Herbert Marcuse

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Herbert Marcuse
Herbert Marcuse in Newton, Massachusetts 1955

Geboortenaam Herbert Marcuse
Gebore 19 Julie 1898
Berlyn
Oorlede 29 Julie 1979 (op 81)
Starnberg
Blyplek Duitsland, Amerika
Burgerskap Duits / Amerikaans
Beïnvloed deur Kant, Hegel, Marx, Freud, Husserl, Nietzsche, Heidegger
Invloed op Angela Davis, Jürgen Habermas, Abbie Hoffman, Douglas Kellner, Bob Black, Hakim Bey, Andrew Feenberg

Herbert Marcuse (* 19 Julie 1898 – † 29 Julie 1979) was 'n Duits-Amerikaanse filosoof, sosioloog, en politieke teoretikus, wat verband hou met die Frankfurt Skool van die Kritiese teorie. Marcuse is in Berlyn gebore en het by die Universiteit van Berlyn en daarna by die Universiteit van Freiburg gestudeer, waar hy sy Ph.D ontvang het.[1] Hy was 'n prominente figuur in die Frankfurt-gebaseerde Instituut vir Sosiale Navorsing – wat later bekend geword het as die Frankfurt Skool. Hy was getroud met Sophie Wertheim (1924–1951), Inge Neumann (1955–1972), en Erica Sherover (1976–1979).[2][3][4] In sy skriftelike werk, lewer hy kritiek op kapitalisme, moderne tegnologie, historiese materialisme en vermaak-kultuur, met die argument dat hulle 'n nuwe vorm van sosiale beheer verteenwoordig.[5]

Sy bekendste werke is Eros en Beskawing (1955) en Een-Dimensionele Man (1964). Sy Marxistiese siening het baie radikale intellektuele en politieke aktiviste geïnspireer in die 1960's en 1970's, beide in die Verenigde State van Amerika en internasionaal.

Biografie[wysig | wysig bron]

Vroeë lewe[wysig | wysig bron]

Herbert Marcuse is in Berlyn gebore aan 'n Joodse familie. Hy het sy Ph.D.-proefskrif (op die Duitse Künstlerroman) in 1922 by die Universiteit van Freiburg gedoen. Hy het in 1928 na Freiburg teruggekeer om saam met Edmund Husserl te studeer, en skryf sy habilitasie met Martin Heidegger, wat gepubliseer is in 1932 as Hegel se Ontologie en die Teorie van Historisiteit (Hegels Ontologie und die Theorie der Geschichtlichkeit). Hierdie studie is geskryf in die konteks van die Hegel renaissance wat plaasgevind het in Europa, met 'n klem op Hegel se ontologie van die lewe en geskiedenis, sy idealistiese teorie van gees en dialektiek.[6] Met sy akademiese loopbaan wat deur die opkoms van die Derde Ryk op die langebaan geskuif is, het Marcuse in 1933 by die Institut für Sozialforschung (Instituut vir Sosiale Navorsing), algemeen bekend as die Frankfurt Skool aangesluit. Hy het gevlug na Genève, en daarna na die Verenigde State van Amerika. Marcuse het nie na Duitsland na die oorlog teruggekeer nie, en toe hy Frankfurt in 1956 besoek het was die jong Jürgen Habermas verbaas om te ontdek dat hy 'n belangrike lid van die Instituut was.

Bibliografie[wysig | wysig bron]

  • Hegel's Ontology and Theory of Historicity (1932)
  • Studie über Autorität und Familie (1936)
  • Reason and Revolution: Hegel and the Rise of Social Theory (1941)
  • Eros and Civilization: A Philosophical Inquiry into Freud (1955)
  • Soviet Marxism: A Critical Analysis (1958)
  • One-Dimensional Man: Studies in the Ideology of Advanced Industrial Society (1964).
  • A Critique of Pure Tolerance (1965)
  • Negations: Essays in Critical Theory (1968)
  • An Essay on Liberation (1969)
  • Five Lectures (1969)
  • Counterrevolution and Revolt (1972)
  • The Aesthetic Dimension: Toward a Critique of Marxist Aesthetics (1978)

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. Lemert, Charles. Social Theory: The Multicultural and Classic Readings. Westview Press, Boulder, CO. 2010.
  2. "Sophie Wertheim (1901–1951)" (in Engels). Marcuse.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 September 2019. Besoek op 6 September 2013.
  3. "Inge Neumann (1913–1973)" (in Engels). Marcuse.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Oktober 2019. Besoek op 5 Julie 2018.
  4. "Erica Sherover-Marcuse (1938–1988)" (in Engels). Marcuse.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Oktober 2019. Besoek op 6 September 2013.
  5. Mann, Douglas. "A Survey of Modern Social Theory". Oxford University Press. 2008.
  6. Kellner, Douglas. "Illuminations: Kellner" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 November 2019. Besoek op 1 Oktober 2012.