Kaap Verde: Verskil tussen weergawes

Wysig skakels
in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
Voyageur (besprekings | bydraes)
117 852 edits
kNo edit summary
Lyn 150: Lyn 150:
''Main article: [[Demographics of Kaap Verde]]''
''Main article: [[Demographics of Kaap Verde]]''
-->
-->
Meeste inwoners van Kaap Verde is afstammelinge van die wit Portugese setlaars en swart slawe uit Afrika. Meer Kaap Verdiërs leef in die buiteland as in Kaap Verde, met noemenswaardige Kaap Verdiese immigrante gemeenskappe in die [[VSA]] (264 900 Kaap Verdiërs), [[Portugal]] (80 000) en [[Angola]] (45 000). Daar is ook 'n beduidende aantal Kaap Verdiërs in [[São Tomé en Príncipe]], [[Senegal]], [[Frankryk]], [[Brasilië]] en [[Nederland]].
Meeste inwoners van Kaap Verde is afstammelinge van die wit Portugese setlaars en swart slawe uit Afrika. Meer Kaap Verdiërs leef in die buiteland as in Kaap Verde, met noemenswaardige Kaap Verdiese immigrante gemeenskappe in die [[VSA]] (264 900 Kaap Verdiërs), [[Portugal]] (80 000) en [[Angola]] (45 000). Daar is ook 'n beduidende aantal Kaap Verdiërs in [[São Tomé en Principe]], [[Senegal]], [[Frankryk]], [[Brasilië]] en [[Nederland]].


== Kultuur ==
== Kultuur ==

Wysiging soos op 06:39, 14 November 2006

Die Republiek van Kaap Verde (Portugees: Cabo Verde) is a republiek geleë op 'n argipel in die Macaronesia ekogebied van die Noord Atlantiese Oseaan, langs die westelike kus van Afrika. Die voorheen onbewoonde eiland is in die 15de eeu deur die Portugese ontdek en gekoloniseer; dit word vervolgens 'n handelsentrum vir slawe uit Afrika. Meeste Kaap Verdiërs stam van beide groepe af.

"Kaap Verde" is vernoem na Cap-Vert, nou in Senegal, die mees westelike punt van Afrika.

República de Cabo Verde
Vlag van Landswapen van
(Vlag) (Landswapen)
Nasionale leuse:
Unidade, ???, Progresso
(Portugees: Eenheid, Werk, Vooruitgang
Ligging van
Amptelike taal Portugees (amptelik) en nege Portugese Kreole
Hoofstad Praia
4° 55' N 23° 31' W
Grootste stad Praia
Regering Republiek
Pedro Pires
José Maria Neves
Onafhanklikheid
 - Erken 		Van Portugal
5 Julie 1975
Oppervlakte
 - Totaal
 - Water (%)
4 033 km² (165ste)
Weglaatbaar min
Bevolking
 - Soos op 2001 skatting
 - Soos op - sensus
 - Digtheid
401,343 1 345 479 (164ste)
-
101/km² (?)
BBP (PPP)
 - Soos op [[|]] totaal
 - Per capita
([[Lys van lande volgens BBP (PPP)|]])
([[Lys van lande volgens BBP per capita|]])
Geldeenheid Kaap Verdiese escudo (?)
Tydsone
 - Somertyd 		UTC (UTC-1)
(UTC)
Volkslied 'Cântico da Liberdade'
Internet-TLD .cv
Skakelkode +238

Geskiedenis

Kaap Verde was onbewoon toe die Portugese in 1456 arriveer, en die eilande was dus deel van die Portugese ryk. As gevolg van die land se ligging langs die kus van Afrika het Kaap Verde 'n belangrike hawe geword en was dit 'n belangrike sentrum vir slawehandel.

In 1975 verkry die eilande onafhanklikheid, deels as gevolg van die werk van die African Party vir die Onafhanklikheid van Guinee-Bissau en Kaap Verde (PAIGC). Na onafhanklikheid poog PAIGC om Kaap Verde en Guinee-Bissau in een land te verenig met die PAIGC wat albei lande beheer, maar 'n staatsgreep in laasgenoemde in 1980 beëindig die planne. In Kaap Verde self regeer PAICV (geaffilieer aan die PAIGC) tot verkiesings in 1991, wat tot 'n verandering in regering gelei het, gehou is. Die PAICV is herverkies in 2001.

Eksterne Skakels:

Politiek

Lêer:Cabral-amilcar.jpg
Amílcar Cabral wat saam met Rafael Barbosa (in Guinee-Bissau) PAIGC begin het

Die regering van Kaap Verde is gegrond op 'n Grondwet wat in 1980 daargestel is. Verkiesings word vir beide die Eerste Minister en President gehou. Beide regeer vir 5-jaar termyne. Lede van die Algemene Vergadering word ook verkies en hulle word saam met die President en Eerste Minister deur die Hoogsgeregshof aangestel.

Geografie

Kaart van Kaap Verde
Kaart van Kaap Verde
Sattelietbeeld van Kaap Verde

Kaap Verde is 'n argipel langs die kus van Afrika. Dit word gevorm deur 10 hoof eilande en omtrent 8 ander klein eilandjies. Die hoof eilande is:

Onder hierdie is slegs Santa Luzia onbewoon. Tans is dit 'n Natuurreservaat. Al die eilande is vulkanies, maar 'n aktiewe vulkaan bestaan op een van die eilande - Fogo. Kyk Fogoberg.

Van die klein eilande is Branco, Razo.

Munisipaliteite

São Vicente
Porto Grande - die hawe van Mindelo, Sao Vicente Eiland
'n Uitsig uit die lug van die hoofstad Praia

Kaap Verde word opgedeel in 22 munisipaliteite (concelhos, enkjelvoud - concelho):

Ekonomie

Hoofartikel: Ekonomie van Kaap Verde

vissers in Kaap Verde
seesoutmyn in Kaap Verde
Santo Antão, Kaap Verde
Sao Vicente, Kaap Verde

Kaap Verde is 'n klein nasie wat hulpbronne makkeer en erge droogtes met gepaardgaande water tekorte ondervind. Landbou word tot 'n groot mate beperk deur die gebrek aan reën, en is vir die grootste deel van die jaar beperk tot slegs vier eilande. Meeste van die nasie se BBP is uit die dienssektor afkomstig. Kaap Verde se ekonomie het meestal gegroei sedert die laat 1990's, en word nou beskou as 'n land met gemiddelde menslike ontwikkeling. Kaap Verde het noemenswaardige samewerking met Portugal op elke vlak van die ekonomie wat daartoe gelei het dat die land sy geldeenheid eers aan die Portugese escudo en sedert 1999 aan die Euro gekoppel het.

Voormalige Portugese eerste minister José Manuel Durão Barroso, president van die Europese Kommissie in die tweede helfte van 2004, het belowe om Kaap Verde binne die Europese Unie se invloedsfeer te integreer deur groter samewerking met Portugal. In Maart 2005 het voormalige Portugese president Mário Soares 'n versoek van stapel gestuur wat die Europese Unie vra dat lidmaatskap samesprekings met Kaap Verde te begin.

Demografie

Meeste inwoners van Kaap Verde is afstammelinge van die wit Portugese setlaars en swart slawe uit Afrika. Meer Kaap Verdiërs leef in die buiteland as in Kaap Verde, met noemenswaardige Kaap Verdiese immigrante gemeenskappe in die VSA (264 900 Kaap Verdiërs), Portugal (80 000) en Angola (45 000). Daar is ook 'n beduidende aantal Kaap Verdiërs in São Tomé en Principe, Senegal, Frankryk, Brasilië en Nederland.

Kultuur

Die kultuur van Kaap Verde weerspieël die land se gemengde Portugese en Afrika wortels. Dit is bekend vir die land se diverse musiek vorms soos Morna (die Kaap Verdiese Fado) en die stedelike Kaap Verdiese kizomba, en 'n wye verskeidenheid danse: die sagte dans Morna, die Funana – 'n sensuele mengsel van Portugese en Afrika danse, die uiterste sensualiteit van coladeira (letterlik "gegom"), en die Afrika Batuque dans. Dit is weerspieëlend van die diverse oorsprong van Kaap Verde se inwoners. Inheems word die term "Cabo" gebruik om na die inwoners sowel as die kultuur Kaap Verde te verwys.

Kaap Verdiese letterkunde

Kaap Verdiese letterkunde is een van die rykste van Portugeessprekende Afrika.

  • Digters: Frusoni Sergio, Tavares Eugénio, B.Léza, João Cleofas Martins, Luís Romano de Madeira Melo, Ovídio Martins, Barbosa Jorge, Fortes Corsino António, Baltasar Lopes (Osvaldo Alcântara), João Vário, Oswaldo Osório, Arménio Vieira, Vadinho Velhinho, José Luís Tavares, ens.
  • Skrywers: Manuel Lopes - Movimento Claridade, Almeida Germano, Luís Romano de Madeira Melo, Germano de Almeida, Orlanda Amarilis, Jorge Vera Cruz Barbosa, Pedro Cardoso, Mário José Domingues, Daniel Filipe, Mário Alberto Fonseca de Almeida, Corsino António Fortes, Arnaldo Carlos de Vasconcelos França, António Aurélio Gonçalves, Aguinaldo Brito Fonseca, Ovídio de Sousa Martins , Osvaldo Osório, Dulce Almada Duarte, Manuel Veiga
  • Komponiste: Manuel de Novas, Vasco Martins

Sopinha de Alfabeto

poskaard van Sao Vicente

Taal

Kaap Verde se amptelike taal is Portugees, maar Portugese Kreole (Crioulo, Criol, Krioulo, Caboverdiano), wat heelwat wissel van eiland tot eiland, word algemeen gebruik. Elk van die 9 bewoonde eilande van Kaap Verde het sy eie kreool. 'n Mens kan tussen twee hoofgroepe onderskei:

Die grootste verskil tussen die verskillende Kaap Verdies Crioulo tale is tussen die kreool van Santiago en die kreool van Santo Antão.

Daar is geen volledige vertaling van die Bybel nie. Sérgio Frusoni het egter Bartolomeo Rossetti se weergawe van die Nuwe Testament van die Romeinse dialek (ER VANGELO SECONNO NOANTRI) na die Kaap Verdiese kreool van São Vicente vertaal onder die titel: Vangêle contód d'nôs móda.

Kaap Verdiese Kreool-tale is deur die volgende digters en outeurs bevorder:

  • Crioulo van Brava: Eugénio Tavares, Deirdre Meintel
  • Crioulo van Santiago: António de Paula Brito, Carlos Barbosa, Tomé Varela da Silva, Daniel Spínola
  • Crioulo van São Nicolau: Eduardo Augusto Cardoso, Baltasar Lopes da Silva
  • Crioulo van Santo Antão: Luís Romano de Madeira Melo
  • Crioulo van São Vicente: Sérgio Frusoni, Ovídio Martins
  • Sotavento Creoles: Armando Napoleão Rodrigues Fernandes, Manuel Veiga, Marlyse Baptista, Nicolas Quint
  • Barlavento Creoles: Armando Napoleão Rodrigues Fernandes, Maria Dulce de Oliveira Almada

Kaap Verdiese Kreool (Crioulo) skakels

Koerante

Koerante:

  • A Semana (Praia,1991-)
  • Expresso das Ilhas
  • Jornal O Cidadao (São Vicente)
  • Jornal Horizonte (Praia, 1988-)
  • Terra Nova (S.Vicente, 1975-)
  • Artiletra (S.Vicente, 1991-)

Koerante op die Internet:

Allerlei onderwerpe

Lêer:Old postcard SaoVicente3.jpg
'n Ou poskaart van São Vicente, Kaap Verde

Verwysings

  • Goot dele van die materiaal in die artikel is afkomstig uit die CIA World Factbook 2000 en die 2003 U.S. Department of State webwerf.

Eksterne skakels

Sjabloon:Sisterlinks

Regering

Nuus

Oorsigte

Toerisme

Agaves à Santo Antão
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Kaap_Verde&oldid=129644"