australiese Vlae (Ontheiliging van die Vlag) deur Trish Draper ingedien sonder die ondersteuning van John Howard en dit het gevolglik verloop. In 2006, na die Cronulla-opstande waartydens ’n vlag gebrand is en waar ’n gebrande vlag deur ’n kunstenaar van Melbourne vertoon is, het Bronwyn Bishop. ’n LP van die Liberale Party, die Wetsontwerp op die Beskerming van die Australiese Nasionale Vlag (Ontheiliging van die Vlag) 2006 voorgestel. Hierdie wetsontwerp wou gehad het “dat dit ’n kriminele oortreding moet wees om die vlag opsetlik te vernietig of andersins te vermink in toestande waar ’n redelike persoon sou kon aflei dat die vernietiging of verminking bedoel is om minagting of disrespek teenoor die vlag van die Australiese Nasie te toon”. Die wetsontwerp het ’n tweede lesing ontvang maar ook verloop en daar is nie oor gestem in die Huis van Verteenwoordigers nie.

Vlagdebat

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Australiese vlagdebat.

Ausflag se professionele ontwerperskompetisie van 2000 is deur Franck Gentil gewen met ’n ontwerp wat die Union Jack vervang met ’n goue Ster van die Gemenebes

Daar was reeds talle gedempte dog aanhoudende debatte oor of die Australiese vlag die verandering moet ondergaan om die Union Jack van die skildhoek te verwyder. Hierdie debat het reeds met verskeie geleenthede na vore gekom, soos in die periode wat die Australiese Tweehonderjaarfees in 1988 en gedurende die Eerste Ministerskap van Paul Keating wat openbare steun aan die vlagverandering verleen het en skynbaar gesê het:

Ek glo nie dat die simbole en die uitdrukking van die volle soewereniteit van Australiese nasieskap ooit voltooid kan wees terwyl ons die vlag van ’n ander nasie in die hoek van ons vlag het nie.

Daar is twee drukgroepe wat in die vlagdebat betrokke is: Ausflag (gestig in 1981) wat die verandering ondersteun en die Australiese Nasionale Vlagvereniging (ANFA) (gestig in 1983) wat die huidige vlag wil behou. Die primêre argumente vir die behoud van die vlag noem prehistoriese voorrang terwyl die argumente vir verandering gebaseer is om die idee dat die bestaande vlag nie Australië se status as ’n onafhanklike en multikulturele nasie akkuraat uitbeeld nie en die ontwerp is nie uniek genoeg om dit van ander soortgelyke vlae, soos die vlae van Nieu-Seeland, die Cookeilande en Tuvalu, te onderskei nie. Ooreenkomste met die Australiese vlag en ander vlae word dikwels afgelei van ’n gedeelde koloniale geskiedenis.

Gereelde peilings dui aan dat die persentasie van Australiërs wat ’n nuwe vlag wil hê van 27% in 1979 na 42% in 1992 toegeneem het en in 1998 ’n meerderheid van 52% was. In reaksie hierop het die koalisieregering onder John Howard die bespreking van die verandering van die vlag ontmoedig en in 1996 die Australiese Nasionale Vlag-dag ingestel. In 1998 is wetgewing ingestel wat die verandering van die vlag verder sou bemoeilik, in 2002 is ANFA se promosionele video gratis versprei aan alle laerskole en in 2004 is alle skole wat geld van die staat ontvang, vereis om die Australiese vlag te vertoon.

Ausflag voer van tyd tot tyd veldtogte vir die verandering van die vlag, veral met groot nasionale gebeure soos die Olimpiese Somerspele 2000 en hou kompetisies vir vlagontwerpe, terwyl ANFA se aktiwiteite die bevordering van die huidige vlag insluit deur gebeure soos Nasionale Vlag-dag. In 2004 het ’n peiling van Newspoll gevra: “Is u persoonlik ten gunste of teen die verandering van die Australiese vlag sodat die Union Jack verwyder word?” met die resultaat van 32% ondersteuning, 57% verwerping en 11% onverskillig. ’n Meningspeiling in 2010 deur Morgan Poll het gevra: “Dink u dat Australië ’n nuwe ontwerp vir die vlag moet hê?” met die ondersteuning van 29% van die respondente, die teenkanting van 66% en 5% wat onverskillig was.

Vlagdag

In 1996 het sir William Deane, goewerneur-generaal, ’n proklamasie uitgevaardig om ’n jaarlikse Australiese Vlagdag in te stel wat op 3 September gehou sou word. Vlagdagvieringe vind reeds sedert 1985 in Sydney plaas. Dit is deur die vlagkundige John Christian Vaughan ingestel om die eerste wappering van die vlag in 1901 te herdenk. Op vlagdag word seremonies in skole en groot dorpe gehou waar die goewerneur-generaal, goewerneurs en politici wat dit bywoon of mediaverklarings uitstuur oor die onderwerp. Die Australiese Nasionale Vlagdag is nie ’n openbare vakansiedag nie.

Eeufeesvlag

Die eerste eerste minister Edmund Barton, ontwerper van die vlag van Australië.

Met die eeufees van die eerste wappering van die vlag op 3 September 2001 het die Australiese Nasionale Vlagvereniging ’n vlag aan die Eerste Minister gegee wat bedoel was om die vermiste oorspronklike vlag te vervang. Die vlag was nie ’n replika van die oorspronklike vlag nie, waarop die Ster van die Gemenebes ses punte gehad het, maar was ’n hedendaagse Australiese vlag. Die vlag het ’n spesiale kopband insluitend ’n donkerrooi baan met die inskrywing:

Die Eeufeesvlag. Op 3 September 2001 aan sy Ed. John Howard LP, Eerste Minister van Australië aangebied namens die Australiese volk deur die Australiese Nasionale Vlagvereniging by die Royal Exhibition-gebou, Melbourne om die eerste vertoon van die Australiese Nasionale Vlag op 3 September 1901 wat bygewoon is deur sy Ed. sir Edmund Barton MHP, Eerste Minister van Australië.

’n Lasbrief wat die gebruik van die Eeufeesvlag onder Artikel 6 onder die Vlagwet deur die goewerneur-generaal uitgevaardig spdat die vlag tans gebruik word as die amptelike staatsvlag met belangrike gebeure. Dit sluit die opening van nuwe parlementêre termyne in en wanneer besoekende staatshoofde in die lang is. Die vlag het Australië deurkruis om in elke staat en gebied vertoon te word. Dit is in 2003 op die Dag van Herinnering gebruik tydens die opening van die Australiese Oorlogsgedenkteken in Hyde Park in Londen.

Eksterne skakels

• (en) Australië by Flags of the World.
• (en) It's an Honour! - Australian National Flag Geargiveer 21 Augustus 2011 op Wayback Machine
• (en) Australian National Flag Association^{[dooie skakel]}
• (en) Ausflag
• (en) Sea Power Centre
• (en) "Flag of Australia". Encyclopædia Britannica. Besoek op 15 Mei 2019.

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.