Westerse Marxisme
Westerse Marxisme is 'n kontemporêre Marxistiese teorie wat in Wes- en Sentraal-Europa ontstaan het in die nasleep van die Russiese Rewolusie (1917) en die opkoms van Leninisme. Die term dui op 'n losse versameling teoretici wat 'n interpretasie van Marxisme geformuleer het, afsonderlik van dié wat deur die Sowjetunie gekodifiseer is.[1]
Die Westerse Marxiste het meer klem gelê op Marxisme se filosofiese en sosiologiese aspekte, en sy oorsprong in die filosofie van Georg Wilhelm Friedrich Hegel (die rede hoekom dit soms ook Hegeliese Marxisme genoem word) en wat hulle "Jong Marx" noem (d.w.s. die meer humanistiese vroeë werke van Marx). Alhoewel sommige vroeë figure soos György Lukács en Antonio Gramsci prominent in politieke aktiwiteite was, het Westerse Marxisme hoofsaaklik die fokus van die akademie geword, veral na die Tweede Wêreldoorlog. Prominente figure sluit in Walter Benjamin, Theodor Adorno en Max Horkheimer.
Sedert die 1960's het die konsep nou verband gehou met die Nuwe Linkses (New Left) en neo-Marxisme. Terwyl baie van die Westerse Marxiste aanhangers van Marxistiese humanisme was, sluit die term ook hul kritici in, in die vorm van die Strukturele Marxisme van Louis Althusser.
Terminologie[wysig | wysig bron]
Die frase "Westerse Marxisme" is in 1953 deur Maurice Merleau-Ponty geskep.[2] Terwyl dit dikwels in stryd is met die Marxisme van die Sowjetunie, is die Westerse Marxiste verdeel in hulle mening oor dit en ander Marxisties-Leninistiese state.
Geskiedenis en kenmerkende elemente[wysig | wysig bron]
Daar bestaan baie skole van Marxistiese denke wat onderskei kan word van Marxisme-Leninisme; soos bv. Austromarxisme of die Linksekommunisme van Antonie Pannekoek. Die Marxistiese teoretici wat die sentraliteit van die ekonomie ontken word beskou as Westerse Marxiste, veral aangesien hulle fokus op terreine soos kultuur, filosofie en kuns.[1]
György Lukács se History and Class Consciousness en Karl Korsch se Marxism and Philosophy, gepubliseer in 1923, is die werke wat Westerse Marxisme ingelei het.[1] In hierdie boeke bied Lukács en Korsch 'n blik op Marxisme wat die Hegeliese komponente van Karl Marx se gedagtes beklemtoon. Marxisme is nie bloot 'n verbeterde teorie van politieke ekonomie nie, en dit is ook nie 'n wetenskaplike sosiologie wat verwant is aan die natuurwetenskappe nie. Volgens hulle is Marxisme hoofsaaklik 'n kritiese, selfbewuste transformasie van die samelewing. Marxisme maak nie die filosofie verouderd nie, soos vulgêre marxisme glo nie; volgens Lukács en Korsch bewaar Marxisme inderdaad die waarhede van die filosofie en sy rewolusionêre transformasie-taak.[3]
Terwyl hul werk deur die Derde Internasionale met teenstand begroet is,[4][5] word Marxisme as 'n universele wetenskap van geskiedenis en natuur beskou.[3] Die Westers-Marxistiese benadering sou ook deur Duitsland se Frankfurt Skool,[1] wat in dieselfde jaar gestig is, opgeneem word. Die geskrifte van die Italiaanse Kommunis, Antonio Gramsci, wat gedurende hierdie tydperk ontwikkel is, maar eers veel later gepubliseer is, word ook onder Westerse Marxisme geklassifiseer.[1]
Na die Tweede Wêreldoorlog sou 'n aantal denkers soos Lucien Goldmann, Henri Lefebvre, Maurice Merleau-Ponty en Jean-Paul Sartre 'n Franse Westerse Marxisme daarstel.[1]
Westerse Marxisme beklemtoon dikwels die belangrikheid van die bestudering van kultuur, klasbewustheid en subjektiwiteit vir 'n betekenisvolle Marxistiese begrip van die samelewing.[1] Westerse Marxiste was dus geneig om Marx se teorieë oor gebruiksgoedere-fetisjisme, ideologie en vervreemding[1] te beklemtoon en uit te brei met nuwe begrippe soos valse bewussyn, rektifikasie en kulturele oorheersing.[6]
Westerse-Marxisme fokus ook op die werk van die Jong Marx, veral sy ontmoetings met Hegel, die Jong Hegeliane en Ludwig Feuerbach, wat baie Westerse Marxiste beskou as die humanisties-filosofiese kern van Marxisme.[6] Die Strukturele Marxisme van Louis Althusser, wat poog om Marxisme van Hegelianisme en Humanisme te suiwer, is egter ook deel van Westerse Marxisme.
Politieke affiliasies[wysig | wysig bron]
Westerse Marxiste het 'n wye verskeidenheid politieke affiliasies gehad. Lukács en Gramsci was lede van Sowjet-gesteunde partye en Korsch, Herbert Marcuse en Guy Debord was baie krities teenoor die Sowjetkommunisme en het hul beywer vir die raad-kommunisme. Sartre, Merleau-Ponty, Althusser en Lefebvre was op verskillende tye ondersteuners van die Sowjet-ondersteunende Kommunistiese Party van Frankryk, maar almal sou later daarmee ontnugter word. Ernst Bloch het in die Oosblok gewoon en dit ondersteun, maar het aan die einde van sy lewe sy geloof in die Sowjetkommunisme verloor. Maoïsme en Trotskyȉsme het ook die Westerse Marxisme beïnvloed. Nicos Poulantzas, 'n latere Westerse Marxis, was 'n ondersteuner van die Eurokommunisme.
Nota[wysig | wysig bron]
- Hierdie artikel is vertaal vanuit die Engelse Wikipedia
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Jacoby, Russell (1991). "Western Marxism". The Dictionary of Marxist Thought (Second). Blackwell Publishers Ltd.. 581. ISBN 0-631-16481-2.
- ↑ Merleau-Ponty, Maurice (1973). Adventures of the Dialectic. Evanston, Illinois: Northwestern University Press. pp. 30–59. ISBN 0-8101-0404-0.
- ↑ 3,0 3,1 Jacoby, Russell (1991). "Western Marxism". The Dictionary of Marxist Thought (Second). Blackwell Publishers Ltd.. 582. ISBN 0-631-16481-2.
- ↑ Kołakowski, Leszek (2005). Main Currents of Marxism. London: W. W. Norton & Company. pp. 994–5. ISBN 978-0-393-32943-8.
{{cite book}}: Ongeldige|ref=harv(hulp) - ↑ Kołakowski, Leszek (2005). Main Currents of Marxism. London: W. W. Norton & Company. p. 1034. ISBN 978-0-393-32943-8.
- ↑ 6,0 6,1 Jacoby, Russell (1991). "Western Marxism". The Dictionary of Marxist Thought (Second). Blackwell Publishers Ltd.. 583. ISBN 0-631-16481-2.