Gaan na inhoud

Franse nasionale rugbyspan

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Frankryk
Unie Franse Rugbyfederasie (FFR)
Bynaam(e) XV de France, Les Tricolores of Les Bleus
Embleem die Galliese hoenderhaan
Stadion Stade de France, Parys
Kapasiteit 81 338
Afrigter(s) Vlag van Frankryk Fabien Galthié (sedert 2020)
Kaptein(s) Grégory Alldritt
Spankleure


Alt. kleure

Statistiek
Meeste toetse Fabien Pelous (118)[1]
Meeste toetspunte Frédéric Michalak (436)[2]
Meeste drieë Serge Blanco (38)[3]
Eerste internasionale wedstryd
Vlag van Frankryk Frankryk 8–38 Nieu-Seeland Vlag van Nieu-Seeland
(Parys, Frankryk; 1 Januarie 1906)
Grootste oorwinning
Vlag van Frankryk Frankryk 96–0 Namibië Vlag van Namibië
(Marseille, Frankryk; 21 September 2023)
Grootste nederlaag
Vlag van Nieu-Seeland Nieu-Seeland 61–10 Frankryk Vlag van Frankryk
(Wellington, Nieu-Seeland; 9 Junie 2007)
Wêreldbeker
Verskynings 10/10 (Eerste in 1987)
Beste uitslag Naaswenner in 1987, 1999 en 2011
Unie webwerf
www.ffr.fr

Die Franse nasionale rugbyspan (Frans: Équipe de France de rugby à XV) is die nasionale rugbyspan wat Frankryk tydens internasionale wedstryde (toetswedstryde) verteenwoordig. Rugby word in Frankryk deur die Franse Rugbyfederasie (Fédération française de rugby, FFR) geadministreer. Frankryk neem jaarliks aan die Sesnasies-toernooi deel, saam met Engeland, Ierland, Italië, Skotland en Wallis. Frankryk het die kampioenskap reeds 18 keer gewen, insluitende tien Grand Slams, en het nog agt ander kere die titel gedeel.

Frankryk se belangrikste internasionale verskyning is tydens die vierjaarlikse rugbywêreldbekertoernooi wat sedert 1987 beslis word. Sedert die eerste Rugbywêreldbekertoernooi in 1987 het Frankryk by elke toernooi tot die uitklopfase gevorder. Frankryk het die eindstryd drie keer behaal, waar hulle in 1987 en 2011 teen die All Blacks en in 1999 teen Australië verloor het. Frankryk het die Rugbywêreldbeker 2007 aangebied, waar hulle soos in Rugbywêreldbeker 2003 deur Engeland in die halfeindrondte uitgeskakel is. Frankryk het as gasheer van die Rugbywêreldbeker 2023 opgetree. Al is Frankryk telkens een van die gunstelingspanne om die rugbywêreldbeker te verower, het dié eer hulle nog nie te beurt geval nie.

Franse rugby dateer terug na 1872 toe dié sport deur Britse setlaars na Frankryk gebring is. Op Nuwejaarsdag 1906 het Frankryk sy eerste toetswedstryd teen Nieu-Seeland in Parys gespeel. Frankryk het toe sporadies teen die Tuisnasies begin speel, totdat die Franse in 1910 by die Tuisuniekampioenskap aangesluit het om die Vyfnasies (die huidige Sesnasies) te vorm. Frankryk het ook aan die rugbytoernooie van vroeë Olimpiese Somerspele deelgeneem, en die goue medalje in 1900 en twee silwermedaljes in die 1920’s gewen. Die nasionale rugbyspan het in die 1950’s en 1960’s verdere suksesse behaal en die Vyfnasies in 1959 vir die eerste keer gewen. Frankryk het hul eerste Grand Slam in 1968 ingepalm.

Frankryk speel tradisioneel in blou truie met wit broeke en rooi kouse – wat aan die kleure van die vlag van Frankryk ontleen is. Naas hul kortnaam XV de France (XV of quinze verwys na die 15 spelers) dra die span dus die byname les tricolores of les bleus. Die Franse embleem is ’n goue Galliese hoenderhaan op ’n rooi skild. Hul alternatiewe kleure bestaan uit ’n wit trui met donkerblou broeke en kouse. Frankryk se internasionale wedstryde word op verskeie plekke dwarsdeur die land gespeel; die Stade de France in die Paryse voorstad Saint-Denis word tydens die Sesnasies-toernooi gebruik, en Frankryk het ’n indrukwekkende tuisrekord op die Stade Vélodrome in Marseille waar hulle net twee keer verloor het: teen Argentinië in 2004 en Nieu-Seeland in 2009. In 2002 is Frankryk deur Wêreldrugby as die “span van die jaar” aangewys. Twaalf voormalige Franse rugbyspelers is in Wêreldrugby se Heldesaal opgeneem. Frankryk is tans (Maart 2024) vierde op Wêreldrugby se wêreldranglys gelys.[4]

Beheerliggaam

[wysig | wysig bron]
Ligging van al die spanne, wat reeds aan die Franse Top 14 deelgeneem het (rooi punte); binne die rooi lyn is Oksitanië, die tradisionele sentrum van Franse rugby

Die beheerliggaam vir rugby in Frankryk is die Franse Rugbyfederasie (Fédération française de rugby, FFR). Die FFR is op 13 Mei 1919 gestig en het die sportkommissie van die polisportiewe beheerliggaam, die Unie van Franse atletiese sportverenigings (Union des sociétés françaises de sports athlétiques, USFSA), vervang.[5] Die FFR het op sy beurt in 1934 FIRA (Fédération internationale de rugby amateur; nou Rugby Europa) as ’n mededinger vir die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR, nou Wêreldrugby) gestig; hulle het eers in 1978 ’n lid van laasgenoemde geword.[6] As gevolg van die baie groter gewildheid van rugby in Suid-Frankryk was dié sport veral in Oksitanië oor dekades heen deur ’n kleinskaalse strukturering gekenmerk. In die noorde van die land het elke plaaslike beheerliggaam toesig gehou oor ’n groter geografiese gebied. As deel van ’n fundamentele strukturele hervorming van die FFR in 2018 het die destydse 26 plaaslike beheerliggame 13 nuwes gevorm, wat nou amper met die geografiese uitbreiding van dié van die Franse geweste ooreenstem.[7]

Drie plaaslike beheerliggame is oorgrens: Aan die Ligue régionale Auvergne-Rhône-Alpes de rugby behoort ook ’n Switserse span,[8] terwyl Andorra en Monaco onderskeidelik onder toesig van die Ligue régionale Occitanie de rugby en die Ligue régionale Provence Alpes Côte d'Azur de rugby is. Die Ligue nationale de rugby reël die professionele spelbedryf in Frankryk; hulle hou toesig oor die twee boonste Franse ligas, die Top 14 met 14 spanne en die Pro D2 met 16 spanne.[9] Bo die nasionale kampioenskap word jaarliks saam met klubs uit Engeland, Ierland, Italië, Skotland en Wallis die Europese Rugbykampioenskapbeker en die Europese Rugby-uitdaagbeker uitgespeel.

Naas die amptelike nasionale span roep die FFR ook ander keurspanne byeen. Net soos ander rugbylande beskik Frankryk oor ’n o/20-nasionale span wat aan die o/20-Sesnasies-toernooi en die Wêreldrugby o/20-kampioenskap deelneem.[10][11] Kinders en jongmense word reeds op skool aan rugby bekend gestel en na gelang van hul belangstelling en talent begin aansluitend hul opleiding.[12] Sedert die 2017/18-seisoen is die Franse Barbarians die tweede nasionale span van Frankryk.[13]

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Vroeë jare

[wysig | wysig bron]
Die eerste Franse span wat op 1 Januarie 1906 in Parys in die eerste toetswedstryd teen Nieu-Seeland te staan gekom het

Britse handelaars en studente wat in die Le Havre-streek van Frankryk gebly het, het die rugbysport na Frankryk saamgeneem en in 1872 die eerste Franse rugbyklub, Le Havre AC, gestig.[14] Kort daarna het die Britte die sportsoort ook aan die Franse hoofstad Parys bekend gestel. Vanaf hier het dit deur skole en universiteite oor die hele land begin versprei.[15] Alhoewel die oorsprong van rugby in Noord-Frankryk lê, is dit in Suid-Frankryk meer gewild. In Parys is rugby – net soos in Engeland – deur die hoër klas en die elitistiese bourgeoisie uitgeoefen. In Suid-Frankryk het dit veral boere en landbouwerkers van wingerde betrek. Rugby is hier as ’n soort weerstand teen die kulturele oorheersing van die hoofstad Parys beskou. Veral laïsisties-gesinde plaaslike politici het die sport ondersteun, omdat die Rooms-Katolieke Kerk dit as ’n gewelddadige en sondige sport bestempel het. Die plaaslike bevolking het dit ook as ’n middel vir die handhawing van hul eeue oue wedywering tussen enkele valleie, dorpe en nedersettings gebruik.[16]

Die beheerliggaam Unie van Franse atletiese sportverenigings (Union des sociétés françaises de sports athlétiques, USFSA), wat in 1890 gestig is en verskeie sportsoorte in Frankryk bestuur het, het in 1892 die eerste Rugbytoernooi aangebied (sonder spanne van buite die hoofstadgebied Île-de-France, wat eers vanaf 1898 kon deelneem).[15] Die volgende jaar het die USFSA uit spelers van die Paryse klubs Racing Club de France en Stade Français ’n nasionale keurspan saamgestel, wat wedstryde teen Engelse klubs gespeel het.[17] Tydens die Olimpiese Somerspele 1900 in Parys is ook ’n rugbytoernooi aangebied en die USFSA het weer ’n keurspan saamgestel. Ná oorwinnings oor Groot-Brittanje (27–8; verteenwoordig deur die Moseley Wanderers) en Duitsland (27–17; verteenwoordig deur die SC Frankfurt 1880) het Frankryk die goue medalje ingepalm.[18] Die destydse Franse span word egter nie as ’n amptelike nasionale span beskou nie.[15]

Op 1 Januarie 1906 is voor ’n skare van 3 000 toeskouers op die Paryse Parc des Princes die eerste toetswedstryd gespeel. Frankryk is deur die Nieu-Seelandse All Blacks tydens hul Europatoer met 38–8 verslaan.[19] Later het die Nieu-Seelandse spelers Dave Gallaher en Billy Stead in die tydskrif The Complete Rugby Footballer die volgende skynbaar profetiese sin oor die Franse rugby geskryf:[19]

We are strongly of the opinion that the game will spread in their country and that in the course of time they will put a team in the field which will command the utmost respect of any other.
Ons is oortuig daarvan dat die spel in hul land sal versprei en dat hulle mettertyd ’n span sal saamstel wat die grootste respek van enige ander sal kry.

Frankryk het op 22 Maart daardie jaar, weer in Frankryk, vir die eerste keer teen Engeland gespeel, en dié keer met 8–35 verloor.[20] Frankryk het op 5 Januarie 1907 sy eerste oorsese toetswedstryd op Athletic Ground in Richmond gespeel, maar met 13–41 teen Engeland verloor. Twee dae vroeër het ’n ander Franse span op die Paryse Parc des Princes teen die Suid-Afrikaanse Springbokke te staan gekom. Die Franse span het uitsluitlik uit spelers van die twee Paryse klubs Stade Français en Racing Club de France bestaan. Aangesien die beste Franse spelers destyds in Engeland was, het hierdie wedstryd geen toetsstatus geniet nie. Net twee van die span wat teen die All Blacks gespeel het, het teen Suid-Afrika uitgedraf – die vleuel Paul Sagot en die flank Georges Jérôme – en geen uit die span teen Engeland nie. Die heelwat meer ervare Springbokke het 13 drieë gedruk en Frankryk met 55–6 verslaan.[21]

Vyfnasies en Olimpiese Spele

[wysig | wysig bron]
Roemenië teen Frankryk tydens die Inter-Geallieerde Spele in 1919
Die Franse nasionale rugbyspan voor die wedstryd teen Engeland in 1914
Rugbywedstryd tussen Frankryk en die Verenigde State tydens die Olimpiese Somerspele 1924
Die nasionale rugbyspan wat Frankryk tydens die Olimpiese Somerspele 1924 verteenwoordig het

Frankryk het op 2 Maart 1908 vir die eerste keer teen Wallis gespeel, maar hulle is met 14–36 verslaan, en op 20 Maart 1909 het Frankryk vir die eerste keer teen Ierland gespeel en met 8–19 verloor. Die beheerliggame van die Britse Tuisnasies het die Franse vervolgens vir hul jaarlikse toernooi genooi, waardeur die destydse Tuisnasies- die Vyfnasies-toernooi (vandag die Sesnasies-toernooi) geword het.[22] Kort voor hul vertrek vir die eerste wedstryd tydens die Vyfnasies-toernooi 1910 teen Wallis het net 14 spelers by die treinstasie Parys-Saint-Lazare byeengekom, een man te min vir ’n volledige rugbyspan. Die spanbestuurder kon net betyds in ’n nabygeleë skilderyversameling ’n aan hom bekende plaasvervanger kry en hom van die saamgaan na Swansea oortuig.[23] Gedurende die toernooi het Frankryk vir die eerste keer teen Skotland te staan gekom. Sy eerste Vyfnasies-oorwinning het Frankryk in 1911 teen Skotland aangeteken (’n naelskraapse 16–15), andersins het die Franse tydens die eerste ses toernooie net nederlae gely. Op 11 Januarie 1913 het die Springbokke tydens hul Europatoer Frankryk besoek; die eerste toetswedstryd tussen albei spanne het in ’n 38–5-oorwinning vir Suid-Afrika geëindig.[24] Dié wedstryd het in ’n tydperk vanaf 1911 tot 1920 geval, waarin Frankryk 18 agtereenvolgende wedstryde verloor het.[25]

Die Eerste Wêreldoorlog het die internasionale spelbedryf vir vyf jaar stopgesit. Ses maande ná die wapenstilstand het die Franse op 11 Mei 1919 in ’n nieamptelike wedstryd teen die keurspan van die in Europa gestasioneerde Nieu-Seelandse Weermag te staan gekom en naelskraap met 13–14 verloor.[26] Twee dae later het die rugbykommissie van die USFSA afgestig en met die Franse Rugbyfederasie (FFR) sy eie beheerliggaam gestig. Tydens die Vyfnasies 1920 het Frankryk vir die eerste keer Ierland verslaan. Tydens die Olimpiese Somerspele 1920 in Antwerpen, België, se rugbytoernooi was Frankryk saam met die Verenigde State die enigste deelnemers. In die enigste wedstryd van dié toernooi is die Franse verrassend met 8–0 verslaan, waarvolgens hulle net die silwermedalje gewen het.[18] Enkele weke later het die Franse met ’n oorwinning in Parys wraak geneem. Tydens hul laaste wedstryd van die Vyfnasies 1921 het Frankryk teikens van ’n nuwe sterkte getoon en Ierland met 20–10 geklop. Alhoewel Frankryk in die volgende jaar nie een wedstryd gewen het nie, het hulle teen beide Skotland en Engeland gelykop gespeel.

Tydens die Olimpiese Somerspele 1924 in Parys was rugbyunie vir die laaste keer op die program. Die gasheer Frankryk het in die eerste wedstryd teen Roemenië 13 drieë gedruk en hulle maklik met 59–3 verslaan; die vleuel Adolphe Jaureguy het vier drieë gedruk. In die eindstryd op 18 Mei 1924 op die Paryse Colombes-stadion het Frankryk weer teen die VSA te staan gekom. Die toernooi was baie omstrede: eers moes die Amerikaanse span twaalf ure waag voordat hulle toegelaat is om Frankryk binne te tree, en dan is aan hulle geen oefenveld aangebied nie. Met anti-Amerikaanse berigte het die Franse pers die situasie verder aangehits. In die eindstryd voor ’n oproerige skare van 30 000 is Frankryk met 17–3 verslaan, alhoewel hulle die gunstelinge was. Die Amerikaanse spelers is tydens die oorhandiging van die medaljes bestook en moes deur die polisie uit die stadion begelei word.[18][27] Met hierdie mislukking het ’n reeks van 13 agtereenvolgende nederlae afgeskop. Onder andere is hulle in 1925 deur die All Blacks met 30–6 verslaan, wat die eerste keer sedert hul toets in 1906 weer na Europa getoer het.[28]

Skorsing uit die Vyfnasies

[wysig | wysig bron]
Die Franse nasionale rugbyspan in 1933

Gedurende die tweede helfte van die 1920’s was die Franse meer en meer mededingend teenoor die ander deelnemende spanne en hulle het daarin geslaag om die afstand te laat krimp. In 1927 het Frankryk sy eerste oorwinning oor Engeland aangeteken en in 1928 teen Wallis. Dieselfde jaar het hulle vir die eerste keer teen die Australiese Wallabies te staan gekom en net naelskraap verloor. Rondom 1930 het die Franse Rugbyfederasie egter beheer oor die Franse rugby verloor. Berigte oor ’n beweerde professionalisme in die destyds streng amateursport – veral betaling en stropery van spelers deur middel van geheime ooreenkomste – het die Internasionale Rugbyraad merkbaar omgekrap. ’n Bydraende faktor was die probleem, dat wedstryde toenemend in gevegte ontaard en ook die toeskouers gewelddadig begin optree het.[16] Veral tydens die Vyfnasies 1931 was die geweld sigbaar, toe tydens die wedstryd tussen Frankryk en Wallis verskeie spelers beserings opgedoen het. Uit protes teen die situasie het 14 toonaangewende klubs die Union française de rugby amateur gestig, wat van 1930 tot 1932 bestaan het. Ondanks verskeie waarskuwings het die FFR nie teen die IRR se tevredenheid reageer nie, waarvolgens Frankryk vanaf 1932 as ’n nielid van die IRR nie meer vir die Vyfnasies genooi is nie (vervolgens het die Vyfnasies weer die Tuisnasies-toernooi geword).[29][30][31]

Ten einde van die spelbedryf se voortbestaan was die FFR op soek na nuwe vennote. Aangesien Frankryk sedert 1927 jaarliks minstens een toetswedstryd teen Duitsland gespeel het, is dié beheerliggaam se voorstel, ’n nuwe internasionale beheerliggaam te stig, goed ontvang. Onder leiding van die FFR is in 1934 die Fédération internationale de rugby amateur (FIRA) met nege lede gestig, wat aansluitend die Europese Rugbybeker aangebied het.[32] Die Franse nasionale rugbyspan het tydens dié toernooi uitsluitlik teen swakker spanne te staan gekom. Dit het tussen 1931 en 1937 tot ’n wenreeks van twaalf agtereenvolgende oorwinnings gelei – ’n rekord wat tot vandag toe bestaan.[33] In 1939 is die FFR deur die IRR genooi, om vanaf die volgende jaar weer by die Tuisnasies aan te sluit. Die beplande Vyfnasies 1940 kon weens die Tweede Wêreldoorlog egter nie aangebied word nie.[29] Die internasionale spelbedryf is stopgesit, met een uitsondering: Op 25 Februarie 1940, twee en ’n half maande voor die Slag om Frankryk, het die nasionale span in Parys ’n wedstryd teen ’n keurspan van die Britse Weermag gespeel en is met 3–36 verslaan.[34]

Hierdie swak nederlaag het die daling van die Franse rugby se gehalte sigbaar gemaak. Tydens die skorsing het baie rugbyspelers by die professionele kode rugby league aangesluit. Tot in 1939 is binne enkele jare meer as 200 klubs gestig, wat bowendien meer toeskouers as rugby-unie-klubs gelok het. Voor die uitbreek van die oorlog was dit skynbaar onvermydelik, dat, soos in Australië, rugby league die dominante kode sou word. In Augustus 1940, net ses weke ná die insetting van die Vichy-regering deur die Duitse besetters, het die minister van sport, Jean Ybarnégaray, die verbod van rugby league aangekondig. Vier maande later het die maarskalk Philippe Pétain ’n dekreet onderteken, wat die onteiening van al die rugby-league-klubs en hul samesmelting met rugby-unie-klubs gereël het. Die regering wou met hierdie stap veral Frankryk se “morele waardes” laat “herleef” en die professionalisering in sport beëindig. Ander professionele sportsoorte soos sokker, fietsry en boks is hierdeur egter nie geraak nie. Dekades later het aan die lig gekom dat die verbod veral aan die invloed van ampsdraers by die FFR te danke is, wat noue verhoudinge met die Vichy-regime gehandhaaf en die eerste geleentheid gevat het om van die ernstige konkurrensie ontslae te raak. Rugby League kon ná die bevryding van Frankryk nooit van hierdie nekslag herstel nie en word vandag deur rugby unie oorskadu.[16][35]

Hertoelating en eerste Grand Slam

[wysig | wysig bron]
Frankryk teen Italië in Rome, 1954, links Jean Prat
Wedstryd tussen Argentinië en Frankryk in 1954, voorblad van El grafico

Gedurende die naoorlogse tydperk het die Franse rugby ’n ontwikkeling begin toon. In 1945 en 1946 is die Victory Internationals uitgespeel – ’n reeks van wedstryde teen nasionale en militêre keurspanne wat nie die volle toetsstatus geniet het nie. Vanaf 1947 het Frankryk weer aan die Vyfnasies deelgeneem. Frankryk het in 1948 Wallis vir die eerste keer in Cardiff verslaan[36] en in 1951 Engeland in Londen. Eweneens in 1948 het hulle hul eerste oorwinning oor die Wallabies aangeteken. In 1949 het Frankryk as eerste Europese span Argentinië besoek en die toetsreeks van twee wedstryde teen die Poemas gewen. In 1952 het Frankryk sy tweede wedstryd teen die Springbokke gespeel, en weer met 3–25 verloor. Frankryk het in 1954 vir die eerste keer die Vyfnasies-titel met Engeland en Wallis gedeel.[37] In dieselfde jaar het Frankryk ook sy eerste 3–0-oorwinning oor Nieu-Seeland op die Stade de Colombes aangeteken.[38] In Augustus 1954 het Frankryk Argentinië weer vir twee toetswedstryde besoek. In 1955 het Frankryk Engeland, Ierland en Skotland verslaan, en ’n oorwinning oor Wallis sou aan hulle die eerste Grand Slam besorg het, d.w.s. oorwinnings oor al die deelnemende spanne gedurende dieselfde toernooi. Frankryk is egter deur Wallis met 16–11 op die Stade de Colombes in Parys geklop en van die historiese geleentheid ontneem; hulle het egter daarin geslaag om die Vyfnasies-titel te deel.[39]

Die boumeesters van die Franse rugbyrenaissance was die spankapteins Jean Prat en Lucien Mias. Laasgenoemde het die lynstaan se ingooi verder ontwikkel en ’n nuwe aanvallende dimensie by die voorspel bygevoeg. Frankryk het in 1958 die eerste span van die Noordelike Halfrond geword om ’n toer na Suid-Afrika te onderneem. Hulle is voor die toer as groot buiteperde beskou, maar Frankryk het die Springbokke verras en die twee-toetsreeks gewen. Onder kaptein Lucien Mias, wat die beseerde toerkaptein Michel Celaya vervang het, het die onderskatte Franse span die eerste toets op Nuweland in Kaapstad 3–3 geëwenaar en toe nog ’n groter skok aan die Springbokke besorg deur Suid-Afrika op die Johannesburgse Ellispark met 9–5 te klop. Daardie reeksoorwinning word as ’n keerpunt in die Franse rugbygeskiedenis beskou én het aangedui dat Frankryk nou ’n toprugbyland is. Nietemin het Frankryk aan die FIRA verbonde gebly en aan die onreëlmatige Europese Nasiesbeker deelgeneem. In die wedstryde tydens hierdie toernooie, wat amper almal deur Frankryk gewen is, het meestal die Franse reserwespanne uitgedraf; vervolgens word hulle nie as toetswedstryde beskou nie (met uitsondering van die wedstryde teen die hoër gekeurde Roemene).[40] Oorwinnings oor Skotland en Wallis op die Stade de Colombes, saam met ’n 3–3-gelykop teen Engeland op Twickenham, het aan Frankryk in 1959 die eerste alleenlike Vyfnasies-titel besorg. Hulle het in Dublin reeds as kampioen aangekom, en net die Grand Slam deur ’n 5–9-nederlaag afgestaan.[41]

Les Bleus het vier drieë gedruk en een afgestaan op Cardiff Arms Park en sodoende Ierland met ’n rekordtelling van 23–6 verslaan. Frankryk se wedstryd teen Engeland het in ’n dooiepunt geëindig en dié twee spanne moes die 1960-Vyfnasies-trofee deel. Pierre Albaladejo het tydens die 23–6-oorwinning oor Ierland ’n nuwe rekord vir die meeste skepdoele opgestel, naamlik drie. Frankryk het toe vir ’n toer na Argentinië vertrek. In drie toetswedstryde het Frankryk in sy drie oorwinnings 78 punte aangeteken, in vergelyking met die Poemas se twaalf punte.[42] In 1961 het Frankryk die Vyfnasies-trofee alleenlik ingepalm. Gelyktydig het die Springbokke hul Europatoer van 1960/61 onderneem en ’n Grand Slam aangeteken, nadat hulle die vier Tuisnasies – Skotland, Ierland, Engeland en Wallis – tydens dieselfde toer geklop het, maar hulle is deur Frankryk in ’n 0–0-gelykop op die Stade de Colombes vasgebind.[43] Nadat gevegte uitgebreek het, is dié wedstryd amper afgelas. Verskeie sportjoernaliste het na die wedstryd as “wedstryd van die eeu” verwys.[44] Die Tricolours het in 1961 die eerste Europese span geword om na Nieu-Seeland te toer. Les Bleus het egter die helfte van die provinsiale wedstryde en al drie toetswedstryde teen die All Blacks verloor. Op pad huis toe het die Franse in Australië vasgemaak en in Sydney die eerste wegoorwinning oor die Wallabies (met 15–8) aangeteken.[45] Frankryk het die 1962-Vyfnasies gewen, maar ná ’n nederlaag teen Wallis weer die Grand Slam in die vierde agtereenvolgende jaar misgeloop. Eers in 1964 het die Franse span sy eerste nasionale afrigter gekry; voorheen het die spankaptein dié rol vervul. In dieselfde jaar het hulle weer na Suid-Afrika getoer. Hulle het net een van hul ses wedstryde verloor en Suid-Afrika in die enigste toetswedstryd met 8–6 verslaan. Die Suid-Afrikaanse afrigter Danie Craven was tot sy dood in 1993 daarvan oortuig dat dit die ergste toetswedstryd was waarin die Springbokke ooit gespeel het.[46]

Frankryk het tydens die Vyfnasies 1966 ’n rekordoorwinning oor Engeland (13–0) aanteken. Ná agtereenvolgende oorwinnings oor Wallis het Frankryk die 1967-Vyfnasies-titel ingepalm. Hulle het die titel in die laaste wedstryd teen Ierland op Lansdowne Road, wat Frankryk met 11–6 gewen het, beklink; net ’n 8–9-nederlaag teen Skotland in die eerste wedstryd het verhoed dat hulle ook die Grand Slam gewen het. Frankryk het gedurende somer 1967 vir hul eerste volskaalse toer na Suid-Afrika vertrek. Hulle is in Durban met 26–3 en tydens die “slag van Bloemfontein” met 16–3 geklop, maar was in staat om terug te kom om die derde toets in Johannesburg met 19–14 te wen en die laaste in Kaapstad met ’n 6–6-gelykop te ewenaar. Aan die begin van Januarie 1968 moes die nasionale span twee ernstige slae van die noodlot verduur: Op Nuwejaarsdag het die nasionale speler Guy Boniface aan die gevolge van ’n motorongeluk beswyk. Vier dae later is Jean-Michael Capendeguy oorlede, toe hy op pad huis toe van Boniface se begrafnis ook in ’n noodlottige ongeluk dood is.[47] Hierdie tragiese gebeurtenisse het die span laat saam staan en tydens die daaropvolgende Vyfnasies 1968 het hulle nie net die toernooi gewen nie, maar ook vir die eerste keer die Grand Slam. Die spankaptein Christian Carrère het daarna gemeen, dat die Franse voorheen net as gaste geduld is, maar vanaf nou het die Britte hulle as ’t ware gerespekteer.[48]

Tweede Grand Slam en politieke inmenging

[wysig | wysig bron]
Frankryk teen Argentinië tydens hul Suid-Amerikatoer in 1974, voorblad van El grafico

Vier maande ná hierdie historiese sukses het die Franse ’n maandelange toer na Australië en Nieu-Seeland onderneem. Hulle het al die drie toetswedstryde teen die All Blacks verloor en is ook in die vierde toetswedstryd deur die Wallabies verslaan (laasgenoemde met net een punt verskil). Twee verdere nederlae het in November 1968 bygekom, toe Suid-Afrika Frankryk besoek het. Altesaam het Les Bleus sedert hul Grand Slam tien agtereenvolgende nederlae gely. Nadat hulle herstel het, het Les Bleus voortgegaan om as ’n belangrike meedinger in die Vyfnasies op te tree, die titel in 1970 gedeel, en in 1971 as naaswenner geëindig. Vir hul 1971-toer na Suid-Afrika is die gekleurde speler Roger Bourgarel in ooreenstemming met die apartheidsbeleid aanvanklik deur die keurkommissie van die span uitgesluit, maar ná intervensie deur die FFR-president Albert Ferrasse weer vir die span gekeur. Die met Ferrasse bevriende Danie Craven, intussen president van die Suid-Afrikaanse beheerliggaam, het sy uitdruklike toestemming hiervoor gegee. Die twee toetswedstryde het in ’n gelykop en ’n oorwinning vir die Springbokke geëindig.[49]

’n Toetsreeks tuis teen die Wallabies gedurende laatherfs 1971 het in een oorwinning en een nederlaag geëindig. Tydens die Vyfnasies 1972 het Frankryk in die toetswedstryd op Yves du Manoir Stadium in Colombes ses drieë gedruk en net een drie afgestaan om sodoende hul hoogste oorwinning (37–12) oor die “aartsvyand” Engeland aan te teken. Dié toernooi kon weens die Noord-Ierland-konflik nie voltooi word nie, waardeur geen span die titel ingepalm het nie. Ná die Bloed-Sondag op 30 Januarie is die Britse ambassade in Dublin deur ’n woedende skare afgebrand en baie spelers het dreigbriewe, vermoedelik van die IRA, ontvang.[50] Aansluitend het Frankryk vir sy teenbesoek na Australië getoer, waar hulle ’n gelykop en ’n naelskraapse oorwinning behaal het. Die Vyfnasies 1973 het op ’n unieke manier geëindig: Ná twee oorwinnings en twee nederlae elk het al die vyf deelnemende spanne op dieselfde plek geëindig en die titel gedeel. In 1974 het Frankryk twee toetswedstryde in Argentinië gewen, tydens die eerste teenbesoek van die Poemas die volgend jaar het twee verdere oorwinnings bygekom.

In 1975 het die Franse na Suid-Afrika getoer en elf wedstryde gespeel, waarvan hulle ses gewen het (in albei toetswedstryde het die Springbokke geseëvier). Tydens dié toer het Craven drie wedstryde teen swart en multietniese spanne gereël – ’n voorwaarde “sine qua non”, wat Ferrasse vir die Franse besoek geëis het.[51] Die Vyfnasies 1976 het vir Frankryk goed verloop, hul enigste nederlaag was teen Wallis en hulle het Engeland met 30–9 geklop. Tydens die Vyfnasies 1977 het die Franse onder hul kaptein Jacques Fouroux hul tweede Grand Slam aangeteken. Hulle het die ander spanne heeltemal gedomineer en gedurende die vier wedstryde geen enkele drie toegelaat nie, die eerste span in die toernooigeskiedenis wat daarin geslaag het; daarbenewens het hulle elke wedstryd met dieselfde beginspan aangepak.[52] Tydens die toer in vroegsomer 1977 na Argentinië het Frankryk in die twee toetswedstryde een oorwinning en een gelykop aangeteken. In November dieselfde jaar het Frankryk die All Blacks in Toulouse met 18–10 verslaan, maar hulle is in Parys met 15–3 geklop, waardeur die toetsreeks geëwenaar is.[53] Tydens die Vyfnasies 1978 het Frankryk die kans op ’n verdere Grand Slam gehad. In die laaste beslissende wegwedstryd in Cardiff het Wallis egter met 16–9 geseëvier en op hul beurt die Grand Slam ingepalm.[54] In Maart 1978 het die Franse beheerliggaam uiteindelik by die Internasionale Rugbyraad (IRR), vandag Wêreldrugby, aangesluit – 65 jaar nadat die USFSA se eerste aansoek op lidmaatskap verwerp is.[55] Gelyktydig het die FFR aan die FIRA verbonde gebly. Op 14 Julie 1979, die Franse Nasionale Dag, het Frankryk die All Blacks weg in Auckland verslaan.[56]

Jean-Pierre Rives, spankaptein in 1981

In 1979 het die Franse regering ’n beplande toer van die Springboks na Frankryk verbied en verklaar dat dit “onvanpas” sou wees om Suid-Afrikaanse spanne te huisves.[57] Nadat die Visa-aansoeke vir die Suid-Afrikaanse spelers in September 1979 deur die Franse owerhede afgekeur is, het die buitelandse ministers van albei lande vergader. Daarna het die Suid-Afrikaanse buitelandse minister die Suid-Afrikaanse Rugbyraad (SARR) oor die Franse houding ingelig, waarvolgens tot minstens ná die Olimpiese Somerspele 1980 ’n wedersydse ontmoeting op sportiewe vlak onmoontlik sou wees. Ten spyte van die Franse regering se protes het die Franse Rugbyfederasie daarop besluit om ’n uitnodiging van die SARR te aanvaar en in 1980 na Suid-Afrika te toer, maar ook om vooraf die stand van sake in Suid-Afrika te laat ondersoek.[58] Dié ontmoeting het in Oktober 1980 te midde van internasionale betogings plaasgevind. Ná afsluit van die Franse ondersoek in Suid-Afrika het die president van die Franse beheerliggaam, Albert Ferrasse, verklaar, dat hy nog nie met die vordering rakende die opheffing van rasseskeiding in die Suid-Afrikaanse rugbyspel tevrede was nie.[59] In November 1980 het Frankryk in die laaste wedstryd teen Suid-Afrika gedurende die apartheidsera te staan gekom; in die sogenoemde “somertoets” teen die Springbokke op die Kaapstadse Nuwelandstadion is die Franse span onder hul kaptein Jean-Pierre Rives deur die Springbokke met 37–15 maklik verslaan. Op 8 April 1983 het die Franse regering al die sportbeheerliggame verbied om in verbinding met hul Suid-Afrikaanse eweknieë te tree, wat onder andere die skrapping van die Franse span se toer na Suid-Afrika tot gevolg gehad het.[60]

Laaste jare van die amateurtydperk

[wysig | wysig bron]
Argentinië teen Frankryk in 1988, El grafico

Jacques Fouroux is net voor die afskop van die Vyfnasies 1981 as Franse afrigter aangestel. Gedurende die tien jaar onder sy bestuur het Frankryk die Vyfnasies ses keer gewen, in 1983, 1986 en 1988 die titel met onderskeidelik Ierland, Skotland en Wallis gedeel en ook twee Grand Slams (in 1981 en 1987) ingepalm. In 1981 het Frankryk die Grand Slam op Twickenham beklink. Die Vyfnasies 1983 het in die laaste wedstryd teen die verdedigende kampioen Ierland op Lansdowne Road neergekom, wat Ierland met 22–16 gewen het. Skotland en Frankryk het die Grand Slam op Murrayfield uitgespeel, wat die Skotte ingepalm het. Die 1986-Vyfnasies-titel is deur Skotland en Frankryk gedeel, nadat albei spanne drie wedstryde gewen en een elk verloor het. Tydens die Vyfnasies 1989 het ’n 0–11-nederlaag teen Engeland ’n verdere Grand Slam verhoed.[61] Frankryk se sukses was gegrond op hul sterk skrum. Hierdie taktiek het nie met die Franse se gewone styl van speel ooreengestem nie, want hulle het veral op wye gooie, feintjies en ’n algemeen lewendige spel met baie entoesiasme staat gemaak. Die feit het ’n aantal Franse kommentators, wat ’n meer tegniese benadering verkies het, ontstel. Teenoor die Britse pers het Fouroux sy resep vir sukses bondig met “geen skrum, geen oorwinning” (no scrum, no win) omskryf, wat ’n gevleuelde woord geword het.[62]

Bekende name uit hierdie tydperk sluit Philippe Sella, Daniel Dubroca en Serge Blanco in. Teen spanne van die Suidelike Halfrond het Les Bleus ook ’n aantal suksesse behaal, veral teen Argentinië en Australië. In teenstelling daarmee is hulle verskeie kere deur Nieu-Seeland verslaan. Veral die All Blacks se Frankryktoer gedurende herfs 1986 is noemenswaardig. Die Nieu-Seelanders het ’n grootliks onervare span ontbied, aangesien baie van die beste spelers ten spyte van ’n verbod as “Nieu-Seelandse Kavaliers” ’n nieamptelike toer na Suid-Afrika onderneem het en aansluitend geskors is. Die Baby Blacks het nogtans in Toulouse met 19–7 geseëvier. Frankryk het aansluitend in die “Slag in Nantes” wraak geneem en met 16–3 gewen. Drie dekades later het ’n aantal Nieu-Seelandse spelers aan die ondersoekjoernalis Pierre Ballester verklap dat hierdie die hardste en wreedste spel in hul lewe was. Die Franse was blykbaar “met amfetamiene toegegooi”. Alhoewel hierdie bewerings nooit bevestig is nie, het dit vir die IRR aanleiding gegee om voortaan die gebruik van opkikkers te bestry.[63]

Ná hul Grand Slam tydens die Vyfnasies 1987 het Frankryk die eerste Rugbywêreldbeker 1987 in Australië en Nieu-Seeland enkele maande later as een van die gunstelinge betree. Alhoewel hulle in die eerste groepwedstryd teen Skotland net gelykop gespeel het, het hulle maklik met Roemenië en Zimbabwe afgereken en sodoende hul groep gewen. In die kwarteindstryd het hulle Fidji en in die halfeindstryd Australië met 30–24 verslaan (nadat hulle drie keer agterna was). Frankryk kon die prestasie in die eindstryd teen die gunstelinge Nieu-Seeland nie herhaal nie en is toe met 29–9 geklop.[64] In 1988 het Frankryk vier keer agtereenvolgens teen Argentinië te staan gekom (elk twee keer weg en tuis) en drie keer geseëvier. Die Vyfnasies 1988 is tussen Frankryk en Wallis gedeel. Frankryk het die Vyfnasies 1989 gewen, maar hulle is ná ’n 0–11-nederlaag teen Engeland van die Grand Slam ontneem. In 1990 het Daniel Dubroca as afrigter oorgeneem, maar hy het nie oortuig nie. Onder andere het Les Bleus in dieselfde jaar twee keer elk teen Australië en Nieu-Seeland verloor, maar ook teen Roemenië. Tydens die Rugbywêreldbeker 1991 het die span blykbaar weer herstel. Ná oorwinnings oor Roemenië, Fidji en Kanada het die Franse hul groep gewen. Frankryk is egter in die kwarteindstryd deur Engeland uitgeskakel.[65]

Met Pierre Berbizier het vervolgens ’n verdere bekende voormalige nasionale speler uit die 1980’s die leisels oorgeneem. Nadat ná die einde van die apartheidstelsel Suid-Afrika se verbanning uit internasionale sport gelig is, het die Springbokke in 1992 na Frankryk getoer (een nederlaag en een oorwinning elk). In 1993 het Frankryk vir sy teenbesoek na Suid-Afrika getoer. Die toerkaptein Jean-Francois Tordo is in ’n wedstryd teen die Westelike Provinsie beseer en deur Olivier Roumat vervang. Frankryk het die toetsreeks gewen, deur ’n gelykop en ’n oorwinning oor hul gashere aan te teken – hulle het met 18–17 op die Johannesburgse Ellispark gewen, nadat hulle in die vorige toetswedstryd in Durban met 20–20 gelykop gespeel het. Die reeksoorwenning was onverwags: Frankryk het voorheen teen ’n Suid-Afrikaanse B-span en die provinsiale span Noord-Transvaal verloor, en gelykop teen die Vrystaat geëindig.[66] Gedurende die vroeë 1990’s is Frankryk deur Engeland oorskadu. Agt agtereenvolgende nederlae teen Will Carling se spanne, beginnende in 1989, het die Franse rugby se gebrek aan dissipline onderstreep. ’n Enkele Vyfnasies-titel is in 1993 ingepalm, nadat Engeland in beide Cardiff en Dublin verslaan is. In 1992 het Argentinië Frankryk met 24–20 in Nantes laat verstom, die Poemas se eerste oorwinning op Franse bodem.

Tydens hul somertoer 1994 na Nieu-Seeland het die Franse onder hul kaptein Philippe Saint-André ’n 2–0-reeksoorwinning oor die All Blacks aangeteken.[67] Dié reeksoorwinning is deur die beroemde “drie aan die einde van die wêreld” (essai du bout du monde) tydens die tweede toetswedstryd op 3 Julie in Auckland verseël, toe die Franse kaptein Philippe Saint-André gedurende die laaste minute vanaf die Franse helfte ’n teenaanval begin en Jean-Luc Sadourny die wendrie gedruk het.[68] Ná ’n gemengde Vyfnasies 1995 was die Franse voor die afskop van die Rugbywêreldbeker 1995 in Suid-Afrika nie een van die gunstelinge nie. Les Bleus het egter een van die verassings van dié toernooi geword. Tydens die groepfase het hulle die Ivoorkus en Tonga verslaan, voordat hulle met ’n oorwinning oor Skotland hul groep gewen het. In die kwarteindstryd het hulle Ierland verslaan, voordat Frankryk in die halfeindstryd ná ’n naelskraapse nederlaag teen die latere kampioen Suid-Afrika uitgeskakel is. In die klein finale om die derde plek het Frankryk Engeland verslaan en sodoende ’n nederlaagreeks teen hul “aartsvyande”, wat in 1989 begin het, beëindig.[69]

Professionalisering en die wêreldbeker op eie bodem

[wysig | wysig bron]
Frankryk huisves die All Blacks in die Stade de France, Saint-Denis, 2002
Frankryk (in wit) teen Skotland in 2004
Frankryk teen Wallis tydens die Sesnasies-toernooi 2007
Openingswedstryd van die Rugbywêreldbeker 2007 tussen Argentinië en Frankryk
Frankryk beantwoord die Nieu-Seelandse haka tydens die 2007-kwarteindstryd met ’n nabystaan – en sou die wedstryd later wen

In Augustus 1995 het die Internasionale Rugbyraad al die beperkinge rakende die spelers se betaling opgehef en daarmee die professionele tydperk van die rugbyspel ingelui. Gedurende hierdie oorgangsfase het Jean-Claude Skrela, ’n verdere voormalige nasionale speler, die span afgerig. Sy doel was die beëindiging van die Engelse oorheersing. Die Vyfnasies is veral deur Engeland gewen, wat die Vyfnasies-trofee in 1995 ingepalm en die titel in 1996 verdedig het. Tydens dié toernooi het Frankryk Engeland geklop, maar hulle is deur hul een-punt-nederlaag teen Wallis in die laaste wedstryd van die titel ontneem. Ná die Vyfnasies het Frankryk Roemenië gehuisves en later vir ’n twee-toetsreeks na Argentinië vertrek; die Franse het al daardie wedstryde gewen. Aan die einde van die jaar het hulle Wallis ontmoet, wat Frankryk in die laaste wedstryd van die Vyfnasies geklop het, maar hierdie keer het Frankryk met 40–33 gewen; dié prestasie is egter deur twee tuisnederlae teen die Springbokke opgevolg. Nadat hulle die 1996-Vyfnasies-kampioenskap net-net misgeloop het, het Frankryk die nuwe seisoen met vertroue begin, tydens die Vyfnasies 1997 onoorwonne gebly en hul vyfde Grand Slam ingepalm. Die beslissende wedstryd teen Skotland was ook die laaste Vyfnasies-wedstryd op die Paryse Parc des Princes, aangesien die Franse sedert 1998 die nuwe Stade de France vir hul tuiswedstryde inspan.[70]

Een week ná hierdie sukses het Frankryk vir die laaste keer in ’n wedstryd van die Europese Nasiesbeker te staan gekom. Hulle is vir die eerste keer deur die komende Vyfnasies-toetreder Italië met 40–32 verslaan en van die titel ontneem. Die Italianers het op hul beurt bewys, dat hulle aan die beste Europese rugbyspanne behoort.[71] Ná ’n oorwinning oor Roemenië het Frankryk teen Australië vir ’n twee-toetsreeks gespeel, maar verloor. Aan die einde van die jaar het Frankryk Italië, Roemenië en Argentinië tuis geklop; en weer Suid-Afrika vir ’n twee-toetsreeks gehuisves, maar albei wedstryde verloor, die tweede met meer as 40 punte. Ondanks hul swak vertoning tenoor die Suidelike Halfrond-spanne Australië en Suid-Afrika in 1997, het Frankryk sy Vyfnasies-titel in 1998 suksesvol en onoorwonne verdedig, en hul sesde Grand Slam ingepalm (vir die eerste keer in twee agtereenvolgende toernooie). In die beslissende wedstryd, wat weens bouwerk in Cardiff vir eens op die Londense Wembley-stadion aangebied is, was Wallis van die Franse offensiewe benadering oorweldig en is met 51–0 verneder.[72] Drie oorwinnings oor Argentinië het Frankryk se nuwe sterkte gewys. Frankryk het aan die einde van dié jaar ook Australië gehuisves, maar die Wallabies het die toetswedstryd met 32–21 gewen. Hul verdediging van die Vyfnasies-titel in 1999 het swak begin, nadat Frankryk Ierland met net een punt geklop het. Frankryk het vervolgens al die ander wedstryde verloor en die toernooi vir die eerste keer met die “houtlepel” afgesluit.

Tydens die Rugbywêreldbeker 1999 het die Franse weer heeltemal anders opgetree. Hulle het die drie groepwedstryde teen Kanada, Namibië en Fidji gewen. Aansluitend het hulle in die kwarteindstryd Argentinië verslaan en in die halfeindstryd teen die toernooigunsteling Nieu-Seeland te staan gekom. Teen al die verwagtinge het hulle die All Blacks met 43–31 verslaan, nadat Frankryk aan die begin van die tweede helfte met 14 punte agterna was, het Fabien Pelous se span ’n uitstaande vertoning van aanvallende rugby gewys en 30 agtereenvolgende punte aangeteken. Dié wedstryd word tot vandag toe as een van die bestes in die toernooi se geskiedenis beskou.[73] Die onstuimige aanvalle het egter sy tribuut geëis, aangesien Frankryk sy moegheid gewys het toe hulle deur die Wallabies op Cardiff se nuwe Millennium-stadion oortuigend met 35–12 verslaan is.[74] Teen die draai van die millennium het die amateurtydperk se tradisie van wekelange toere deur lande van die Suidelike Halfrond tot ’n vinnige einde gekom, aangesien die professionele spelbedtryd net min tyd oorgelaat het. Die toere is deur die eindjaarrugbytoetsreeks in Novembermaand en die midjaarrugbytoetsreeks in Juniemaand vervang. Tot op daardie punt was al die Franse nasionale afrigters deeltyds aangestel. Bernard Laporte, wat Stade Français ná 90 jaar weer die Franse kampioenskap laat wen het, het in November 1999 die eerste volledig professionele hoofafrigter van Frankryk geword.[75]

In 2000 het Italië by die Vyfnasies aangesluit om die huidige Sesnasies te vorm. Frankryk het aan die begin van die opgeknapte toernooi nie aan die verwagtinge voldoen nie, tydens die Sesnasies 2000 teen beide Engeland en Ierland nederlae gely en sodoende as naaswenner agter Engeland geëindig. Nadat hulle Roemenië met 67–20 geklop het, het Frankryk Australië in Parys gehuisves en die Wallabies in die herontmoeting van die 1999-eindstryd met 18–13 verslaan. Vervolgens het Frankryk in ’n twee-toetsreeks teen Nieu-Seeland te staan gekom, waarvan hulle een gewen en een verloor het. Tydens die Sesnasies 2001 het Frankryk weereens nie goed gevaar nie en teen Ierland, Wallis en Engeland verloor; hulle het net die vyfde plek behaal. Aan die einde van die jaar het hulle egter oorwinnings oor beide Suid-Afrika en Australië aangeteken, maar ook ’n indrukwekkende 77–10-oorwinning oor Fidji. Frankryk het tydens die Sesnasies 2002 onoorwonne gebly en sodoende sy eerste Sesnasies-titel en die sewende Grand Slam ingepalm. Onder andere het Frankryk sy hoogste oorwinning tot dusver oor Ierland aangeteken.[76] Hulle het egter twee toetswedstryde teen Australië verloor, maar Frankryk het daarin geslaag om Suid-Afrika te verslaan en teen Nieu-Seeland gelykop te speel. Die spelers het verskeie toekennings deur die IRR ontvang, waaronder “span van die jaar”, Laporte as “afrigter van die jaar” en Fabien Galthié as “speler van die jaar”.[77]

Frankryk het twee wedstryde tydens die Sesnasies 2003, insluitende hul openingswedstryd teen Engeland, verloor; Engeland sou tydens dié toernooi ’n Grand Slam inpalm. Frankryk het net die derde plek behaal. In voorbereiding op die Rugbywêreldbeker 2003 in Australië het Frankryk teen Argentinië, die All Blacks en Engeland gespeel, maar gemengde resultate aangeteken. Tydens die groepfase van die wêreldbeker het hulle teen Fidji, Japan, Skotland en die VSA onoorwonne gebly, en ook in die kwarteindstryd op die Telstra Dome in Melbourne Ierland met 43–21 verslaan. In die halfeindstryd op die Telstra-stadion in Sydney is hulle egter deur die latere kampioen Engeland met 24–7 verslaan en ook in die klein finale om die derde plek op dieselfde stadion het Frankryk teen die All Blacks met 13–40 swak verloor.[78] Tydens die Sesnasies 2004 het Frankryk onder sy afrigter Fabien Pelous al sy vyf wedstryde gewen en sy agtste Grand Slam ingepalm. Die beslissende wedstryd het in ’n 24–21 teen die wêreldkampioen Engeland neergekom, wat op sy beurt die kans gehad het om die titel in te palm. Die skare van 79 900 op die Stade de France was ’n nuwe toeskouerrekord, met ’n bykomende nege miljoen huishoudings agter die televisieskerms.[79] Ná ’n kort suksesvolle toer na Noord-Amerika het Frankryk teen spanne van die Suidelike Halfrond gespeel: Australië, Argentinië en die All Blacks, maar teen die laaste twee verloor. Tydens die Sesnasies 2005 het Frankryk as naaswenner na Wallis geëindig. Frankryk het ’n twee-toetsreeks teen Suid-Afrika en teen Australië gedurende die middeljaar verloor. Aan die einde van dié jaar het Frankryk sy nederlaagreeks teen die Wallabies voortgesit, en hoë oorwinnings oor Kanada en Tonga aangeteken, gevolg deur ’n taai oorwinning oor Suid-Afrika. Tydens die Sesnasies 2006 het Frankryk sy derde Sesnasies-titel onder Laporte gewen, nadat hulle in die openingswedstryd deur Skotland met 16–20 verslaan is.[80] Tydens die laaste Sesnasies voor die Rugbywêreldbeker 2007 was Frankryk se verdediging van die titel weer suksesvol, alhoewel hulle eers in die laaste minute van die laaste wedstryd die titel beklink het. Om die titel te behou moes Frankryk teen Skotland meer punte aanteken as die Iere teen Italië. Hulle was suksesvol en het die toernooi met ’n verskil van vier punte gewen, maar Frankryk is ná ’n naelskraapse nederlaag teen Engeland van die Grand Slam ontneem.

In voorbereiding op die wêreldbeker tuis het Les Bleus onder andere twee wedstryde elk teen Nieu-Seeland en Engeland gespeel, met gemengde uitslae. Nietemin was die verwagtinge voor die afskop van die toernooi hoog. Tydens die openingswedstryd van die Rugbywêreldbeker 2007 het Argentinië Frankryk met 17–12 geklop, waardeur die gasheer nie meer die groep kon wen nie. Ná oorwinnings oor Namibië (die 87–10 was hul hoogste oorwinning tot dusver), Ierland (25–3) en Georgië het hulle nogtans tot die kwarteindstryd gevorder.[81] In dié wedstryd het hulle teen die All Blacks te staan gekom en die groot gunstelinge met 20–18 verras. Hulle is egter in die halfeindstryd deur die verdedigende wêreldkampioen Engeland met 14–9 verslaan. In die klein finale om die derde plek is Frankryk ’n tweede keer deur Argentinië (met 34–10) verslaan.[82]

Derde eindstrydnederlaag en langdurige krisis

[wysig | wysig bron]
Eindstryd van die Rugbywêreldbeker 2011 tussen Frankryk en Nieu-Seeland
Frankryk teen Roemenië tydens die Rugbywêreldbeker 2015
Frankryk teen Italië tydens die Sesnasies 2022

Marc Lièvremont het ná die wêreldbeker op eie bodem die nuwe nasionale afrigter van Frankryk geword.[83] Sowel in 2008 asook in 2009 het Frankryk tydens die Sesnasies die derde plek behaal. In Junie 2009 het hulle vir die eerste keer die Dave Gallaher-trofee omhoog gehou, nadat die All Blacks weg verslaan is. Tydens die Sesnasies 2010 het Les Bleus veral die skrum gedomineer, wat nie heeltemal met hul gewone benadering van die spel ooreengestem het nie. Met hierdie taktiek het hulle al die ander deelnemende spanne verslaan en die negende Grand Slam ingepalm.[84] Frankryk het dié prestasie met ’n 12–10-oorwinning oor Engeland in die laaste wedstryd behaal.[85] Hul titelverdediging het die volgende jaar ná ’n 21–22-nederlaag teen Italië misluk.[86]

Frankryk se veldtog tydens die Rugbywêreldbeker 2011 in Nieu-Seeland is deur onrus binne-in die span oorheers. Volgens berigte voor die toernooi het sowat 25 van die 30-spanlede oor die hoofafrigter Marc Lièvremont se benadering gekla.[87] Tydens die groepfase het Frankryk wenig indrukwekkende oorwinnings oor Japan en Kanada, ’n verwagte nederlaag teen Nieu-Seeland, en ’n skoknederlaag teen Tonga gely. In hierdie stadium het Lièvremont die span in die media hewig gekritiseer en baie van sy spelers kwaad gemaak. Die agstemanveteraan Imanol Harinordoquy het Lièvremont openlik gekritiseer, omdat hy sy kritiek openbaar gemaak het pleks daarvan dit met die span te bespreek.[88] Ondanks die nederlae het hulle tot die uitklopfase gevorder. Die spelers het teen hierdie tyd teen Lièvremont in opstand gekom, en Harinordoquy het vir die Franse rugbyverslaggewer Midi Olympique ná die toernooi vertel, dat “ons onsself van sy toesig moes bevry.”[87] Die span het Engeland nogtans met 19–12 in die kwarteindstryd verslaan en op ’n omstrede manier Wallis met 9–8 in die halfeindstryd geklop, nadat die Walliese kaptein Sam Warburton met ’n rooi kaart van die veld gesit is.[89][90] Die Franse het in die eindstryd bewonderenswaardige opponente gebly en naelskraap met 8–7 teen die gasheer Nieu-Seeland verloor,[91] alhoewel hulle in die tweede helfte die spel meestal oorheers het; vervolgens het Frankryk vir die derde keer as naaswenner van ’n rugbywêreldbekertoernooi geëindig.[92]

Onder Lièvrement se opvolger Philippe Saint-André het ’n langdurige krisis begin, wat tot vandag toe aanhou. Onder andere het die Franse tydens die Sesnasies 2013 net op die laaste plek geëindig. Die grootste verrassing was hul 18–23-nederlaag teen Italië, die derde tot dusver.[93] Deur die jaar heen het hulle vier agtereenvolgende nederlae teen Nieu-Seeland gely, in 2014 is hulle drie keer agtereenvolgens deur Australië verslaan. Tydens die Rugbywêreldbeker 2015 in Engeland het Frankryk sy groepwedstryde teen Italië, Roemenië en Kanada gewen, maar sy wedstryd teen Ierland verloor, waardeur hulle die eerste plek in die groep se tabel misgeloop het. In die kwarteindstryd het hulle teen die verdedigende en latere kampioen Nieu-Seeland te staan gekom en is met 13–62 verneder.[94] Ná die teleurstellende wêreldbeker het Guy Novès die span begin afrig, maar hy het ook nie daarin geslaag om die afwaartse neiging stop te sit nie. Onder hom het die Franse net een derde van hul wedstryde gewen (onder andere is hulle in 2017 in al die vier wedstryde teen Suid-Afrika verslaan), waarvolgens die FFR hom in Desember 2017 afgedank en deur Jacques Brunel vervang het.[95]

Brunel se rekord was nie beter nie; onder andere het Les Bleus in 2018 al hul drie wedstryde teen Nieu-Seeland deels swak verloor, daarbenewens is hulle deur die andersins heeltemal swakker Fidjiane verslaan. Tydens die Rugbywêreldbeker 2019 in Japan is Frankryk saam met Engeland en Argentinië in ’n sogenaamde “doodsgroep” geloot. Tydens die groepfase het hulle Argentinië, die VSA en Tonga verslaan en as gevolg van minder bonuspunte tweede in hul groep agter Engeland geëindig. Hul laaste groepwedstryd teen Engeland is net soos twee ander wedstryde weens tifoon Hagibis se verwoestinge afgelas en as ’n 0–0-gelykop geag.[96] In die kwarteindstryd is Frankryk deur Wallis met 20–19 uitgeskakel, nadat hulle in die eerste helfte met 19–10 voorgeloop het. Sébastien Vahaamahina is kort ná die rustyd met ’n rooi kaart van die veld gesit, waarna Wallis die leisels oorgeneem het.[97]

Openingswedstryd van die Rugbywêreldbeker 2023 tussen die gasheer Frankryk en Nieu-Seeland

Sedert die begin van 2020 word Frankryk deur Fabien Galthié afgerig en hy sal die span by ou suksesse laat aanknoop. Tydens die Sesnasies 2020 het Frankryk die toernooititel slegs weens sy swakker punteverskil agter Engeland misgeloop. By die daaropvolgende Herfsnasiesbeker, wat pleks van die tradisionele eindjaarrugbytoetsreeks beslis is, het Frankryk die eindstryd gehaal, maar hulle is deur Engeland geklop.[98] Tydens die Sesnasies 2021 het die span ook die tweede plek behaal, dié keer agter Wallis. In November 2021 het hulle hul eerste oorwinning oor Nieu-Seeland in meer as twaalf jaar aangeteken, waarmee die Franse die Dave Gallaher-trofee vir ’n tweede keer ingepalm het, en Antoine Dupont is deur Wêreldrugby as “speler van die jaar” benoem.[99] Tydens die 2021 midjaarrugbytoetsreeks het die Franse hul wegreeks teen die Wallabies met 1–2 verloor.[100] Tydens die Sesnasies 2022 het die Franse in al hul vyf wedstryde onoorwonne gebly, waarmee hulle vir die eerste keer sedert 2010 met die titel weggestap en hul tiende Grand Slam aangeteken het.[101] Tydens die daaropvolgende wegreeks in Japan en die 2022 eindjaarrugbytoetsreeks het die Franse ook onoorwonne gebly.[102] Tydens die Sesnasies 2023 het hulle weer die tweede plek behaal, dié keer agter die Iere, teen wie hulle hul enigste nederlaag gely het. Frankryk was gasheer van die Rugbywêreldbeker 2023, waar hulle vanweë hul goeie prestasies in die onlangse jare as een van die gunstelinge op die titel beskou is. In die openingswedstryd het die Franse die medegunsteling Nieu-Seeland hul grootste nederlaag nog in ’n toernooi en hul eerste in die groepfase toegedien (met 27–13). In die daaropvolgende groepwedstryd het die reserwespan teen Uruguay ietwat gesukkel (met 27–12). Daarna kon hulle teen Namibië hul grootste oorwinning nog aanteken (met 96–0) en teen Italië hul maklikste oorwinning oor dié opponent (met 60–7). In die groepwedstryd teen Namibië het die sleutelspeler en kaptein Antoine Dupont egter ’n kake- en wangbeenfraktuur opgedoen, waarvolgens sy verskyning in die kwarteindstryd teen Suid-Afrika twyfelagtig was. Dit het die gasheer teen die verdedigende en nuwe wêreldkampioen naelskraap met 28–29 verloor.[103] Tydens die Sesnasies 2024 het die Franse net soos in die vorige jaar die tweede plek agter Ierland behaal.

Kleure, embleem en naam

[wysig | wysig bron]
Frankryk met hul eerste trui (wit met die USFSA se twee ringe), voordat hulle teen Groot-Brittanje in Oktober 1900 speel
Frankryk se rugbytrui in 1910, met die Galliese haan en die USFSA se twee ringe op
Frankryk se trui tydens die Rugbywêreldbeker 2007
Trui van die Franse rugbyspan tydens die Rugbywêreldbeker 2007 met die tradisionele hoenderhaan op

Tot in 1912 was die trui van die Franse span wit met twee ringe (die simbool van Union des Sociétés Françaises de Sports Athlétiques, die destydse beheerliggaam van die meeste sportsoorte in Frankryk). Nadat Frankryk sy eerste wedstryd teen Skotland in 1911 gewen het, het die Franse kaptein Marcel Communeau voorgestel dat die span die coq gaulois (Galliese haan), ’n historiese embleem van Frankryk, as sy simbool gebruik.[104] Die Galliese haan is waarskynlik deels gekies omdat dit as ’n trotse en dapper dier beskou word wat soms aggressief kan word; dit is egter reeds vroeër deur Franse spanne as ’n simbool gebruik – ’n voormalige sokkerspeler, Jean Rigal, het reeds in Mei 1910 ’n trui met dié simbool gedra.[105] Die kenteken was oorspronklik wit en rooi, maar dit is ná 1945 in ’n veelkleurige, geborduurde beeld verander, en is sedert 1970 goud.[106]

Die Franse rugbyspan se simbool het gewild geword, en is later deur die Franse afvaardiging by die Olimpiese Somerspele 1920 gebruik, waar die haan op vyf Olimpiese ringe geplaas is.[107] Die haan het sedertdien ’n bekende simbool van Franse sportspanne geword. Na Franse spelers word soms as les coqs (“die hane”) verwys en party Franse ondersteuners laat voor wedstryde hane op die speelveld rondloop.[108]

Die Franse rugbyspan dra gewoonlik blou truie, wit broeke, en rooi sokkies, die kleure van die nasionale vlag, en hulle word dus les tricolores (“die driekleuriges”) genoem. Aangesien die Franse span nou veral blou truie dra, word na die span, net soos baie ander Franse sportspanne, dikwels as les Bleus (“die bloues”) verwys. As die trui met dié van hul opponente ooreenstem – soos in wedstryde teen Argentinië, Skotland en Italië – dra Franse spelers wit. Vir die Rugbywêreldbeker 2007 is nuwe truie ontwerp, waarvan een donkerblou is. In Junie 2011 het hulle ’n ander trui bekend gestel met ’n blou hemp, blou broeke en blou sokkies vir hul tuistrui en ’n wit trui, wit broeke en wit sokkies vir hul wegtrui.

In 2011 het die Franse Rugbyfederasie (FFR) aangekondig dat Adidas vir ’n tydperk van ses jaar hul nuwe vennoot sou wees, en die vervaardiging van die Franse nasionale rugbytrui vanaf 1 Julie 2012 tot op 30 Junie 2018 sou oorneem.[109] Van Julie 2018 af is die trui vir ’n tydperk van ses jaar deur die Franse uitruster Le Coq Sportif vervaardig.[110][111] In 2024 het die Duitse uitruster Adidas vir vier jaar as truiverskaffer teruggekeer.[112]

Onder die nuwe voorsitterskap van president Bernard Laporte het die federasie beoog om die trui aan ’n borg te verhuur. Die FFR het op 24 Januarie 2017 bekend gemaak dat hulle met die bemarking van die trui begin het. In Februarie dieselfde jaar is besluit om die trui te gebruik om Frankryk se aansoek vir die Rugbywêreldbeker 2023 deur #France2023 op die voorkant van die trui te ondersteun.[113] In Maart 2017 het die Groupe Altrad sy ondersteuning vir Frankryk se bod getoon en die maatskappy se kenteken is by die #France2023 op die Franse trui bygevoeg. Die groep het die eerste private maatskappy geword wat op ’n Franse nasionale trui verskyn het. Ná Frankryk se suksesvolle aansoek vir die Rugbywêreldbeker 2023 het Groupe Altrad ’n verdrag met die FFR onderteken en hul kenteken verskyn nou alleenlik op die truie.[114]

Truiverskaffers en -borge

[wysig | wysig bron]

Sedert 1970 het die volgende truiverskaffers en -borge verskyn:

Tydperk Verskaffer Borg
1970–1975 Le Coq Sportif
1976–1979 Adidas
1980–1986 Le Coq Sportif
1985–1986 Nike
1986–1998 Adidas
1998–2012 Nike
2012–2017 Adidas
2017–2018 Adidas
2018–2024 Le Coq Sportif Groupe Altrad
2024–2028 Adidas

Tuisstadions

[wysig | wysig bron]
Openingseremonie van die Rugbywêreldbeker 2007 op die Stade de France in Saint-Denis, naby Parys

Net soos ander vername rugbylande soos Argentinië, Australië, Nieu-Seeland en Suid-Afrika beskik Frankryk oor geen amptelike tuisstadion vir sy nasionale span nie. Die Franse span vir hul toetse eerder ’n verskeidenheid stadions dwarsdeur Frankryk in. Wedstryde tydens die Sesnasies en vorige toernooie word egter altyd in die metropolitaanse gebied van Parys gehou. Voorheen het Frankryk sy internasionale wedstryde in stadions soos Parc des Princes en Stade Olympique de Colombes, albei in Parys, gespeel.[115] Die Stade Olympique de Colombes was die hoofstadion tydens die Olimpiese Somerspele 1924, waartydens ook rugby aangebied is.[18]

Sedert die Franse nasionale rugbyspan aan die einde van 1997 die Parc des Princes verlaat het, dien Stade de France in Saint-Denis as hul tuisstadion, en hier speel Frankryk ook sy tuiswedstryde tydens die jaarlikse Sesnasies-toernooi. Dit het ’n kapasiteit van 80 000.[116] Sedert 2005 het Frankryk ook tuiswedstryde in ’n aantal ander stadions dwarsdeur die land gespeel: Stade Chaban-Delmas in Bordeaux, Grand Stade Lille Métropole (nou bekend as Stade Pierre-Mauroy) in Villeneuve-d'Ascq, Stade de Gerland in Lyon, Stade Vélodrome in Marseille, Stade de la Mosson in Montpellier, Stade de la Beaujoire in Nantes, Stade Auguste Bonal in Montbéliard, Stadium Municipal in Toulouse en U Arena in Nanterre.[117]

In Junie 2012 het die FFR planne vir ’n nuwe rugbystadion in Évry, sowat 25 km suid van Parys, bekend gemaak. Na verwagting sou die boukoste sowat 600 miljoen € beloop en die kapasiteit sou omtrent 82 000 wees. Sy voltooiing was oorspronklik vir 2017 beplan,[118] maar dit is later na 2021 of 2022 uitgestel.[119] In Desember 2016 het FFR die stadionprojek amptelik laat vaar.[120]

Rugbywêreldbekerstadions

[wysig | wysig bron]
Die Stade de France-stadion net nadat die eindstryd van die Rugbywêreldbeker 2007 gespeel is

Gedurende die Rugbywêreldbeker 1991 is wedstryde van Groep D (wat Frankryk ingesluit het) regdeur Frankryk aangebied, insluitende Béziers, Bayonne, Grenoble, Toulouse, Brive en Agen. Beide Parc des Princes en Stadium Municipal het ook een kwarteindstryd gehuisves.[121] Groep C-wedstryde tydens die Rugbywêreldbeker 1999 is regdeur Frankryk aangebied: Béziers, Bordeaux en Toulouse. ’n Tweede groepwedstryd is in Stade Félix-Bollaert gehuisves een een kwarteindstryd is op die Stade de France gehou; albei was ook 2007-stadions.

Gedurende die Rugbywêreldbeker 2007 het Frankryk as die nominale gasheer opgetree en tydens dié toernooi is tien stadions dwarsdeur die land gebruik (Cardiff in Wallis en Edinburg in Skotland het ook enkele wedstryde aangebied).[122] Van die Franse stede wat wedstryde gehuisves het, sluit in Bordeaux (Stade Chaban-Delmas), Lens (Stade Félix-Bollaert), Lyon (Stade Gerland), Marseille (Stade Vélodrome), Montpellier (Stade de la Mosson), Nantes (Stade de la Beaujoire), Parys (Stade de France, Saint-Denis en Parc des Princes), Saint-Étienne (Stade Geoffroy-Guichard) en Toulouse (Stadium Municipal).[122] Die eindstryd is op Stade de France uitgespeel. Hulle sal in 2023 weer as gasheer optree; dit sal die vierde rugbywêreldbekertoernooi wees waartydens Franse rugbystadions gebruik word.

Toetswedstryde

[wysig | wysig bron]
Frankryk se plek op Wêreldrugby se ranglys vanaf 10 Oktober 2003 tot op hede

Frankryk het 449 van sy 810 toetswedstryde gewen, ’n wenrekord van 55,43%. Frankryk se statistieke in toetswedstryde teen al die lande, in alfabetiese volgorde, is soos volg (korrek teen Maart 2024):[123]

Opponent Gespeel Gewen Verloor Gelykop % Gewen
Vlag van Argentinië Argentinië 53 38 14 1 71,70
Vlag van Australië Australië 52 21 29 2 40,38
Britse en Ierse Leeus 1 0 1 0 0,00
Vlag van Duitsland Duitsland 16 14 2 0 87,50
Vlag van Engeland Engeland 111 44 60 7 39,64
Vlag van Fidji Fidji 11 10 1 0 90,91
Vlag van Georgië Georgië 2 2 0 0 100,00
Ierse Rugbyvoetbalunie-vlag  Ierland 103 59 37 7 57,28
Vlag van Italië Italië 49 45 3 1 91,84
Vlag van Ivoorkus Ivoorkus 1 1 0 0 100,00
Vlag van Japan Japan 7 6 0 1 85,71
Vlag van Kanada Kanada 9 8 1 0 88,89
Vlag van Namibië Namibië 3 3 0 0 100,00
Vlag van Nieu-Seeland Nieu-Seeland 63 14 48 1 22,22
Pasifiese Eilanders 1 1 0 0 100,00
Vlag van Roemenië Roemenië 52 42 8 2 80,77
Vlag van Samoa Samoa 4 4 0 0 100,00
Vlag van Skotland Skotland 103 60 40 3 58,25
Vlag van Suid-Afrika Suid-Afrika 46 12 28 6 26,09
Vlag van Tonga Tonga 6 4 2 0 66,67
Vlag van Tsjeggië Tsjeggië 1 1 0 0 100,00
Vlag van Uruguay Uruguay 1 1 0 0 100,00
Vlag van Verenigde State van Amerika Verenigde State 9 7 2 0 77,78
Vlag van Wallis Wallis 104 50 51 3 48,08
Vlag van Zimbabwe Zimbabwe 1 1 0 0 100,00
Algeheel 810 449 327 34 55,43

Wedstryde teen verskeie saamgestelde spanne tydens oorsese toere van die amateurtydperk en die deur die Franse Rugbyfederasie (FFR) nieerkende wedstryde teen nielede het vir ’n lang tydperk nie die volle status van toetswedstryde geniet nie – selfs nie terugwerkend nie. Die wedstryde tydens die Victory Internationals word nie as toetswedstryde beskou nie, die meeste wedstryde tydens die Europese Nasiesbeker, wat oorwegend deur die tweede span gespeel is, word ook nie as sulks erken nie.

Wedywering met ander nasionale spanne

[wysig | wysig bron]
Die eerste toetswedstryd tussen Frankryk en Nieu-Seeland op 1 Januarie 1901 in Parys
Die eerste toetswedstryd tussen Engeland en Frankryk op 22 Maart 1906 in Parys

Frankryk en Engeland het tot dusver in 111 toetswedstryde ontmoet, waarvan Engeland 60 gewen het en Frankryk 44, met sewe gelykopuitslae. Gedurende wêreldbekertoernooie het albei spanne tot dusver vyf keer ontmoet; Engeland het drie keer gewen en Frankryk twee keer. Wedstryde tussen albei spanne word deur die pers en die ondersteuners in albei lande Le Crunch genoem.[124] Veral tydens rugbywêreldbekertoernooie is Engeland en Frankryk die suksesvolste spanne van die Noordelike Halfrond. Albei spanne het amper afwisselend die eindstryd behaal (net in 1995, 2015 en 2023 het spanne van die Suidelike Halfrond die Webb Ellis-beker uitgespeel). Engeland het tot dusver in vier eindstryde gespeel, terwyl Frankryk tot dusver in drie eindstryde gespeel het, gedurende altesaam nege rugbywêreldbekertoernooie. Albei spanne beskik ook oor die finansieel sterkste ligas ter wêreld (die Engelse Premierskap en die Franse Top 14).

Net soos die ander rugbylande van die Noordelike Halfrond handhaaf Frankryk ’n wedywering met die groot spanne van die Suidelike Halfrond. Eweneens het Frankryk tydens al sy eindstrydverskynings teen spanne van die Suidelike Halfrond te staan gekom (twee keer teen die All Blacks en een keer teen die Wallabies). Teen die All Blacks het Frankryk die eindstryde van 1987 en 2011 uitgespeel, maar geen gewen nie. In 1999 het hulle teen die Wallabies gespeel en is ook verslaan. Die Springbokke het Frankryk gedurende wêreldbekertoernooie twee keer ontmoet: in 1995 is hulle in die kwarteindstryd deur die gasheer verslaan en in 2023 het hulle in die kwarteindstryd teen die verdedigende en latere wêreldkampioen verloor. Teen die All Blacks het Frankryk gedurende wêreldbekertoernooie tot dusver agt wedstryde gespeel, waarvan Frankryk die halfeindstryd in 1999 en die kwarteindstryd in 2007 teen die gunsteling Nieu-Seeland gewen het. Teen die Wallabies is hul wenrekord meer gebalanseerd: Van tot dusver vier wedstryde het albei spanne twee elk gewen.

Rekords

[wysig | wysig bron]

Wêreldbekerrekord

[wysig | wysig bron]
Die Paryse Eiffeltoring tydens die Rugbywêreldbeker 2007

Frankryk het tot dusver aan elke rugbywêreldbekertoernooi deelgeneem en tydens drie toernooie die eindstryd gehaal, maar teen Nieu-Seeland (in 1987), Australië (in 1999) en weer Nieu-Seeland (in 2011) verloor. Daarmee is Frankryk die tweede mees suksesvolle span van die Noordelike Halfrond, net na Engeland wat die Webb Ellis-beker tot dusver een keer omhoog gehou het. Tydens die eerste Rugbywêreldbeker 1987 in Australië en Nieu-Seeland het Frankryk die eindstryd gemaak, maar hulle is deur Nieu-Seeland maklik verslaan. Tydens die tweede Rugbywêreldbeker 1991 in die destydse Vyfnasies is Frankryk in die kwarteindstryd deur Engeland uitgeskakel. In 1995 het Frankryk die halfeindstryd behaal, maar hulle is deur die gasheer en latere kampioen Suid-Afrika geklop, in die daaropvolgende klein finale om die derde plek het hulle Engeland verslaan. Tydens die Rugbywêreldbeker 1999, wat eweneens in die destydse Vyfnasies aangebied is, het Frankryk ná ’n sterk optrede teen Nieu-Seeland weer die eindstryd behaal, maar hulle is dié keer deur Australië verslaan. In 2003 is Frankryk in die halfeindstryd deur die latere kampioen Engeland geklop en is ook in die klein finale om die derde plek deur Nieu-Seeland maklik verslaan. Die Rugbywêreldbeker 2007 tuis het met ’n verrassende nederlaag teen sterk Argentyne afgeskop, maar Frankryk het nogtans die halfeindstryd behaal, waar hulle deur Engeland verslaan is; in die klein finale om die derde plek is hulle weereens deur Argentinië geklop. In 2011 het Frankryk ten spyte van die span se weerstand teen die nasionale afrigter die eindstryd behaal, maar hulle is naelskraap deur die gasheer Nieu-Seeland verslaan. Tydens die Rugbywêreldbeker 2015 is Frankryk in die kwarteindstryd deur die verdedigende en latere kampioen Nieu-Seeland maklik uitgeskakel. Tydens die Rugbywêreldbeker 2019 het Frankryk sy oorwinning in die kwarteindstryd teen Wallis uit die hand gegee en is naelskraap verslaan. Tydens die Rugbywêreldbeker 2023 is die gasheer in die kwarteindstryd naelskraap deur die verdedigende en latere wêreldkampioen Suid-Afrika uit die toernooi geskakel.

Jaar Uitslag
1987 Naaswenner
1991 Kwarteindrondte
1995 Derde plek
1999 Naaswenner
2003 Vierde plek
2007 Vierde plek
2011 Naaswenner
2015 Kwarteindrondte
2019 Kwarteindrondte
2023 Kwarteindrondte
2027 gekwalifiseer
2031 N.v.t.

Vyfnasies / Sesnasies

[wysig | wysig bron]
Tydens die Sesnasies-toernooi ding onder andere Frankryk en Skotland om die Auld Alliance-trofee mee

Frankryk se enigste jaarlikse toernooi is die Sesnasies-toernooi waar hulle teen vyf ander Europese lande speel: Engeland, Ierland, Italië, Skotland en Wallis. Die Sesnasies het begin as die Tuisnasies-toernooi in 1883 en Frankryk het in 1910 by hulle aangesluit om sodoende die Vyfnasies te vorm.[37][125] In 1932 is Frankryk weens beweerde professionaliteit in die destydse amateursport uit die toernooi gesit, maar het in 1947 weer by dié toernooi aangesluit. Hulle het die toernooi in 1954 vir die eerste keer gewen en die titel met beide Engeland en Wallis gedeel. In die volgende seisoen het Frankryk die titel weer met Wallis gedeel en in 1959 vir die eerste keer alleenlik ingepalm.[125] Die span se langste tussenpose in titels was 37 jaar (1910–1954).

As deel van die Sesnasies-toernooi ding Frankryk sedert 2007 met Italië om die Giuseppe Garibaldi-trofee en sedert 2018 met Skotland om die Auld Alliance-trofee mee. Oor die hele geskiedenis van die toernooi heen is Frankryk die derde suksesvolste land, hulle het elf kampioenskappe minder as Engeland ingepalm. Daar moet egter in ag geneem word dat Frankryk in 34 toernooie minder as die Tuisnasies deelgeneem het. Frankryk het ook bykans dieselfde aantal toernooie gewen waaraan hulle deelgeneem het as Engeland oor dieselfde tydperk heen; Frankryk is ook die suksesvolste span in die naoorlogse tydperk (1945–hede). Frankryk het die titel tot dusver 18 keer gewen en die kampioenskap agt keer gedeel. Hulle het tot dusver met tien Grand Slams weggestap. Die wedstryde tussen Engeland en Frankryk word dikwels “Le Crunch” genoem.[126]

  • 18 ongedeelde titels (1959, 1961, 1962, 1967, 1968, 1977, 1981, 1987, 1989, 1993, 1997, 1998, 2002, 2004, 2006, 2007, 2010, 2022)
  • 8 gedeelde titels (1954, 1955, 1960, 1970, 1973, 1983, 1986, 1988)
  • 10 Grand Slams (1968, 1977, 1981, 1987, 1997, 1998, 2002, 2004, 2010, 2022)
  Vlag van Engeland Engeland Vlag van Frankryk Frankryk Ierse Rugbyvoetbalunie-vlag  Ierland Vlag van Italië Italië Vlag van Skotland Skotland Vlag van Wallis Wallis
Toernooie 128 95 130 25 130 130
Regstreekse oorwinnings
(Gedeelde oorwinnings)
Tuisnasies 5 (4) N.v.t. 4 (4) N.v.t. 10 (3) 7 (4)
Vyfnasies 17 (6) 12 (8) 6 (5) N.v.t. 5 (6) 15 (8)
Sesnasies 7 6 6 0 0 6
Algeheel 29 (10) 18 (8) 16 (9) 0 (0) 15 (9) 28 (12)
Grand Slams
Tuisnasies 0 N.v.t. 0 N.v.t. 0 2
Vyfnasies 11 6 1 N.v.t. 3 6
Sesnasies 2 4 3 0 0 5
Algeheel 13 10 4 0 3 12
Driekrone
Tuisnasies 5 N.v.t. 2 N.v.t. 7 6
Vyfnasies 16 N.v.t. 4 N.v.t. 3 11
Sesnasies 5 N.v.t. 7 N.v.t. 0 5
Algeheel 26 N.v.t. 13 N.v.t. 10 22
Houtlepel
Tuisnasies 11 N.v.t. 15 N.v.t. 8 9
Vyfnasies 14 17 21 N.v.t. 21 12
Sesnasies 0 1 0 18 4 2
Algeheel 25 18 36 18 33 22

Ander toetswedstryde

[wysig | wysig bron]
Die Trophée des Bicentenaires

Gedurende die amateurtydperk het Frankryk maandelange oorsese toere onderneem, waartydens hulle teen ander nasionale spanne, plaaslike saamgestelde spanne en klubspanne gespeel het. Eweneens het oorsese spanne na Frankryk getoer.

Teen die jaar 2000 het die oorsese toere volgens die ou tradisie tot ’n einde gekom, aangesien die professionalisering van die rugbyspel te min tyd vir toere oorlaat (’n uitsondering is die Britse en Ierse Leeus se vierjaarlikse toere). Deesdae is toetswedstryde teen die spanne van die Suidelike Halfrond en ander spanne buite die Sesnasies-toernooi tweekeer per jaar moontlik. Gedurende Juniemaand se midjaarrugbytoetsreeks vertrek Frankryk na die Suidelike Halfrond en gedurende Novembermaand se eindjaarrugbytoetsreeks tree Frankryk as gasheer op. As deel daarvan ding Frankryk sedert 1989 met Australië om die Trophée des Bicentenaires (geskenk ter geleentheid van die tweede eeufees van die Franse Rewolusie) en sedert 2000 teen Nieu-Seeland om die Dave Gallaher-trofee (genoem na David “Dave” Gallaher, die kaptein van die “Original All Blacks” van 1905/06, wat tydens die Eerste Wêreldoorlog in Frankryk gesneuwel het) mee.[127]

Olimpiese Spele

[wysig | wysig bron]

Frankryk het drie keer aan Olimpiese rugbytoernooie deelgeneem. Hulle is een keer as Olimpiese kampioen gekroon en twee keer in die eindstryd verslaan (in albei gevalle deur die Verenigde State).

Europese Nasiesbeker

[wysig | wysig bron]

Die Franse nasionale span het tussen 1935 en 1954 aan die Europese Nasiesbeker deelgeneem en gedurende hierdie tydperk al die ses toernooie gewen. Aansluitend het die Franse beheerliggaam vanaf 1965 net met die reserwespan France A aan die Europese Nasiesbeker deelgeneem – met uitsondering van die wedstryde teen die hoër gekeurde span Roemenië – en tot hul uiteindelike onttrekking in 1997 nog 20 titels gewen.

  • Titeloorwinnings deur die nasionale span (6): 1935, 1936, 1937, 1938, 1952, 1954
  • Titeloorwinnings deur France A (20): 1965/66, 1966/67, 1967/68, 1969/70, 1970/71, 1971/72, 1972/73, 1973/74, 1975/76, 1977/78, 1978/1979, 1979/80, 1981/82, 1983/84, 1984/85, 1985–1987, 1987–1989, 1989/90, 1990–1992, 1992–1994

Mediterreense Spele

[wysig | wysig bron]

Tot op hede is tydens Mediterreense Spele vier rugbytoernooie aangebied. Die Franse nasionale span het aan al die toernooie deelgeneem en gedurende hierdie tydperk al die vier toernooie gewen.

  • Titeloorwinnings (4): 1955, 1979, 1983, 1993

Spelers

[wysig | wysig bron]

Huidige span

[wysig | wysig bron]

Die volgende spelers het die Franse span gevorm tydens die Sesnasies-toernooi 2024:[128]

Agterspelers (arrières)
Speler Posisie Klub Toetswedstryde
Nolann Le Garrec Skrumskakel Racing 92 00
Maxime Lucu Skrumskakel Bordeaux Bègles 18
Antoine Gibert Losskakel Racing 92 00
Matthieu Jalibert Losskakel Bordeaux Bègles 30
Jonathan Danty Senter La Rochelle 26
Nicolas Depoortère Senter Bordeaux Bègles 00
Gaël Fickou Senter Racing 92 85
Émilien Gailleton Senter Pau 01
Yoram Moefana Senter Bordeaux Bègles 23
Louis Bielle-Biarrey Vleuel Bordeaux Bègles 07
Matthis Lebel Vleuel Toulouse 05
Damian Penaud Vleuel Bordeaux Bègles 48
Léo Barré Heelagter Stade Français 00
Thomas Ramos Heelagter Toulouse 31
Voorspelers (avants)
Speler Posisie Klub Toetswedstryde
Gaëtan Barlot Haker Castres 07
Julien Marchand Haker Toulouse 32
Peato Mauvaka Haker Toulouse 29
Dorian Aldegheri Stut Toulouse 16
Uini Atonio Stut La Rochelle 57
Cyril Baille Stut Toulouse 47
Thomas Laclayat Stut Racing 92 01
Sébastien Taofifénua Stut Lyon 03
Reda Wardi Stut La Rochelle 14
Paul Gabrillagues Slot Stade Français 16
Romain Taofifénua Slot Lyon 49
Posolo Tuilagi Slot Perpignan 00
Paul Willemse Slot Montpellier 31
Cameron Woki Slot Racing 92 27
Esteban Abadie Losvoorspeler Toulon 00
Grégory Alldritt Kaptein Losvoorspeler La Rochelle 45
Paul Boudehent Losvoorspeler La Rochelle 06
François Cros Losvoorspeler Toulouse 27
Lenni Nouchi Losvoorspeler Montpellier 00
Charles Ollivon Losvoorspeler Toulon 39

Bekende spelers

[wysig | wysig bron]
Jo Maso (2011)
Pierre Villepreux (1978)
Fabien Pelous (2008)
Serge Blanco (2010)

Twaalf voormalige Franse spelers is vir hul uitstekende prestasies in Wêreldrugby se Heldesaal opgeneem:[129]

Speler Posisie Inskrywing
Philippe Sella Senter 2008
Serge Blanco Heelagter, Vleuel 2010
André Boniface Senter, Vleuel 2010
Guy Boniface Senter 2010
Lucien Mias Slot 2010
Jean Prat Losvoorspeler 2010
Jo Maso Senter 2014
Jean-Pierre Rives Losvoorspeler 2015
Marcel Communeau Slot 2015
Fabien Pelous Slot 2017
Pierre Villepreux Heelagter 2018
Thierry Dusautoir Losvoorspeler 2023

Daarbenewens is Pierre de Coubertin (vir sy invloed op die sport) ingeskryf.[130] Wêreldrugby het drie Franse spelers as speler van die jaar benoem: Fabien Galthié (in 2002), Thierry Dusautoir (in 2011) en Antoine Dupont (2021).

Spelerstatistieke

[wysig | wysig bron]

Vervolgens die belangrikste statistieke van Frankryk se spelers. Die spelers wat met * gekenmerk is, is nog aktief en kan hul statistieke verbeter.

(Korrek teen Maart 2024)

Meeste toetswedstryde[131]
Rang Naam Tydperk Toetswedstryde
01 Fabien Pelous 1995–2007 118
02 Philippe Sella 1982–1995 111
03 Raphaël Ibañez 1996–2007 098
04 Serge Blanco 1980–1991 093
05 Gaël Fickou * 2013–2024 090
06 Olivier Magne 1997–2007 089
07 Damien Traille 2001–2011 086
08 Nicolas Mas 2003–2015 085
09 Sylvain Marconnet 1998–2011 084
10 Dimitri Szarzewski 2004–2015 083
Meeste toetswedstryde as kaptein[132]
Rang Naam Tydperk Toetswedstryde
01 Thierry Dusautoir 2009–2015 56
02 Fabien Pelous 1997–2006 42
03 Raphaël Ibañez 1998–2007 41
04 Jean-Pierre Rives 1978–1984 34
05 Philippe Saint-André 1994–1997 34
06 Guilhem Guirado 2016–2019 33
07 Daniel Dubroca 1986–1988 25
08 Fabien Galthié 1999–2003 25
09 Guy Basquet 1948–1952 24
10 Michel Crauste 1961–1966 22
Meeste punte aangeteken[133]
Rang Naam Tydperk Punte
01 Frédéric Michalak 2001–2015 436
02 Christophe Lamaison 1996–2001 380
03 Dimitri Yachvili 2002–2012 373
04 Morgan Parra 2008–2019 370
05 Thierry Lacroix 1989–1997 367
06 Didier Camberabero 1982–1993 354
07 Thomas Ramos * 2019–2024 337
08 Gérald Merceron 1999–2003 267
09 Jean-Pierre Romeu 1972–1977 265
10 Thomas Castaignède 1995–2007 252
Meeste drieë gedruk[134]
Rang Naam Tydperk Drieë
01 Serge Blanco 1980–1991 38
02 Damian Penaud * 2017–2024 36
03 Vincent Clerc 2002–2013 34
04 Philippe Saint-André 1990–1997 32
05 Philippe Sella 1982–1995 30
06 Philippe Bernat-Salles 1992–2001 26
07 Émile Ntamack 1994–2000 26
08 Christophe Dominici 1998–2007 25
09 Christian Darrouy 1957–1967 23
10 Aurélien Rougerie 2001–2012 23

Spelerkeuring en -voorbereiding

[wysig | wysig bron]
Oefenkamp in Marcoussis

In Desember 2016 het die FFR-president Bernard Laporte ’n verandering in die keuringskriterias vir internasionale toernooie aangekondig, waarvolgens net spelers vir die nasionale span mag speel wat Franse staatsburgers is. Dié regulasie is bykomend tot Wêreldrugby se reëls, waarvolgens spelers vir nasionale spanne gekeur mag word, nadat hulle ten minste drie jaar rugby in die betrokke land gespeel het. Ná 31 Desember 2020 beloop die tydperk volgens die reël vyf jaar.[135] Voor die verandering in die FFR se regulasies kon ook spelers met ’n Franse herkoms vir die nasionale span speel, al was hulle nie Franse staatsburgers nie.[136] As gevolg daarvan het Frankryk tydens Sesnasies die minste aandeel buitelandse spelers in sy span.[137]

Sedert die 1970’s berei die nasionale span op sy tuiswedstryde in die fasiliteite van die Club Shell in Rueil-Malmaison voor. Vanaf 1980 tot 2002 het hulle die boedel La Voisine in Clairefontaine-en-Yvelines gebruik, wat in besit van die Pernod Ricard-groep en aan die Franse beheerliggaam beskikbaar gestel is. Dié kasteeltjie naby die Centre technique national Fernand-Sastre staan ook as Château Ricard bekend.[138] Sedert 2002 word elke tuiswedstryd in die Centre national du rugby in Marcoussis voorberei, wat oor al die nodige fasiliteite beskik.[139]

Afrigters

[wysig | wysig bron]
Bernard Laporte (2015)
Fabien Galthié (2023)

Frankryk het in 1964 sy eerste hoofafrigter benoem: Jean Prat. Die huidige hoofafrigter is Fabien Galthié wat die pos in 2020 oorgeneem het.

Naam Tydperk % Gewen
Jean Prat 1964–1968 66
Fernand Cazenave 1968–1973 32
Jean Desclaux 1973–1980 58
Jacques Fouroux 1981–1990 60
Daniel Dubroca 1990–1991 65
Pierre Berbizier 1991–1995 67
Jean-Claude Skrela 1995–1999 65
Bernard Laporte 1999–2007 63
Marc Lièvremont 2007–2011 60
Philippe Saint-André 2011–2015 44
Guy Novès 2015–2017 33
Jacques Brunel 2017–2019 42
Fabien Galthié sedert 2020 75

Toekennings

[wysig | wysig bron]

Die Internasionale Rugbyraad, sedert 2014 Wêreldrugby, het Frankryk in 2002 as “span van die jaar” benoem.

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. (en) "Most matches". ESPNscrum. Besoek op 18 Maart 2024.
  2. (en) "Most points". ESPNscrum. Besoek op 18 Maart 2024.
  3. (en) "Most tries". ESPNscrum. Besoek op 18 Maart 2024.
  4. (en) "World Rankings". Wêreldrugby. Besoek op 18 Maart 2024.
  5. (fr) "La Fédération". Franse Rugbyfederasie. Besoek op 18 Maart 2024.
  6. (en) "France". Wêreldrugby. Besoek op 18 Maart 2024.
  7. (fr) "Réforme Territoriale : Ligues Régionales". Franse Rugbyfederasie. 17 Oktober 2017. Besoek op 18 Maart 2024.
  8. (fr) "Découvrez l'incroyable Servette de Genève, prochain adversaire de Cusset". Franse Rugbyfederasie. 11 April 2019. Besoek op 18 Maart 2024.
  9. (fr) "Qui sommes-nous?". Ligue nationale de rugby. 2020. Besoek op 18 Maart 2024.
  10. (en) "France U20". Sesnasies. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Oktober 2023. Besoek op 18 Maart 2024.
  11. (en) "World Rugby U20 Championship". Wêreldrugby. Besoek op 18 Maart 2024.
  12. (fr) "Le rugby à l'école". Franse Rugbyfederasie. Besoek op 18 Maart 2024.
  13. (fr) "Barbarians Français : Une équipe d'exception". Franse Rugbyfederasie. Besoek op 18 Maart 2024.
  14. (en) "How Le Havre became the birthplace of French rugby". terrynorm.ic24.net. Besoek op 18 Maart 2024.
  15. 15,0 15,1 15,2 (en) Chris Thau (14 November 2006). "100 years of French Test rugby: part one". Wêreldrugby. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Julie 2007. Besoek op 11 Julie 2007.
  16. 16,0 16,1 16,2 (en) John Lichfield (6 September 2007). "Badge of dishonour: French rugby's shameful secret". The Independent. Besoek op 18 Maart 2024.
  17. (fr) "Histoire du jeu". rugby-nomades.qc.ca. 14 November 2006. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Januarie 2012. Besoek op 17 Januarie 2012.
  18. 18,0 18,1 18,2 18,3 (en) "Rugby at the 1924 Olympics". Rugby Football History. Besoek op 18 Maart 2024.
  19. 19,0 19,1 (en) "Match Centre – All Blacks vs France". All Blacks. Besoek op 18 Maart 2024.
  20. (en) "France vs England". 2rugby.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 September 2007. Besoek op 27 September 2007.
  21. (en) "1906-07 Springboks tour". rugbyrelics.com. Besoek op 18 Maart 2024.
  22. (fr) Henri Garcia (2011). La fabuleuse histoire du rugby. Parys: Éditions de La Martinière. p. 8. ISBN 978-2-7324-4528-1.
  23. (fr) "Joe Anduran : international contre un… Corot". Rugby Nomades. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 November 2012. Besoek op 27 November 2012.
  24. (en) James Standley (5 November 2004). "History favours Springbok slam". BBC. Besoek op 18 Maart 2024.
  25. (en) "South Africa vs France > Games Played". rugbydata.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 9 Oktober 2019.
  26. (en) "NZ Army team leaves Europe". New Zealand Rugby Museum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Februarie 2021. Besoek op 25 Februarie 2021.
  27. (en) "1924 Rugby: A Wild Olympic Rematch". California Golden Blogs. 20 Junie 2012. Besoek op 18 Maart 2024.
  28. (en) "Match Centre – in Australia, the British Isles, France and Canada". All Blacks. Besoek op 18 Maart 2024.
  29. 29,0 29,1 (fr) Gilles Dhers (16 Maart 2019). "1931 : violence, amateurisme marron, la France exclue du Tournoi des cinq nations". Libération. Besoek op 18 Maart 2024.
  30. (en) "2/3/4/5/6 Nations Winners". Rugby World. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Oktober 2007. Besoek op 6 Oktober 2007.
  31. (en) "Six Nations history". BBC. 28 Januarie 2002. Besoek op 18 Maart 2024.
  32. (en) "About us". Rugby Europa. 2020. Besoek op 18 Maart 2024.
  33. (en) "France > Most Wins in a row". rugbydata.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 9 Oktober 2019.
  34. (en) Huw Richards (24 Februarie 2010). "Wooller inspires British Army triumph". ESPNscrum. Besoek op 18 Maart 2024.
  35. (en) "French Rugby League – Still Awaiting An Apology". rl1908.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Mei 2006. Besoek op 11 Mei 2006.
  36. (en) Alex Potter, Georges Duthen (1961). The Rise of French Rugby. Wellington: A.H. & A.W. Reed. p. 99.
  37. 37,0 37,1 (en) "Six Nations roll of honour". BBC. 18 Desember 2007. Besoek op 18 Maart 2024.
  38. (en) "1954: French renaissance". nobok.co.uk. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Julie 2011. Besoek op 16 Julie 2011.
  39. (fr) Pierre Salviac, Roger Couderc (1981). Le tournoi des cinq nations: 1910–1980 Tous le matches, tous les résultats, tous les jouers. Parys: Éditions Nathan. pp. 71–72.
  40. (en) Alex Potter, Georges Duthen (1961). The Rise of French Rugby. Wellington: A.H. & A.W. Reed. pp. 83–91.
  41. (en) "1959: Finding William". nobok.co.uk. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Junie 2014. Besoek op 6 Junie 2014.
  42. (en) "1960: Stalemate". nobok.co.uk. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Julie 2011. Besoek op 16 Julie 2011.
  43. (en) "South Africa tour 1960/61". ESPNscrum. Besoek op 18 Maart 2024.
  44. (fr) Hubert Cahuzac, Guy Lochard, Joris Vincent (Februarie 2007). "Le rugby n'est pas devenu un sport national grâce à la télévision !". cairn.info. Besoek op 18 Maart 2024.{{cite web}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  45. (en) "1961: A debut to remember". nobok.co.uk. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Julie 2011. Besoek op 16 Julie 2011.
  46. (en) "Springbok & Tricolour – the First 10 Encounters". rugby365.com. 8 November 2018. Besoek op 18 Maart 2024.
  47. (en) Huw Richards (1 Januarie 2018). "Mercurial French centre Guy Boniface remembered on 50th anniversary". ESPNscrum. Besoek op 18 Maart 2024.
  48. (fr) David Reyrat (31 Maart 2018). "Il y a cinquante ans, le XV de France lançait sa révolution". Le Figaro. Besoek op 18 Maart 2024.
  49. (fr) Gilles Navarro (24 November 2013). "«Le respect, je l'ai gagné sur le terrain»". L’Équipe. Besoek op 18 Maart 2024.
  50. (en) Mark Orders (19 Februarie 2018). "When the Wales rugby team faced 'death threats' in Ireland before a performance from the gods". Wales Online. Besoek op 18 Maart 2024.
  51. (fr) Henri Garcia (2011). La fabuleuse histoire du rugby. Parys: Éditions de La Martinière. pp. 574–576. ISBN 978-2-7324-4528-1.
  52. (fr) "Le Grand Chelem d'anthologie du XV de France en 1977". France Inter. 5 Februarie 2017. Besoek op 18 Maart 2024.
  53. (en) "Match Centre – in France". All Blacks. Besoek op 18 Maart 2024.
  54. (en) Brendan Gallagher (14 Maart 2008). "1978: The finest hour of the Welsh golden boys". Daily Telegraph. Besoek op 18 Maart 2024.
  55. (en) Huw Richards (2007). A Game for Hooligans: The History of Rugby Union. Edinburg: Mainstream Publishing. ISBN 978-1-84596-255-5.
  56. (en) "Match Centre – All Blacks vs France". All Blacks. Besoek op 18 Maart 2024.
  57. (fr) Henri Garcia (2011). La fabuleuse histoire du rugby. Parys: Éditions de La Martinière. p. 607. ISBN 978-2-7324-4528-1.
  58. (en) SAIRV: Survey of Race Relations in South Africa 1979. Johannesburg 1980, bl. 592.
  59. (en) SAIRV: Survey of Race Relations in South Africa 1980. Johannesburg 1981, bl. 598.
  60. (fr) Henri Garcia (2011). La fabuleuse histoire du rugby. Parys: Éditions de La Martinière. pp. 638–639. ISBN 978-2-7324-4528-1.
  61. (en) Pyem Steven (20 Maart 2013). "Remembering England's woe in Cardiff in the 1989 Five Nations". The Guardian. Besoek op 18 Maart 2024.
  62. (fr) Francois-Guillaume Lemouton (3 Januarie 2020). "Les grandes phrases du sport (6/6) – Jacques Fouroux : « No scrum, no win »". L’Équipe. Besoek op 18 Maart 2024.
  63. (en) "France 'loaded' on drugs for infamous 1986 All Blacks 'Battle of Nantes' test". stuff.co.nz. 25 Februarie 2015. Besoek op 18 Maart 2024.
  64. (en) "Rugby World Cup 1987: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 18 Maart 2024.
  65. (en) "Rugby World Cup 1991: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 18 Maart 2024.
  66. (fr) Henri Garcia (2011). La fabuleuse histoire du rugby. Parys: Éditions de La Martinière. pp. 830–840. ISBN 978-2-7324-4528-1.
  67. (en) "Match Centre – France in New Zealand". All Blacks. Besoek op 18 Maart 2024.
  68. (fr) Jacques Maigne (29 Desember 1994). "Au bout de la terre, les Français marquent un essai du bout du monde". Libération. Besoek op 18 Maart 2024.
  69. (en) "Rugby World Cup 1995: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 18 Maart 2024.
  70. (fr) Grégory Letort (8 Februarie 2017). "Flashback : Le France – Écosse de 1997, un match pour l'histoire". rugbyrama.fr. Besoek op 18 Maart 2024.
  71. (fr) Grégory Letort (20 Februarie 2018). "Flashback : France/Italie 1997, gueule de bois à Grenoble". rugbyrama.fr. Besoek op 18 Maart 2024.
  72. (fr) Grégory Letort (15 Maart 2017). "Flashback : pays de Galles – France 1998, le chef d'oeuvre de Wembley". rugbyrama.fr. Besoek op 18 Maart 2024.
  73. (fr) Pierre Godon (17 Oktober 2015). "France-Nouvelle-Zélande 1999 : dans les coulisses du "plus grand match" de l'histoire de la Coupe du monde du rugby". France Info. Besoek op 18 Maart 2024.
  74. (en) "Rugby World Cup 1999: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 18 Maart 2024.
  75. (fr) Philippe Rochette (22 November 1999). "Rugby. Un nouveau coach pour le XV de France.Bernard Laporte, l'homme du président". Libération. Besoek op 18 Maart 2024.
  76. (en) Robert Kitson (8 April 2002). "France masterclass in doing Le Slam". The Guardian. Besoek op 18 Maart 2024.
  77. (en) "IRB Awards 2002". Wêreldrugby. 2002. Besoek op 18 Maart 2024.
  78. (en) "Rugby World Cup 2003: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 18 Maart 2024.
  79. (fr) Henri Garcia (2005). La légende du tournoi. Parys: Minerva. p. 246. ISBN 2-8307-0793-1.
  80. (en) "Scotland 20–16 France". BBC. 5 Februarie 2006. Besoek op 18 Maart 2024.
  81. (en) James Standley (16 September 2007). "France 87-10 Namibia". BBC. Besoek op 18 Maart 2024.
  82. (en) "Rugby World Cup 2007: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 18 Maart 2024.
  83. (fr) Thomas Mico (20 Julie 2011). "Lièvremont aux commandes". rugby365.fr. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Desember 2021. Besoek op 21 Desember 2021.
  84. (fr) "30 pour un grand chelem". rugbyrama.fr. 20 Maart 2010. Besoek op 18 Maart 2024.
  85. (en) Paul Ackford (30 Maart 2010). "France 12 England 10: match report". Daily Telegraph. Besoek op 18 Maart 2024.
  86. (en) "Italy 22 France 21: match report". Daily Telegraph. 12 Maart 2011. Besoek op 18 Maart 2024.
  87. 87,0 87,1 (en) "Harinordoquy admits to French uprising". ESPNscrum. 31 Oktober 2011. Besoek op 18 Maart 2024.
  88. (en) "Harinordoquy hits back at Lièvremont". ESPNscrum. 4 Oktober 2011. Besoek op 18 Maart 2024.
  89. (en) "Wales 8–9 France". BBC. 15 Oktober 2011. Besoek op 18 Maart 2024.
  90. (en) "Wales 8 France 9: match report". Daily Telegraph. 15 Oktober 2011. Besoek op 18 Maart 2024.
  91. (en) "Rugby World Cup 2011: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 18 Maart 2024.
  92. (en) Tom Fordyce (23 Oktober 2011). "2011 Rugby World Cup final: New Zealand 8-7 France". BBC. Besoek op 18 Maart 2024.
  93. (en) "Orquera leads Italy to stunning success in Rome". Sesnasies. 3 Februarie 2013. Besoek op 18 Maart 2024.
  94. (en) "Rugby World Cup 2015: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 18 Maart 2024.
  95. (fr) "XV de France : Jacques Brunel remplace Guy Novès, avec Fabien Galthié ?". 21 Desember 2017. Besoek op 18 Maart 2024.
  96. (en) "Rugby World Cup: Typhoon Hagibis forces England-France off; Scotland wait & Ireland play". BBC. 10 Oktober 2019.
  97. (en) "Rugby World Cup 2019: Matches". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 27 Maart 2021.{{cite web}}: AS1-onderhoud: url-status (link)
  98. (en) Mike Henson (6 Desember 2020). "Autumn Nations Cup: England beat France in sudden death". BBC. Besoek op 18 Maart 2024.
  99. (en) "World Rugby Awards 2021". Wêreldrugby. 2021. Besoek op 18 Maart 2024.
  100. (en) Nathan Williamson (17 Julie 2021). "Wallabies pull off famous win over France after Koroibete red card". Rugby Australia. Besoek op 18 Maart 2024.
  101. (en) "Antoine Dupont try sinks England and secures grand slam for France". The Guardian. 19 Maart 2022. Besoek op 18 Maart 2024.
  102. (en) "Penaud and Jalibert shine as France finish perfect year with Japan win". Autumn Nations Series. 20 November 2022. Besoek op 18 Maart 2024.
  103. (en) "France: Rugby World Cup 2023 review". rugbyworldcup.com. 17 Oktober 2023. Besoek op 18 Maart 2024.
  104. (fr) "2 janvier 1911 : la naissance d'une Nation". Rugby Nomades. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 September 2007. Besoek op 20 September 2007.
  105. (fr) "Le coq dans le sport" (PDF). Crdp.ac-bordeaux.fr. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 15 Augustus 2018. Besoek op 15 Augustus 2018.
  106. (fr) "Le coq sportif" (PDF). Crdp.ac-bordeaux.fr. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 14 Junie 2007. Besoek op 14 Junie 2007.
  107. (fr) "Ecusson en forme de coq, devenu emblème national". Musee du Sport. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Oktober 2007. Besoek op 10 Oktober 2007.
  108. (en) James Owen (2 Maart 2006). "Bird Flu Strikes at French Identity, Cuisine". National Geographic. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Maart 2016. Besoek op 3 Maart 2016.
  109. (en) "France into adidas for International Rugby from 2012". RugbyShirts.net. 9 Julie 2012. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Februarie 2013. Besoek op 22 Februarie 2013.
  110. (fr) "Le Coq Sportif nouvel équipementier du XV de France à partir de 2018". Le Figaro. 6 Junie 2017. Besoek op 18 Maart 2024.
  111. (fr) "XV de France : Le coq sportif remporte sa finale". Midi olympique. 3 Junie 2017. Besoek op 4 Junie 2017.{{cite web}}: AS1-onderhoud: url-status (link)
  112. (fr) "Adidas sera l'équipementier des équipes de France de rugby à partir de 2024". L’Équipe. 15 Junie 2023. Besoek op 18 Maart 2024.
  113. (fr) "Équipe de France. Une publicité sur le maillot... pour la Coupe du monde 2023". Le Télégramme. 9 Februarie 2017. Besoek op 18 Maart 2024.
  114. (fr) "XV de France – Le nouveau maillot des Bleus avec le logo Altrad". Rugbyrama. 7 Maart 2017. Besoek op 18 Maart 2024.
  115. (en) Rob Lewis (2007). "Crowd Control: Transforming Stadium Spectatorship in Interwar France". Proceedings of the Western Society for French History. 35: 219–232.
  116. (en) "Stade de France". Sesnasies. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Maart 2007. Besoek op 23 Maart 2007.
  117. (en) "Games played by France". rugbydata.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2018. Besoek op 29 Augustus 2018.
  118. (en) "French rugby federation chooses new 82,000-seater stadium south of Paris". The Telegraph. 29 Junie 2012. Besoek op 18 Maart 2024.
  119. (fr) "Le Stade: Les dates clés". Franse Rugbyfederasie. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Oktober 2016. Besoek op 24 Oktober 2016.
  120. (en) Charlotte Bates (14 Desember 2016). "The French rugby federation abandon plans for new stadium". Sky Sports. Besoek op 18 Maart 2024.
  121. (en) "1991 Rugby World Cup Results". worldcupweb.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 September 2007. Besoek op 28 September 2007.
  122. 122,0 122,1 (en) "Destination France". rugbyworldcup.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Oktober 2007. Besoek op 27 Oktober 2007.
  123. (en) "International Rugby Union Statistics – France". ESPNscrum. Besoek op 18 Maart 2024.
  124. (en) "Le Crunch: What is it? Where is it? And who wins it?". Rugbywêreldbeker. 10 Junie 2020. Besoek op 18 Maart 2024.
  125. 125,0 125,1 (en) "Six Nations roll of honour". BBC. 29 Januarie 2004. Besoek op 18 Maart 2024.
  126. (en) The Irish Times, 27 Mei 1981, bl. 27.
  127. (en) "The Scrum.com trophy guide – Part Two". ESPNscrum. 5 November 2008. Besoek op 18 Maart 2024.
  128. (fr) Sylvain Muzeau (17 Januarie 2024). "Tournoi des Six Nations : Le groupe pour préparer l'Irlande". Franse Rugbyfederasie. Besoek op 30 Januarie 2024.
  129. (en) "Inductees". Wêreldrugby. Besoek op 18 Maart 2024.
  130. (en) "Pierre de Coubertin". World Rugby Hall of Fame. Wêreldrugby. Besoek op 18 Maart 2024.
  131. (en) "Total matches played (descending)". ESPNscrum. Besoek op 18 Maart 2024.
  132. (en) "Total matches played as captain (descending)". ESPNscrum. Besoek op 18 Maart 2024.
  133. (en) "Total points scored (descending)". ESPNscrum. Besoek op 18 Maart 2024.
  134. (en) "Total tries scored (descending)". ESPNscrum. Besoek op 18 Maart 2024.
  135. (en) "World Rugby announces historic eligibility regulation reform". Wêreldrugby. 10 Mei 2017. Besoek op 18 Maart 2024.
  136. (en) "France rugby team to stop selecting 'foreign' players, says Laporte". BBC. 21 Desember 2016. Besoek op 18 Maart 2024.
  137. (en) "Foreign-Born Players in 2019 Six Nations". Americas Rugby News. 30 Januarie 2019. Besoek op 18 Maart 2024.
  138. (fr) "« Château Ricard », domaine réservé du XV de France". Les Échos. 6 April 2001. Besoek op 18 Maart 2024.
  139. (fr) "Offres entreprises et stages sportifs". Franse Rugbyfederasie. Besoek op 18 Maart 2024.

Verdere leesstof

[wysig | wysig bron]
  • (en) Philip Dine (2001). French Rugby Football—Cultural History. Berg. ISBN 978-1-85973-327-1.
  • (fr) Ian Borthwick (2006). France/All Blacks: 100 ans de rencontres. Papeete: Au vent des îles. ISBN 2-915654-07-7.
  • (fr) Henri Garcia (2011). La fabuleuse histoire du rugby. Parys: Éditions de La Martinière. ISBN 978-2-7324-4528-1.
  • (en) Alex Potter, Georges Duthen (1961). The Rise of French Rugby. Wellington: A.H. & A.W. Reed. pp. 83–91.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]