Madagaskar: Verskil tussen weergawes

Wysig skakels
in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
kNo edit summary
Uitgebrei, besig
Lyn 113: Lyn 113:
|align = left
|align = left
|image1 = Isalo canyons.jpg
|image1 = Isalo canyons.jpg
|width1 = 163
|width1 = 177
|alt1 = Pastel striated stone outcroppings jut from the plains
|alt1 = Pastel striated stone outcroppings jut from the plains
|image2 = Allée des Baobabs near Morondava, Madagascar.jpg
|image2 = Allée des Baobabs near Morondava, Madagascar.jpg
|width2 = 155
|width2 = 164
|alt2 = Giant baobabs clustered against the sky
|alt2 = Giant baobabs clustered against the sky
|image3 = Spiny Forest Ifaty Madagascar.jpg
|image3 = Spiny Forest Ifaty Madagascar.jpg
|width3 = 175
|width3 = 184
|alt3 = Bizarre succulents growing sparsely from deep red earth
|alt3 = Bizarre succulents growing sparsely from deep red earth
}}
}}
Lyn 125: Lyn 125:


Die westelike en suidelike dele, wat in die [[reënskadu]] van die sentrale hooglande lê, is die tuiste van droë, bladwisselende woude en woestyne. Omdat die gebied minder dig bevolk is, het die droë woude beter bewaar gebly as die oostelike reënwoude of die oorspronklike boslande van die sentrale plato. Die weskus het baie beskermde hawens, maar aanslikking is ’n groot probleem. Dit word veroorsaak deur [[sediment]] weens die hoë vlak van binnelandse erosie wat in die riviere beland wat die breë westelike vlaktes deurkruis.<ref name=EBLand>{{cite web |last = Encyclopædia Britannica|title = Madagascar |work = Encyclopædia Britannica |publisher = Eb.com |year = 2011 |url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/355562/Madagascar |archiveurl = https://www.webcitation.org/64fD1P7X2 |archivedate = 25 Augustus 2011 |accessdate =25 Augustus 2011}}</ref>
Die westelike en suidelike dele, wat in die [[reënskadu]] van die sentrale hooglande lê, is die tuiste van droë, bladwisselende woude en woestyne. Omdat die gebied minder dig bevolk is, het die droë woude beter bewaar gebly as die oostelike reënwoude of die oorspronklike boslande van die sentrale plato. Die weskus het baie beskermde hawens, maar aanslikking is ’n groot probleem. Dit word veroorsaak deur [[sediment]] weens die hoë vlak van binnelandse erosie wat in die riviere beland wat die breë westelike vlaktes deurkruis.<ref name=EBLand>{{cite web |last = Encyclopædia Britannica|title = Madagascar |work = Encyclopædia Britannica |publisher = Eb.com |year = 2011 |url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/355562/Madagascar |archiveurl = https://www.webcitation.org/64fD1P7X2 |archivedate = 25 Augustus 2011 |accessdate =25 Augustus 2011}}</ref>

===Klimaat===
[[Beeld:Madagascar map of Köppen climate classification af.png|thumb|links|’n Kaart van Madagaskar se [[Köppen-klimaatklassifikasie]].]]

Die kombinasie van suidoostelike [[passaatwind]]e en noordwestelike [[moesoenwind]]e lei tot ’n warm reënseisoen (November-April) met gereelde vernietigende [[sikloon|siklone]], en ’n relatief koeler, droë seisoen (Mei-Oktober). Reënwolke wat oor die [[Indiese Oseaan]] ontstaan, bring neerslae oor die eiland se ooskus; die swaar neerslae ondersteun die gebied se [[reënwoud]]ekostelsel. Die sentrale hooglande is beide droër en koeler, terwyl die weste nog droër is. ’n Halfdroë klimaat heers in die suidweste en suidelike binneland.<ref name=endemicstats/>

[[Beeld:Biogeographic timetable of Madagascar - journal.pone.0062086.g003.png|thumb|180px|’n Biologiese tydlyn van Madagaskar oor die afgelope 200&nbsp;miljoen jaar.]]
Tropiese siklone veroorsaak elke jaar skade aan die infrastruktuur en plaaslike ekonomieë asook lewensverlies.<ref name="LOC">{{cite web|last = Metz |first = Helen Chapin |year = 1994 |title = Library of Congress Country Studies: Madagascar |url=http://countrystudies.us/madagascar/ |accessdate =1 Februarie 2011 |archiveurl = https://www.webcitation.org/64jOW1dDD |archivedate = 1 Februarie 2011}}</ref> In 2004 was sikloon Gafilo die sterkste sikloon wat nog in Madagaskar aangeteken is. Die storm het 172 mense gedood, 214&nbsp;260 dakloos gelaat<ref name=gafilo>{{cite web|author= International Federation of Red Cross And Red Crescent Societies |publisher=ReliefWeb|date=25 Februarie 2005|accessdate=31 Maart 2011|title=Madagascar: Cyclone Gafilo, Final Report, Appeal 08/04|url=http://www.reliefweb.int/rw/rwb.nsf/db900sid/DDAD-69XMQW?OpenDocument&rc=1&emid=2004-0103 |archiveurl = https://www.webcitation.org/6AJwJLJ5X |archivedate = 31 Augustus 2012}}</ref> en miljarde rande se skade aangerig.<ref name=autogenerated1>{{cite web|author= Integrated Regional Information Networks|publisher=ReliefWeb|date=2 Julie 2004|accessdate=9 September 2012|title= Madagascar: Saving the children from Gafilo's aftermath |url=http://reliefweb.int/report/madagascar/madagascar-saving-children-gafilos-aftermath |archiveurl = https://www.webcitation.org/6AXdqXMlF |archivedate = 9 September 2012}}</ref>

===Ekologie===
[[Beeld:Ravenala madagascariensis Maui.jpg|thumb|180px|Die eiland se ikoniese reisigerspalm (''Ravenala madagascariensis'') kom in die land se nasionale embleem voor.]]

Vanweë die eiland se lang isolasie van naburige kontinente word talle plante en diere op Madagaskar nêrens anders ter wêreld aangetref nie.<ref name=CIHotSpot/><ref name=tattersall>{{cite book|last=Tattersall|first=Ian|title=Origin of the Malagasy Strepshirhine Primates|year=2006|publisher=Springer|isbn=0-387-34585-X|pages=1–6|url=https://books.google.com/books?id=nsBtrhsMU5EC&pg=PA3}}</ref> Sowat 90% van die spesies is [[endemies]],<ref>Hobbes & Dolan (2008), p. 517</ref> insluitende die [[lemur]] (’n soort [[halfaap]]), die [[Karnivoor|karnivore]] [[fossa]] (of fretkat) en baie [[voël]]s. Hierdie eiesoortige ekologie maak dat sommige ekoloë na Madagaskar vewys as "die agtste kontinent",<ref>Hillstrom & Collier Hillstrom (2003), p. 50</ref> en [[Conservation International]] noem die eiland ’n bioversiteitswarmkol.<ref name=CIHotSpot>{{cite web |last = Conservation International |title = Madagascar and the Indian Ocean Islands |work = Biodiversity Hotspots |publisher = Conservation International |year = 2007 |url = http://www.biodiversityhotspots.org/xp/hotspots/madagascar/pages/biodiversity.aspx |archiveurl = https://www.webcitation.org/61BgLGwzk |archivedate = 24 Augustus 2011 |accessdate =24 Augustus 2011}}</ref>

Meer as 80&nbsp;persent van die 14&nbsp;883 plantspesies word nêrens anders op aarde aangetref nie; dit sluit vyf plantfamilies in.<ref name=endemism>{{cite journal |last1 = Callmander |first1 = Martin|last2 = et. al|title = The endemic and non-endemic vascular flora of Madagascar updated |journal = Plant Ecology and Evolution |volume = 144 |issue = 2 |pages = 121–125|year = 2011 |doi = 10.5091/plecevo.2011.513 |url = http://www.mobot.org/MOBOT/Research/curators/pdf/PLECEVO_2011.pdf |accessdate=11 Februarie 2012 |archivedate = 11 Februarie 2012 |archiveurl = https://www.webcitation.org/65NBBr5AX}}</ref> Die [[Familie (biologie)|familie]] [[Didiereaceae]], wat uit vier [[Genus|genera]] en 11 [[spesie]]s bestaan, is beperk tot Suidwes-Madagaskar se doringboomwoude.<ref name=endemicstats/> Viervyfdes van die wêreld se ''[[Pachypodium]]''-spesies is endemies op die eiland.<ref>{{cite journal |last1 = Lavranos |first1 = John |year = 2004 |title = Pachypodium makayense: A New Species From Madagascar |journal = Cactus and Succulent Journal |volume = 76 |issue = 2|pages = 85–88}}</ref> Driekwart<ref name=B2011plant/> van die 860<ref name=endemism/> [[orgidee|orgidee]]spesies word net hier aangetref, asook ses van die wêreld se nege [[kremetartboom]]spesies.<ref>{{cite journal |doi = 10.1080/106351598260879 |vauthors=Baum DA, Small RL, Wendel JF |year = 1998 |title = Biogeography and floral evolution of baobabs (Adansonia, Bombacaceae) as inferred from multiple data sets |journal = Systematic Biology |volume = 47 |issue = 2|pages = 181–207 |pmid = 12064226}}</ref> Sowat 170 [[palm]]spesies word hier aangetref – drie keer soveel as op die hele vasteland van [[Afrika]]; 165 van hulle is endemies.<ref name=B2011plant>Bradt (2011), p. 38</ref> Baie inheemse plantspesies word gebruik as kruiemedisyne vir ’n verskeidenheid kwale. Die middels vinblastine<ref name = MoleculesReview>{{cite journal|journal = [[Molecules (journal)|Molecules]]|year = 2012|volume = 17|issue = 5|pages = 5893–5914|doi = 10.3390/molecules17055893|title = Modifications on the basic skeletons of vinblastine and vincristine|first1 = Péter|last1 = Keglevich|first2 = Laszlo|last2 = Hazai|first3 = György|last3 = Kalaus|first4 = Csaba|last4 = Szántay|pmid = 22609781|url = http://www.mdpi.com/1420-3049/17/5/5893/pdf}}</ref><ref>{{cite journal|first1 = Justin E.|last1 = Sears|first2 = Dale L.|last2 = Boger|authorlink2 = Dale L. Boger|title = Total Synthesis of Vinblastine, Related Natural Products, and Key Analogues and Development of Inspired Methodology Suitable for the Systematic Study of Their Structure-Function Properties|journal = Accounts of Chemical Research|year = 2015|volume = 48|issue = 3|pages = 653–662|doi = 10.1021/ar500400w}}</ref> en vincristine<ref name = MoleculesReview /><ref>{{cite journal|last1 = Kuboyama|first1 = Takeshi|last2 = Yokoshima|first2 = Satoshi|last3 = Tokuyama|first3 = Hidetoshi|last4 = Fukuyama|first4 = Tohru|title = Stereocontrolled total synthesis of (+)-vincristine|journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|year = 2004|volume = 101|issue = 33|pages = 11966–11970|doi = 10.1073/pnas.0401323101|bibcode = 2004PNAS..10111966K}}</ref> is ''vinca''-[[alkaloïde]]s<ref>{{cite journal|last1 = van der Heijden|first1 = Robert|last2 = Jacobs|first2 = Denise I.|last3 = Snoeijer|first3 = Wim|last4 = Hallard|first4 = Didier|last5 = Verpoorte|first5 = Robert|year = 2004|title = The ''Catharanthus'' alkaloids: Pharmacognosy and biotechnology|journal = Current Medicinal Chemistry|volume = 11|issue = 5|pages = 607–628|pmid = 15032608|doi = 10.2174/0929867043455846}}</ref><ref>{{cite book|last = Raviña|first = Enrique|title = The evolution of drug discovery: From traditional medicines to modern drugs|year = 2011|publisher = John Wiley & Sons|isbn = 9783527326693|pages = 157–159|chapter = ''Vinca'' alkaloids|url = https://books.google.com/books?id=iDNy0XxGqT8C&pg=PA157}}</ref> wat gebruik word vir die behandeling van [[Hodgkinsiekte]],<ref>{{cite web|url = https://www.cancer.org/cancer/hodgkin-lymphoma/treating/chemotherapy.html|date = 29 Maart 2017|accessdate = 22 Junie 2017|title = Chemotherapy for Hodgkin Lymphoma|publisher = American Cancer Society|website = cancer.org}}<br />{{cite web|url = https://www.cancer.org/cancer/non-hodgkin-lymphoma/treating/chemotherapy.html|date = 31 Mei 2016|accessdate = 22 Junie 2017|title = Chemotherapy for Non-Hodgkin Lymphoma|publisher = American Cancer Society|website = cancer.org}}</ref> [[leukemie]]<ref>{{cite web|url = https://www.cancer.org/cancer/acute-lymphocytic-leukemia/treating/chemotherapy.html|date = 18 Februarie 2016|accessdate = 22 Junie 2017|title = Chemotherapy for Acute Lymphocytic Leukemia|publisher = American Cancer Society|website = cancer.org}}<br />{{cite web|url = https://www.cancer.org/cancer/chronic-myeloid-leukemia/treating/chemotherapy.html|date = 22 Februarie 2016|accessdate = 22 Junie 2017|title = Chemotherapy for Chronic Myeloid Leukemia|publisher = American Cancer Society|website = cancer.org}}<br />{{cite web|title = Chemotherapy for Childhood Leukemia|date = 3 Februarie 2016|accessdate = 22 Junie 2017|url = https://www.cancer.org/cancer/leukemia-in-children/treating/chemotherapy.html|publisher = American Cancer Society|website = cancer.org}}</ref> en ander soorte [[kanker]].<ref>{{cite web|title = Chemotherapy for Neuroblastoma|publisher = American Cancer Society|website = cancer.org|url = https://www.cancer.org/cancer/neuroblastoma/treating/chemotherapy.html|date = 22 Januarie 2016|accessdate = 22 Junie 2017}}<br />{{cite web|url = https://www.cancer.org/cancer/brain-spinal-cord-tumors-children/treating/chemotherapy.html|date = 21 Januarie 2016|accessdate = 22 Junie 2017|title = Chemotherapy for Brain and Spinal Cord Tumors in Children|publisher = American Cancer Society|website = cancer.org}}<br />{{cite web|url = https://www.cancer.org/cancer/non-small-cell-lung-cancer/treating/chemotherapy.html|date = 16 Mei 2016|accessdate = 22 Junie 2017|title = Chemotherapy for Non-Small Cell Lung Cancer|publisher = American Cancer Society|website = cancer.org}}</ref> Dit word gemaak van die [[Madagaskar-alikreukel]].<ref name=periw>{{cite journal |last = Foster |first = Steven |title = From Herbs to Medicines: The Madagascar Periwinkle's Impact on Childhood Leukemia: A Serendipitous Discovery for Treatment |journal = Alternative and Complementary Therapies |volume = 16 |issue = 6 |pages = 347–350 |year = 2010 |doi = 10.1089/act.2010.16609}}</ref><ref>{{cite book|chapter = Africa's gift to the world|pages = 46–51|url = https://books.google.com/books?id=aXGmCwAAQBAJ&pg=PA46|title = Botanical Miracles: Chemistry of Plants That Changed the World|first1 = Raymond|last1 = Cooper|first2 = Jeffrey John|last2 = Deakin|publisher = CRC Press|year = 2016|isbn = 9781498704304}}</ref>

Die [[reisigerspalm]], wat plaaslik as ''ravinala'' bekend is<ref>Ellis (1859), p. 302</ref> en endemies aan die oostelike reënwoude is,<ref>{{cite web|url=http://www.floridata.com/ref/R/rave_mad.cfm|archiveurl = https://www.webcitation.org/5xJNG5WcZ |archivedate = 20 Maart 2011|title= Ravenala madagascariensis |publisher=Floridata.com |accessdate=14 September 2009 |date=16 Mei 2000|last = McLendon |first = Chuck}}</ref> is baie ikonies van Madagaskar en kom voor in onder meer die nasionale embleem.<ref>{{cite web |last = Lambahoany Ecotourism Centre |title = Nature of Madagascar |publisher = Lambahoany Ecotourism Centre |date = 24 Augustus 2011 |url = http://www.lambahoany.org/madagascar/nature-of-madagascar/ |archiveurl = https://www.webcitation.org/61Bemker1 |archivedate = 24 Augustus 2011 |accessdate =24 Augustus 2011}}</ref>

[[Beeld:OaklandZooLemurs.jpg|thumb|links|Die [[ringstertlemur]] is een van die meer as 100 bekende spesies en subspesies van die [[lemur]] wat net op Madagaskar aangetref word.<ref name="2009Mittermeier">{{cite journal |editor1-last = Mittermeier |editor1-first = R.A. |editor2-last = Wallis |editor2-first = J. |editor3-last = Rylands |editor3-first = A.B. |editor4-last = Ganzhorn |editor4-first = J.U. |editor5-last = Oates |editor5-first = J.F. |editor6-last = Williamson |editor6-first = E.A. |editor7-last = Palacios |editor7-first = E. |editor8-last = Heymann |editor8-first = E.W. |editor9-last = Kierulff |editor9-first = M.C.M. |editor11-first = J. |editor12-last = Roos |editor12-first = C. |editor13-last = Walker |editor13-first = S. |editor14-last = Cortés-Ortiz |editor14-first = L. |editor15-last = Schwitzer |editor15-first = C. |others = Illustrated by S.D. Nash |year = 2009 |title = Primates in Peril: The World's 25 Most Endangered Primates 2008–2010 |publisher = IUCN/SSC Primate Specialist Group, International Primatological Society, and Conservation International |pages = 1–92 |url = http://www.primate-sg.org/storage/PDF/Primates.in.Peril.2008-2010.pdf|format = PDF |editor10-first = Long|editor10-last= Yongcheng |editor11-last = Supriatna}}</ref>]]

Nes sy [[flora]], is Madagaskar se [[fauna]] uiteenlopend en ’n groot deel daarvan is endemies. Conservation International het die [[lemur]] al Madagaskar se vlagskip-soogdierspesie" genoem.<ref name=CIHotSpot/> In die afwesigheid van [[Aap|ape]] en ander mededingers het hierdie [[Primaat|primate]] aangepas by ’n groot verskeidenheid [[habitat]]s en in verskeie spesies ontwikkel. In 2012 was daar amptelik 103 spesies en subspesies,<ref name=lemurextinction>{{cite news |last = Black |first = Richard |title = Lemurs sliding toward extinction |newspaper = BBC News |date = 13 Julie 2012 |url = http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-18825901 |archiveurl = https://www.webcitation.org/6ADneLepE |archivedate = 26 Augustus 2012 |accessdate = 26 Augustus 2012}}</ref> waarvan 39 tussen 2000 en 2008 beskryf is.<ref name=Mittermeier2008>{{cite journal|title=Lemur diversity in Madagascar|author=Mittermeier, R.; Ganzhorn, J.; Konstant, W.; Glander, K.; Tattersall, I.; Groves, C.; Rylands, A.; Hapke, A.; Ratsimbazafy, J.; Mayor, M.; Louis, E.; Rumpler, Y.; Schwitzer, C.; Rasoloarison, R.|journal=International Journal of Primatology|doi=10.1007/s10764-008-9317-y|pages=1607–1656|volume=29|issue=6|date=December 2008}}</ref> Hulle is feitlik almal geklassifiseer as seldsaam, kwesbaar of bedreig. Minstens 17 spesies het uitgesterf sedert die mens op die eiland aangekom het – hulle was almal groter as die bestaande spesies.<ref>{{cite journal |author1=Jungers, W.L. |author2=Godfrey, L.R. |author3=Simons, E.L. |author4=Chatrath, P.S. |title=Phalangeal curvature and positional behavior in extinct sloth lemurs (Primates, Palaeopropithecidae) |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences USA |volume=94 |issue=22 |pages=11998–2001 |year=1997|pmid=11038588 |pmc=23681 |doi=10.1073/pnas.94.22.11998 |bibcode=1997PNAS...9411998J}}</ref>

’n Paar ander [[soogdier]]e, onder meer die katagtige [[fossa]], is endemies op Madagaskar. Meer as 300 voëlspesies is op die eiland aangeteken, waarvan meer as 60&nbsp;persent (insluitende vier families en 42 genera) endemies is.<ref name=CIHotSpot/> Die paar families en genera van [[reptiel]]e wat Madagaskar bereik het, het in meer as 260 spesies gediversifiseer; van hulle is meer as 90&nbsp;persent endemies<ref name="Okajima"/> (insluitende een endemiese familie).<ref name=CIHotSpot/> Die eiland is die tuiste van tweederdes van die wêreld se [[verkleurmannetjie]]spesies,<ref name="Okajima">{{cite journal |vauthors=Okajima Y, Kumazawa Y|lastauthoramp=yes |title = Mitogenomic perspectives into iguanid phylogeny and biogeography: Gondwanan vicariance for the origin of Madagascan oplurines |journal = Gene |volume = 441 |issue = 1–2 |pages = 28–35 |year = 2009 |pmid = 18598742|doi = 10.1016/j.gene.2008.06.011}}</ref> insluitende die kleinste bekende spesie, ''Brookesia micra''.<ref>{{Cite journal |last1 = Glaw |first1 = F. |last2 = Köhler |first2 = J. R. |last3 = Townsend |first3 = T. M. |last4 = Vences |first4 = M. |editor1-last = Salamin |editor1-first = Nicolas |title = Rivaling the World's Smallest Reptiles: Discovery of Miniaturized and Microendemic New Species of Leaf Chameleons (Brookesia) from Northern Madagascar |doi = 10.1371/journal.pone.0031314 |journal = PLoS ONE |volume = 7 |issue = 2 |pages = e31314 |year = 2012 |pmid = 22348069|pmc =3279364|bibcode = 2012PLoSO...731314G }}</ref> Navorsers het al voorgestel Madagaskar is die oorsprong van alle verkleurmannetjies.

Endemiese [[vis]]soorte sluit in twee families, 15 genera en meer as 100 spesies. Hulle kom veral voor in die eiland se [[Meer|varswatermere]] en [[rivier]]e. Hoewel [[ongewerweldes]] op Madagaskar nie goed bestudeer is nie, glo navorsers daar is ook ’n groot mate van endemisme onder die bekende spesies. Al 651 spesies van die [[Slak|aardslakke]] is endemies, asook baie van die eiland se [[skoenlapper]]s, [[miskruier]]s, [[Gaasvlerkiges]], [[spinnekop]]pe en [[naaldekoker]]s.<ref name=CIHotSpot/>


== Ekonomie ==
== Ekonomie ==
Lyn 136: Lyn 161:


== Verwysings ==
== Verwysings ==
{{Verwysings|2}}
{{Verwysings|3}}


== Eksterne skakels ==
== Eksterne skakels ==

Wysiging soos op 12:56, 7 April 2018

Repoblikan'i Madagasikara (Malgassies)
République de Madagascar (Frans)
Republiek van Madagaskar
Vlag van Madagaskar Seël van Madagaskar
Vlag Seël
Nasionale leuse:
Fitiavana, Tanindrazana, Fandrosoana (Malgassies)
Amour, patrie, progrès (Frans)
(Afrikaans: "Liefde, Vaderland, Vooruitgang"[1])
Volkslied: Ry Tanindrazanay malala ô!
(Malgassies vir: "O, geliefde land van ons voorvaders!")
Lêer:National Anthem of Madagascar by US Navy Band.ogg
Ligging van Madagaskar
Hoofstad Antananarivo

18°55′S 47°31′O / 18.917°S 47.517°O / -18.917; 47.517

Grootste stad Antananarivo
Amptelike tale Frans en Malgassies
Regering Unitêre semi-presidensiële
republiek
Hery Rajaonarimampianina
Olivier Solonandrasana
Onafhanklikheid
• van Frankryk
• Huidige grondwet
26 Junie 1960
17 November 2010
Oppervlakte
 - Totaal
 
 - Water (%) 		 
587 041 km2  (46ste)
226 597 myl2
0,009
Bevolking
 - 2014-skatting
 - 1993-sensus
 - Digtheid 		 
22 434 363[2] (53ste)
12 238 914
35,2 / km2 (174ste)
91,1 / myl2
BBP (KKP)
 - Totaal
 - Per capita 		2016-skatting

$37,635 miljard[3]
$1 510[3]

BBP (nominaal)
 - Totaal
 - Per capita 		2016-skatting

$9,170 miljard[3]
$368[3]

MOI (2014) 0,510[4] (154ste)  –  laag
Gini (2010) 44,1[5] –  medium
Geldeenheid Ariary (MGA)
Tydsone
 - Somertyd 		OAT (UTC+3)
nie toegepas nie (UTC+3)
Internet-TLD .mg
Skakelkode +261

Madagaskar (Frans: Madagascar, Malgassies: Madagasikara), amptelik die Republiek Madagaskar (Frans: République de Madagascar, Malgassies: Repoblikan'i Madagasikara [republiˈkʲan madaɡasˈkʲarə̥]), is ’n eilandnasie in Afrika sowat 400 km oos van die Mosambiekse kus. Dit is die grootste eilandnasie in die Indiese Oseaan en naas Indonesië die grootste ter wêreld. Teen sowat ’n halfmiljoen vierkante kilometer is die eiland so groot soos Frankryk, sy voormalige koloniseerder. Die hoofstad en grootste stad is Antananarivo, wat in die middel van die land geleë is.

Madagaskar is teenoor Mosambiek geleë, net suidoos van die Comore-eilande en Mayotte, en wes van Mauritius en Réunion. Dit word deur die Mosambiekkanaal van Mosambiek geskei.

’n Kaart van Madagaskar. Nosy beteken "eiland" in Malgassies.

Die land bestaan uit Madagaskar, die wêreld se vierde grootste eiland, en talle klein eilandjies. Ná die prehistoriese opbreking van die superkontinent Gondwana het Madagaskar sowat 88 miljoen jaar gelede geskei geraak van die Indiese subkontinent. Dit het tot gevolg gehad dat die eiland se diere en plante in redelike isolasie ontwikkel het – meer as 90% van die natuurlewe word nêrens anders op aarde aangetref nie. Die eiland se uiteenlopende ekostelsels en unieke natuurlewe word bedreig deur die vinnige uitbreiding van die bevolking en ander omgewingsfaktore.

Die eerste argeologiese bewyse van menslike lewe op Madagaskar dateer van 2000 v.C. Austronesiese volke het tussen 350 v.C. en 550 n.C. in vlerkproue van Borneo af gekom. Omstreeks 1000 n.C. het Bantoevolke van Oos-Afrika die Mosambiekse Kanaal oorgesteek na Madagaskar. Mettertyd het nog volke hulle op die eiland gevestig, wat elk ’n blywende invloed op die Malgassiese kultuurlewe gehad het. Die bevolking word dikwels in 18 of meer subgroepe verdeel waarvan die grootste die Merina van die sentrale hooglande is.

Tot in die laat 18de eeu is die eiland regeer deur ’n gefragmenteerde verskeidenheid sosiopolitieke bondgenootskappe. Aan die begin van die 19de eeu is die grootste deel van die eiland verenig en deur ’n reeks Merina-adellikes regeer as die Koninkryk Madagaskar. Die monargie het in 1897 tot ’n einde gekom toe die eiland in die Franse koloniale ryk opgeneem is. Madagaskar het in 1960 sy onafhanklikheid van Frankryk verkry. Die outonome staat Madagaskar het sedertdien deur vier groot konstitusionele tydperke gegaan wat as republieke bekend gestaan het.

Sedert 1992 is die nasie amptelik as ’n konstitusionele demokrasie vanaf sy hoofstad, Antananarivo, regeer. In 2009 is president Marc Ravalomanana egter in ’n volksopstand gedwing om te bedank en in Maart 2009 het Andry Rajoelina president geword. Die konstitusionele regering is in Januarie 2014 herstel nadat Hery Rajaonarimampianina die vorige jaar in ’n verkiesing as president verkies is. Madagaskar is lid van die Verenigde Nasies, die Afrika-unie, die Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap en die Organisation Internationale de la Francophonie.

Madagaskar is volgens die VN een van die wêreld se mins ontwikkelde lande.[6] Malgassies en Frans is albei amptelike tale. Die grootste deel van die bevolking volg tradisionele gelowe, Christenskap of ’n mengsel van die twee. Ekotoerisme en landbou, wat gepaardgaan met groter beleggings in opvoeding, gesondheid en privaat ondernemings, is sleutelelemente van Madagaskar se ontwikkelingstrategie. Onder Ravalomanana het hierdie beleggings tot aansienlike ekonomiese groei gelei, maar die voordele is nie eweredig onder die bevolking versprei nie en die toenemenede lewenskoste en afnemende lewenstandaarde het spanning veroorsaak onder die armes en sekere dele van die middelklas. Sedert 2017 het die ekonomie agteruitgegaan weens die politieke krisis van 2009 tot 2013, en die lewensgehalte bly laag vir die grootste deel van die bevolking.

Etimologie

In Malgassies, die taal van Madagaskar, is die eiland se naam Madagasikara. Die mense word Malgasse gnoem. Die naam "Madagaskar" is nie van plaaslike oorsprong nie, maar is in die Middeleeue deur Europeërs gebruik en gevestig.[7] Die naam Madageiscar het die eerste keer in die memoires van die 13de-eeuse Venesiese verkenner Marco Polo voorgekom.

Op Sint Lawrence-dag in 1500 het die Portugese verkenner Diogo Dias op die eiland geland en dit São Lourenço gedoop. Polo se naam is egter verkies op kaarte van die Renaissance. Dit lyk nie of enige ander naam voor Madagasikara in Malgassies gebruik is nie, hoewel sommige gemeenskappe hul eie name het vir die grond of dele van die grond wat hulle bewoon.

Geografie

terraced emerald paddy fields checker softly rolling hills
Hills covered with dense blue green tropical forests
White sand beach lined with palm trees along a turquoise sea
Die terasse met rysvelde van die sentrale hooglande van Madagaskar (links, die tropiese reënwoud aan die ooskus (middel) en die kus van die Indiese Oseaan (regs).

Teen 592 800 km2[8] is Madagaskar die 47ste grootste land[9] en die vierde grootste eiland[8] ter wêreld. Die land lê hoofsaaklik tussen die breedtegrade 12°S en 26°S, en die lengtegrade 43°O en 51°O.[10] Naburige eilande sluit in die Franse Réunion en die land Mauritius in die ooste, en die staat Comore en die Franse gebied Mayotte in die noordweste. Die naaste land op die vasteland is Mosambiek in die weste.

Met die prehistoriese verbrokkeling van die superkontinent Gondwana is die landmassa Madagaskar-Antarktika-Indië sowat 135 miljoen jaar gelede geskei van die landmassa Afrika-Suid-Amerika. Madagaskar het sowat 88 miljoen jaar gelede wegbeweeg van Indië. Dit het meegebring dat die eiland se plante en diere in taamlike isolasie ontwikkel het.[11] Aan die ooskus loop ’n smal, steil platorand met ’n groot deel van die eiland se oorblywende tropiese laaglandwoud.

Wes hiervan lê ’n plato in die middel van die eiland wat in hoogte wissel tussen 750 en 1 500 m bo die seevlak. Hierdie sentrale hooglande is tradisioneel die tuiste van die Merina-volk en die ligging van hul historiese hoofstad, Antananarivo; dit is die digs bevolkte deel van die eiland en word gekenmerk deur terrasse met ryslande wat lê tussen grasbedekte heuwels en kolle van die grasveldwoude wat voorheen die hooglandstreek bedek het. Wes van die hooglande loop die al hoe droër terrein geleidelik af na die Mosambiekkanaal en wortelboomvleie aan die kus.[12]

Pastel striated stone outcroppings jut from the plains
Giant baobabs clustered against the sky
Bizarre succulents growing sparsely from deep red earth
Die grasvlaktes van die westelike landskap bevat klipmassiewe (links), kolle bladwisselende woude (middel) en kremetartbome (middel), terwyl die suide gekenmerk word deur woestyne en doringboomwoude (regs).

Madagaskar se hoogste pieke kom in drie prominente hooglandmassiewe voor: Maromokotro (2 876 m) in die Tsaratanana-massief is die eiland se hoogste punt, gevolg deur Boby Peak (2 658 m) in die Andringitra-massief en Tsiafajavona (2 643 m) in die Ankaratra-massief. In die ooste is die Canal des Pangalanes ’n ketting mensgemaakte en natuurlike mere wat deur kanale verbind word wat die Franse ’n ent van die ooskus gebou het en 600 km ver parallel met die kus loop.[13]

Die westelike en suidelike dele, wat in die reënskadu van die sentrale hooglande lê, is die tuiste van droë, bladwisselende woude en woestyne. Omdat die gebied minder dig bevolk is, het die droë woude beter bewaar gebly as die oostelike reënwoude of die oorspronklike boslande van die sentrale plato. Die weskus het baie beskermde hawens, maar aanslikking is ’n groot probleem. Dit word veroorsaak deur sediment weens die hoë vlak van binnelandse erosie wat in die riviere beland wat die breë westelike vlaktes deurkruis.[13]

Klimaat

’n Kaart van Madagaskar se Köppen-klimaatklassifikasie.

Die kombinasie van suidoostelike passaatwinde en noordwestelike moesoenwinde lei tot ’n warm reënseisoen (November-April) met gereelde vernietigende siklone, en ’n relatief koeler, droë seisoen (Mei-Oktober). Reënwolke wat oor die Indiese Oseaan ontstaan, bring neerslae oor die eiland se ooskus; die swaar neerslae ondersteun die gebied se reënwoudekostelsel. Die sentrale hooglande is beide droër en koeler, terwyl die weste nog droër is. ’n Halfdroë klimaat heers in die suidweste en suidelike binneland.[12]

’n Biologiese tydlyn van Madagaskar oor die afgelope 200 miljoen jaar.

Tropiese siklone veroorsaak elke jaar skade aan die infrastruktuur en plaaslike ekonomieë asook lewensverlies.[14] In 2004 was sikloon Gafilo die sterkste sikloon wat nog in Madagaskar aangeteken is. Die storm het 172 mense gedood, 214 260 dakloos gelaat[15] en miljarde rande se skade aangerig.[16]

Ekologie

Die eiland se ikoniese reisigerspalm (Ravenala madagascariensis) kom in die land se nasionale embleem voor.

Vanweë die eiland se lang isolasie van naburige kontinente word talle plante en diere op Madagaskar nêrens anders ter wêreld aangetref nie.[17][18] Sowat 90% van die spesies is endemies,[19] insluitende die lemur (’n soort halfaap), die karnivore fossa (of fretkat) en baie voëls. Hierdie eiesoortige ekologie maak dat sommige ekoloë na Madagaskar vewys as "die agtste kontinent",[20] en Conservation International noem die eiland ’n bioversiteitswarmkol.[17]

Meer as 80 persent van die 14 883 plantspesies word nêrens anders op aarde aangetref nie; dit sluit vyf plantfamilies in.[21] Die familie Didiereaceae, wat uit vier genera en 11 spesies bestaan, is beperk tot Suidwes-Madagaskar se doringboomwoude.[12] Viervyfdes van die wêreld se Pachypodium-spesies is endemies op die eiland.[22] Driekwart[23] van die 860[21] orgideespesies word net hier aangetref, asook ses van die wêreld se nege kremetartboomspesies.[24] Sowat 170 palmspesies word hier aangetref – drie keer soveel as op die hele vasteland van Afrika; 165 van hulle is endemies.[23] Baie inheemse plantspesies word gebruik as kruiemedisyne vir ’n verskeidenheid kwale. Die middels vinblastine[25][26] en vincristine[25][27] is vinca-alkaloïdes[28][29] wat gebruik word vir die behandeling van Hodgkinsiekte,[30] leukemie[31] en ander soorte kanker.[32] Dit word gemaak van die Madagaskar-alikreukel.[33][34]

Die reisigerspalm, wat plaaslik as ravinala bekend is[35] en endemies aan die oostelike reënwoude is,[36] is baie ikonies van Madagaskar en kom voor in onder meer die nasionale embleem.[37]

Die ringstertlemur is een van die meer as 100 bekende spesies en subspesies van die lemur wat net op Madagaskar aangetref word.[38]

Nes sy flora, is Madagaskar se fauna uiteenlopend en ’n groot deel daarvan is endemies. Conservation International het die lemur al Madagaskar se vlagskip-soogdierspesie" genoem.[17] In die afwesigheid van ape en ander mededingers het hierdie primate aangepas by ’n groot verskeidenheid habitats en in verskeie spesies ontwikkel. In 2012 was daar amptelik 103 spesies en subspesies,[39] waarvan 39 tussen 2000 en 2008 beskryf is.[40] Hulle is feitlik almal geklassifiseer as seldsaam, kwesbaar of bedreig. Minstens 17 spesies het uitgesterf sedert die mens op die eiland aangekom het – hulle was almal groter as die bestaande spesies.[41]

’n Paar ander soogdiere, onder meer die katagtige fossa, is endemies op Madagaskar. Meer as 300 voëlspesies is op die eiland aangeteken, waarvan meer as 60 persent (insluitende vier families en 42 genera) endemies is.[17] Die paar families en genera van reptiele wat Madagaskar bereik het, het in meer as 260 spesies gediversifiseer; van hulle is meer as 90 persent endemies[42] (insluitende een endemiese familie).[17] Die eiland is die tuiste van tweederdes van die wêreld se verkleurmannetjiespesies,[42] insluitende die kleinste bekende spesie, Brookesia micra.[43] Navorsers het al voorgestel Madagaskar is die oorsprong van alle verkleurmannetjies.

Endemiese vissoorte sluit in twee families, 15 genera en meer as 100 spesies. Hulle kom veral voor in die eiland se varswatermere en riviere. Hoewel ongewerweldes op Madagaskar nie goed bestudeer is nie, glo navorsers daar is ook ’n groot mate van endemisme onder die bekende spesies. Al 651 spesies van die aardslakke is endemies, asook baie van die eiland se skoenlappers, miskruiers, Gaasvlerkiges, spinnekoppe en naaldekokers.[17]

Ekonomie

Indien 'n mens die bruto nasionale produk van Madagaskar as 'n maatstaf gebruik, is die eiland die vierde armste land ter wêreld. Die landbou is nog steeds die belangrikste bron van inkomste; baie kleinboere voer net 'n bestaansboerdery. Madagaskar, wat ook as die "eiland van speserye" bekend staan, is die vernaamste uitvoerder van vanielje op die internasionale mark en voorsien in sowat 80 persent van die wêreld se jaarlikse behoefte. Ander belangrike uitvoerprodukte is koffie, vis, katoenprodukte, suiker, chroom, grafiet en naeltjies. Frankryk, die Verenigde State en Duitsland is die grootste handelsvennote.

Die toerisme is nog nouliks ontwikkel; in die jaar 2004 besoek sowat 230 000 mense die eiland, veral toeriste uit Frankryk en Duitsland. Die regering beywer hom om die toerisme, nou die tweede grootste sektor van die ekonomie, vinnig te ontwikkel deur veral die infrastruktuur te verbeter. Tans kan die land nog geen groot getalle besoekers handhaaf nie; dienste soos elektrisiteit en water word net aan sowat 'n vyfde van die bevolking verskaf. Die uitbou van die toerisme en oprigting van hotelle sal dus net geleidelik moontlik wees.

Mense

Die amptelike tale is Frans en Malgassies.

Verwysings

  1. ↑ (fr) Le Comité Consultatif Constitutionnel (1 Oktober 2010). "Projet de Constitution de la Quatrième République de Madagascar". Madagascar Tribune. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 24 Augustus 2011. Besoek op 18 April 2016.
  2. ↑ (en) "MADAGASCAR: general data". Populstat.info. Besoek op 18 April 2016.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 (en) "Madagascar". Internasionale Monetêre Fonds. Besoek op 18 April 2016.
  4. ↑ (en) "2015 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2015. Besoek op 18 April 2016.
  5. ↑ (en) "Gini Index". Wêreldbank. Besoek op 18 April 2016.
  6. ↑ "About LDCs". UN-OHRLLS. Besoek op 22 Februarie 2017.
  7. ↑ Cousins (1895), pp. 11–12
  8. ↑ 8,0 8,1 Bureau of African Affairs (3 Mei 2011). "Background Note: Madagascar". U.S. Department of State. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Augustus 2011. Besoek op 24 Augustus 2011.
  9. ↑ Central Intelligence Agency (2011). "Madagascar". The World Factbook. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Augustus 2011. Besoek op 24 Augustus 2011.
  10. ↑ Moriarty (1891), pp. 1–2
  11. ↑ University of Berkeley: Understanding Evolution (Oktober 2009). "Where did all of Madagascar's species come from?". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Maart 2011. Besoek op 19 Maart 2011.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Vences M, Wollenberg KC, Vieites DR, Lees DC (Junie 2009). "Madagascar as a model region of species diversification". Trends in Ecology and Evolution. 24 (8): 456–465. doi:10.1016/j.tree.2009.03.011. PMID 19500874. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 11 Februarie 2012. Besoek op 11 Februarie 2012.
  13. ↑ 13,0 13,1 Encyclopædia Britannica (2011). "Madagascar". Encyclopædia Britannica. Eb.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Augustus 2011. Besoek op 25 Augustus 2011.
  14. ↑ Metz, Helen Chapin (1994). "Library of Congress Country Studies: Madagascar". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Februarie 2011. Besoek op 1 Februarie 2011.
  15. ↑ International Federation of Red Cross And Red Crescent Societies (25 Februarie 2005). "Madagascar: Cyclone Gafilo, Final Report, Appeal 08/04". ReliefWeb. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Augustus 2012. Besoek op 31 Maart 2011.
  16. ↑ Integrated Regional Information Networks (2 Julie 2004). "Madagascar: Saving the children from Gafilo's aftermath". ReliefWeb. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 September 2012. Besoek op 9 September 2012.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 17,5 Conservation International (2007). "Madagascar and the Indian Ocean Islands". Biodiversity Hotspots. Conservation International. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Augustus 2011. Besoek op 24 Augustus 2011.
  18. ↑ Tattersall, Ian (2006). Origin of the Malagasy Strepshirhine Primates. Springer. pp. 1–6. ISBN 0-387-34585-X.
  19. ↑ Hobbes & Dolan (2008), p. 517
  20. ↑ Hillstrom & Collier Hillstrom (2003), p. 50
  21. ↑ 21,0 21,1 Callmander, Martin; et al. (2011). "The endemic and non-endemic vascular flora of Madagascar updated". Plant Ecology and Evolution. 144 (2): 121–125. doi:10.5091/plecevo.2011.513. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 11 Februarie 2012. Besoek op 11 Februarie 2012. {{cite journal}}: Uitdruklike gebruik van et al. in: |last2= (hulp)
  22. ↑ Lavranos, John (2004). "Pachypodium makayense: A New Species From Madagascar". Cactus and Succulent Journal. 76 (2): 85–88.
  23. ↑ 23,0 23,1 Bradt (2011), p. 38
  24. ↑ Baum DA, Small RL, Wendel JF (1998). "Biogeography and floral evolution of baobabs (Adansonia, Bombacaceae) as inferred from multiple data sets". Systematic Biology. 47 (2): 181–207. doi:10.1080/106351598260879. PMID 12064226.
  25. ↑ 25,0 25,1 Keglevich, Péter; Hazai, Laszlo; Kalaus, György; Szántay, Csaba (2012). "Modifications on the basic skeletons of vinblastine and vincristine". Molecules. 17 (5): 5893–5914. doi:10.3390/molecules17055893. PMID 22609781.
  26. ↑ Sears, Justin E.; Boger, Dale L. (2015). "Total Synthesis of Vinblastine, Related Natural Products, and Key Analogues and Development of Inspired Methodology Suitable for the Systematic Study of Their Structure-Function Properties". Accounts of Chemical Research. 48 (3): 653–662. doi:10.1021/ar500400w.
  27. ↑ Kuboyama, Takeshi; Yokoshima, Satoshi; Tokuyama, Hidetoshi; Fukuyama, Tohru (2004). "Stereocontrolled total synthesis of (+)-vincristine". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 101 (33): 11966–11970. Bibcode:2004PNAS..10111966K. doi:10.1073/pnas.0401323101.
  28. ↑ van der Heijden, Robert; Jacobs, Denise I.; Snoeijer, Wim; Hallard, Didier; Verpoorte, Robert (2004). "The Catharanthus alkaloids: Pharmacognosy and biotechnology". Current Medicinal Chemistry. 11 (5): 607–628. doi:10.2174/0929867043455846. PMID 15032608.
  29. ↑ Raviña, Enrique (2011). "Vinca alkaloids". The evolution of drug discovery: From traditional medicines to modern drugs. John Wiley & Sons. pp. 157–159. ISBN 9783527326693.
  30. ↑ "Chemotherapy for Hodgkin Lymphoma". cancer.org. American Cancer Society. 29 Maart 2017. Besoek op 22 Junie 2017.
    "Chemotherapy for Non-Hodgkin Lymphoma". cancer.org. American Cancer Society. 31 Mei 2016. Besoek op 22 Junie 2017.
  31. ↑ "Chemotherapy for Acute Lymphocytic Leukemia". cancer.org. American Cancer Society. 18 Februarie 2016. Besoek op 22 Junie 2017.
    "Chemotherapy for Chronic Myeloid Leukemia". cancer.org. American Cancer Society. 22 Februarie 2016. Besoek op 22 Junie 2017.
    "Chemotherapy for Childhood Leukemia". cancer.org. American Cancer Society. 3 Februarie 2016. Besoek op 22 Junie 2017.
  32. ↑ "Chemotherapy for Neuroblastoma". cancer.org. American Cancer Society. 22 Januarie 2016. Besoek op 22 Junie 2017.
    "Chemotherapy for Brain and Spinal Cord Tumors in Children". cancer.org. American Cancer Society. 21 Januarie 2016. Besoek op 22 Junie 2017.
    "Chemotherapy for Non-Small Cell Lung Cancer". cancer.org. American Cancer Society. 16 Mei 2016. Besoek op 22 Junie 2017.
  33. ↑ Foster, Steven (2010). "From Herbs to Medicines: The Madagascar Periwinkle's Impact on Childhood Leukemia: A Serendipitous Discovery for Treatment". Alternative and Complementary Therapies. 16 (6): 347–350. doi:10.1089/act.2010.16609.
  34. ↑ Cooper, Raymond; Deakin, Jeffrey John (2016). "Africa's gift to the world". Botanical Miracles: Chemistry of Plants That Changed the World. CRC Press. pp. 46–51. ISBN 9781498704304.
  35. ↑ Ellis (1859), p. 302
  36. ↑ McLendon, Chuck (16 Mei 2000). "Ravenala madagascariensis". Floridata.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Maart 2011. Besoek op 14 September 2009.
  37. ↑ Lambahoany Ecotourism Centre (24 Augustus 2011). "Nature of Madagascar". Lambahoany Ecotourism Centre. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Augustus 2011. Besoek op 24 Augustus 2011.
  38. ↑ Mittermeier, R.A.; Wallis, J.; Rylands, A.B.; Ganzhorn, J.U.; Oates, J.F.; Williamson, E.A.; Palacios, E.; Heymann, E.W.; Kierulff, M.C.M.; Yongcheng, Long; Supriatna, J.; Roos, C.; Walker, S.; Cortés-Ortiz, L.; Schwitzer, C., reds. (2009). "Primates in Peril: The World's 25 Most Endangered Primates 2008–2010" (PDF). Illustrated by S.D. Nash. IUCN/SSC Primate Specialist Group, International Primatological Society, and Conservation International: 1–92. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  39. ↑ Black, Richard (13 Julie 2012). "Lemurs sliding toward extinction". BBC News. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Augustus 2012. Besoek op 26 Augustus 2012.
  40. ↑ Mittermeier, R.; Ganzhorn, J.; Konstant, W.; Glander, K.; Tattersall, I.; Groves, C.; Rylands, A.; Hapke, A.; Ratsimbazafy, J.; Mayor, M.; Louis, E.; Rumpler, Y.; Schwitzer, C.; Rasoloarison, R. (Desember 2008). "Lemur diversity in Madagascar". International Journal of Primatology. 29 (6): 1607–1656. doi:10.1007/s10764-008-9317-y.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  41. ↑ Jungers, W.L.; Godfrey, L.R.; Simons, E.L.; Chatrath, P.S. (1997). "Phalangeal curvature and positional behavior in extinct sloth lemurs (Primates, Palaeopropithecidae)". Proceedings of the National Academy of Sciences USA. 94 (22): 11998–2001. Bibcode:1997PNAS...9411998J. doi:10.1073/pnas.94.22.11998. PMC 23681. PMID 11038588.
  42. ↑ 42,0 42,1 Okajima Y, Kumazawa Y (2009). "Mitogenomic perspectives into iguanid phylogeny and biogeography: Gondwanan vicariance for the origin of Madagascan oplurines". Gene. 441 (1–2): 28–35. doi:10.1016/j.gene.2008.06.011. PMID 18598742. {{cite journal}}: Onbekende parameter |lastauthoramp= geïgnoreer (hulp)
  43. ↑ Glaw, F.; Köhler, J. R.; Townsend, T. M.; Vences, M. (2012). Salamin, Nicolas (red.). "Rivaling the World's Smallest Reptiles: Discovery of Miniaturized and Microendemic New Species of Leaf Chameleons (Brookesia) from Northern Madagascar". PLoS ONE. 7 (2): e31314. Bibcode:2012PLoSO...731314G. doi:10.1371/journal.pone.0031314. PMC 3279364. PMID 22348069.

Eksterne skakels

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Madagaskar&oldid=1660194"