Leo Strauss

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Leo Strauss
Leo Strauss in 1939

Gebore (1899-09-20)20 September 1899
Kirchhain, Hesse-Nassau, Pruise, Duitse Keiserryk
Oorlede 18 Oktober 1973 (op 74)
Annapolis, Maryland
Nasionaliteit Vlag van Duitsland Duitsland
Vakgebied Metafisika, Epistemologie, Filosofiegeskiedenis (veral Grieks, Islamitiese, Joodse, Kontinentale), Godsdiensfilosofie, Politieke Filosofie, Nihilisme
Alma mater Universiteit van Marburg
Universiteit van Hamburg
Universiteit van Freiburg
Columbia-universiteit
Bekend vir Die eindes van politiek en filosofie as onredigbaar vir mekaar, die onoplosbare spanning tussen Rede en Openbaring, kritiek op morele relativisme, die onderskeid tussen "esoteriese" en "eksoteriese skryf", die onderskeid tussen "geleerdes" en "groot denkers".
Beïnvloed deur Sokrates, Plato, Aristoteles, Cicero, Al Farabi, Maimonides, Niccolò Machiavelli, Thomas Hobbes, Baruch Spinoza, Moses Mendelssohn, Gotthold Ephraim Lessing, Jean-Jacques Rousseau, Immanuel Kant, Franz Rosenzweig, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Friedrich Nietzsche, Martin Heidegger, Ernst Cassirer, Carl Schmitt, Eric Voegelin, Alexandre Kojève
Invloed op Peter Berkowitz, Walter Berns, Seth Benardete, Allan Bloom, Joseph Cropsey, William Galston, Pierre Manent, Harry V. Jaffa, Alexandre Kojève, Mark Lilla, Harvey C. Mansfield, Ernest Fortin, Remi Brague, Thomas Pangle, Robert Pippin, Richard Rorty, Stanley Rosen, Carl Schmitt, Abram Shulsky, Muhsin Mahdi, Steven B. Smith, Eric Voegelin

Leo Strauss (Kirchhain (Hesse), 20 September 1899Annapolis (Maryland), 18 Oktober 1973) was 'n politieke filosoof wat in Duitsland gebore is en na die Verenigde State emigreer. Hy word gereeld gesien as één van die individue wat die neokonserwatiewe beweging in die VSA geïnspireer het. Van hom kom die gereeld aangehaalde uitspraak: "As alle kulture gelykwaardig is, dan is kannibalisme slegs 'n kwessie van smaak". Hy hou homself egter nie besig met praktiese politiek nie en fokus op die skryf van 'n groot aantal besonderse grondige teksstudies van die filosowe uit die tradisie van die politieke filosofie van Plato tot Heidegger.

Lewe[wysig | wysig bron]

Strauss is in 1899 gebore in 'n ortodokse Joodse gesin in Kirchhain (naby Marburg), Hesse, as seun van Hugo Strauss en Jennie David.

Hy studeer aan die Gymnasium Philippinum (waar ook Johannes Althusius en Carl J. Friedrich op skool was) en gedurende sy studentenjare was hy ‘n politieke Sionis. Strauss begin studeer aan die universiteit van Hamburg, waar hy sy doktoraat in 1921 behaal met sy tesis, Die problem van kennis in die filosofiese doktriene van F. H. Jacobi (Das Erkenntnisproblem in der philosophischen Lehre Fr. H. Jacobis). Hy woon daarna universiteitkursusse by aan die universiteite van Freiburg en Marburg, insluitende sommige wat aangebied word deur Edmund Husserl en Martin Heidegger.

In 1932 trou Strauss met Marie (Miriam) Bernsohn in Parys. In 1934 emigreer hy na Engeland, waar hy in 1935 'n posisie aan die Universiteit van Cambridge kry. In 1937 emigreer hy na die Verenigde State waar hy vir 'n kort tyd 'n Research Fellow in die vak geskiedenis aan die Columbia-universiteit in New York was. Van 1938 tot 1948 was hy hoogleraar politieke filosofie aan die New School for Social Research in New York. In 1944 word hy 'n Amerikaanse staatsburger en van 1949 tot 1968 werk Strauss as lid van die fakulteit van die Universiteit van Chicago as hoogleraar in die politieke filosofie.

Die werk van Leo Strauss het 'n kern rol gespeeld in die herevaluering van die politieke filosofie, veral binne die analitiese tradisie. Enkele bekende werke is Persecution and the Art of Writing (1952), Natural Right and History (1953), Thoughts on Machiavelli (1958) en What Is Political Philosophy? (1959). Hy bly publiseer tot aan die einde van sy lewe, met 'n boek oor Plato se Wette, The Argument and the Action of Plato's "Laws", as laaste gepubliseerde werk. Hy sterf op 18 Oktober 1973.

Filosofie[wysig | wysig bron]

Die filosofie van Leo Strauss het met die loop van die tyd ook kritiek ontlok, en so ook wanneer Strauss sy mening uitgespreek het oor die taak of die doel van die filosofie self. 'n Filosoof is vir Strauss enersyds nie 'n analitiese filosoof nie, as sy taak aleenlik daaruit sou bestaan om gewone taalgebruik te analiseer soos John Austin of Ludwig Wittgenstein dit gedoen het nie. Ook volgens hom moet 'n filosoof homself/haarself nie noodsaaklik uitsit oor diep morele en politieke kwessies nie en hierop diep en uitgebreide antwoorde vind nie, soos gedoen deur John Rawls of Jürgen Habermas.

Strauss verstaan daarenteenoor filosofie in sy oudste betekenis, as philo-sophia of die liefde vir wysheid (wysbegeerte). Filosofie gaan vir Strauss nie om die formulering van bepaalde oplossings of die verdediging van 'n reeks doktrienes nie, maar gaan om die praktiese soektog na die optimale manier van lewe soos dit deur die Ou Grieke bedink is. Hy assosieer dit veral met die stelling soos ook in Sokrates se denke gevind word, naamlik dat filosofie is om te weet dat jy niks weet nie of selfs nie die grense van die kennis ken nie. Hy skryf:

"Filosofie as sulks is niks meer as die bewustheid van 'n probleem nie, bv., van die fundamentele en omvattende probleem. Dit is onmoontlik om oor die probleem te dink sonder om ingestel te word ten opsigte van mootlike oplossings, veral ten opsigte van een of ander tipiese oplossing. Maar solank as wat daar geen wysheid is nie, maar slegs 'n soeke na wysheid, is die bewyse vir alle oplossings noodgedwonge kleiner as die bewyse van die problem. Dus hou die filosoof op om 'n filosoof te wees die oomblik wanneer die ‘subjektiewe sekerheid’ van die oplossing sterker word as sy bewustheid van die problematiese karakter van daardie oplossing.”

Die debat tussen Strauss en Alexandre Kojève oor die aard van tirannie is ook bekend. In On Tyranny: An Interpretation of Xenophon's Hiero neem Strauss 'n posisie in wat lynreg teenoor Kojève en ander hedendaagse politieke denkers staan; naamlik dat tirannie nie 'n tipiese moderne en hedendaagse verskynsel nie, maar daar is 'n kontinuïteit tussen die ou Griekse begrip, soos wat by Xenophon voorkom, en die moderne vorme van totalitarisme. Gou word die debat ook verruim na dieselfde gesprek oor die doel van die filosofie self. Terwyl Kojève die taak eerder formuleer in terme van die verlange om hierdie idees in praktyk te bring, het Strauss sterk kritiek daarop:

“Ons hoef nie in die diepste wese van enigiemand te delf nie, om te weet dat insoverre die filosoof, weens sy swakheid van vlees, besorg word om herken te word deur ander, hou hy op om 'n filosoof te wees. Volgens 'n streng siening van die klassieke verander hy dan in 'n sofis.”

Politieke filosofie[wysig | wysig bron]

Strauss het nie in die aktiewe politiek deelgeneem nie, het geen politieke beweging gestig nie, maar gefokus op sy rol as 'n politieke filosoof en akademikus. Hy merk op dat die politieke filosofie, wat hy in 'n sekere sin as die eerste filosofie beskou het, deur die tyd besoedel geraak het deur 'n reeks van "pseudofilosofiese" denke. Hy noem veral denkrigtings soos historisisme, sciëntisme en dialektiese materialisme. Die "suiwerste” vorm van politieke filosofie vind mens volgens hom nog binne die antieke Griekse filosofie. So heg hy waarde aan die diepgang, subtiliteit en die dialektiese karakter van Plato, Aristoteles en Xenophon se denke. Hierdie klassieke politieke filosofie was volgens Strauss direk met die politieke lewe self verbind en alle latere politieke studies slegs indireke en as modifikasie van hierdie "oorspronklike posisie" van die Grieke opgevat moet word. Die taak wat Strauss daarby dan ook op homself neem is, via historiese studies, terug na hierdie oorspronklike posisie te gaan.

Strauss was sowel 'n ondersteuner as 'n kritikus van die liberalisme. Hy kritiseer die moderne liberalisme wat voorrang gee aan individuele vryheid ten koste van historiese waardes soos uitmuntendheid en deug. Strauss argumenteer dat die hedendaagse, relativistiese liberalisme die logiese gevolg was van die filosofiese beginsels van die modernisme soos dit in die Westerse wêreld in die 20ste eeu ontwikkel het. Hy was van mening dat die hedendaagse liberalisme 'n intrinsieke tendens aantoon na relativisme, wat op sy beurt lei tot nihilisme wat hy as gevaar vir die gemeenskap beskou. Tegelykertyd het hy gewaarsku oor moontlikheid van die egalitarisme en die mediokrasie. Sy skeptisisme te opsigte van die kulturele relativisme verwoord hy dikwels tydens sy aanbiedings aan die Universiteit van Chicago teen die einde van die 1950s met die ironiese, gereelde aangehaalde sêding: "As alle kulture gelykwaardig is, dan is kannibalisme slegs ‘n kwessie van smaak".

Terwyl die moderne liberalisme gerig is op die nastreef van individuele vryheid as hoogste doel, sê Strauss dat meer heil in 'n owerheid gevind kan word wat gefokus is op menslike uitmuntendheid en politieke deug. Hy merk op dat denkers van die eerste orde, beginnende by Plato, al besig was met die vraag of goeie en effektiewe politici totaal eerlik kon wees en tegelykertyd tog die beste uitkomste vir die samelewing kon bereik. Strauss vra homself voortdurend af in welke mate vryheid en uitmuntendheid saam kan bestaan.

Met dit in die agterkop vra Strauss van sy lesers om hulself af te vra of leuns om die beswil (Plato) geoorloof is om die samelewing byeen te hou en te lei. Is sommige nie ten volle bewysbare mites verkondig deur wyse leiers, noodsaaklik om die meeste mense doel en rigting te gee en so 'n stabiele gemeenskap te verseker? Of kan 'n gemeenskap sonder meer floreer op die basis van die ‘dodelike waarheid’ (Nietzsche) beperk tot wat ons met sekerheid kan weet?

Hoewel Strauss geen definitiewe antwoord op hierdie vrae gegee het nie, neig hy na die eerste. Hy sien die liberale idee van individuele vryheid as die oorsaak dat mense alles uiteindelik in twyfel gaan trek insluitende waardes en morele norme. In plaas daarvan laat mense hulself lei deur die egoïstiese wense met as gevolg dat die waardes wat die gemeenskap bymekaarhou verval. Politici het inderdaad 'n taak om sterk en inspirerende mites te skep wat nie noodsaakliker wyse waarheidsgetrou is nie, maar wel die noodsaaklike illusies skep om die gemeenskap byeen te hou.

Werke van Strauss[wysig | wysig bron]

  • The Political Philosophy of Hobbes: Its Basis and Genesis
  • On Tyranny: An Interpretation of Xenophon's Hiero
  • Persecution and the Art of Writing
  • Natural Right and History
  • Thoughts on Machiavelli
  • What is Political Philosophy?
  • History of Political Philosophy, mede-redakteur
  • The City and Man
  • Socrates and Aristophanes
  • Liberalism Ancient and Modern
  • Xenophon's Socratic Discourse: An Interpretation of the "Oeconomicus"
  • Xenophon's Socrates
  • The Argument and the Action of Plato's Laws
  • Studies in Platonic Political Philosophy
  • Philosophy and Law
  • Spinoza's Critique of Religion
  • The Rebirth of Classical Political Rationalism

Verwysings[wysig | wysig bron]

  • Hierdie artikel is vertaal van die Nederlandse Wikipedia