Gaan na inhoud

Kuba

Wysig skakels
in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
(Aangestuur vanaf Republiek Kuba)
República de Cuba
Republiek Kuba
Vlag van Kuba Wapen van Kuba
Vlag Wapen
Nasionale leuse: "¡Patria o Muerte, Venceremos![1]
(Spaans vir: "Tuisland of die Dood, ons sal oorwin!")a
Volkslied: La Bayamesa[2]
Ligging van Kuba
Hoofstad Havana

23°8′N 82°23′W / 23.133°N 82.383°W / 23.133; -82.383

Grootste stad Havana
Amptelike tale Spaans
Regering Eenparty-Marxisties-
Leninistiese
sosialistiese republiekb
Miguel Díaz-Canel
Salvador Valdés Mesa
Manuel Marrero Cruz
Onafhanklikheid
• Tienjarige Oorlog
• Onafhanklikheidsoorlog
• Erken
• Republiek verklaar
• Kubaanse Rewolusie
• Huidige grondwet
 van Spanje
10 Oktober 1868
24 Februarie 1895
10 Desember 1898
20 Mei 1902
1953–1959
10 April 2019
Oppervlakte
 - Totaal
 
 - Water (%) 		 
109 884 km2  (104de)
42 426 myl2
0,94
Bevolking
 - 2019-sensus
 - Digtheid 		 
11 209 628[3]
102,1 / km2 (114de)
264,4 / myl2
BBP (KKP)
 - Totaal
 - Per capita 		2015-skatting

$254,865 miljard[4] (58ste)
$22 237[5][6] (60ste)

BBP (nominaal)
 - Totaal
 - Per capita 		2016-skatting

$89 689 miljard[7] (65ste)
$7 815[8] (77ste)

MOI (2017) 0,777[9] (73ste)  –  hoog
Gini (2000) 38,0[10] –  medium
Geldeenheid Peso (CUP)
Omskakelbare Pesoc (CUC)
Tydsone
 - Somertyd 		KST (UTC-5)
KDT (UTC-4)
Internet-TLD .cu
Skakelkode +53
a Soos vertoon op die rugkant van die 1992 munt[11] (let daarop dat die Spaanse woord "Patria" eerder na "Tuisland" as "Vader-" of "Moederland" vertaal behoort te word).
b[12] stel dat "Kuba is 'n onafhanklike en soewereine sosialistiese staat [Artikel 1]... die naam van die Kubaanse staat is Republiek Kuba [Artikel 2]". Die gebruik van "sosialistiese republiek" om die regeringsvorm van Kuba aan te dui is byna eenvormig, maar regeringsvorms het nie 'n ooreengekome topologie nie. Byvoorbeeld, Atlapedia[13] beskryf dit as "Unitary Socialist Republic"; Encyclopædia Britannica[14] laat die woord "unitary", soos meeste ander bronne, weg.
c Van 1993 tot 2004, is die VSA-dollar benewens die peso gebruik totdat die dollar vervang is met die omskakelbare peso.

Kuba (Spaans: Cuba, [ˈkuβa]), amptelik die Republiek Kuba (Spaans: República de Cuba, [re'puβlika ðe ˈkuβa]), is 'n eilandstaat in die Amerikas en bestaan uit Kubaeiland, die grootste van die Groot-Antille, die Isla de la Juventud en 'n aantal kleiner nabygeleë eilandjies. Kuba is in die noordelike deel van die Karibiese gebied geleë naby die samekoms van die Karibiese See, die Golf van Meksiko en die Atlantiese Oseaan. Kuba is suid van die Verenigde State en die Bahamas, wes van die Turks- en Caicoseilande en Haïti en oos van Meksiko waarvan dit deur die Straat van Yucatán geskei word. Die Kaaimanseilande en Jamaika is suid van Kuba geleë.

Nasa-satellietbeeld van Kuba

Kuba is die land met die grootste bevolking in die Karibiese Eilande. Die land se kultuur en gebruike is afkomstig uit verskeie bronne insluitend die oorspronklike Taíno en Ciboney bewoners, die Spaanse koloniale tydperk, slawe uit Afrika en die nabygeleë Verenigde State. Die eiland het 'n tropiese klimaat wat as gevolg van die omliggende see redelik matig is. Die warm water van die Karibiese See en die eiland se ligging voor die Golf van Meksiko maak Kuba kwesbaar tot gereelde orkane.

Kuba is aan die einde van die 15de eeu deur Spanje ontdek en gekoloniseer. In teenstelling met die res van Spaans-Suid-Amerika, wou Spanje Kuba in die 19de eeu as 'n kolonie behou en bereik dit eers in 1902 na ingryping van die Verenigde State ná die Spaans-Amerikaanse Oorlog sy onafhanklikheid. Vandag is die land amptelik 'n sosialistiese staat en word sedert 2018 deur Miguel Díaz-Canel geregeer. Die hoofstad is Havana en die amptelike taal is Spaans.

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]
Standbeeld van Hatuey, 'n Taíno-hoofman – Baracoa, Kuba

Kuba is op 27 Oktober 1492 deur Christopher Columbus ontdek tydens sy eerste ontdekkingstog.[15]

Die eiland was tydens Columbus se aankoms reeds deur Indiane, ook Amerindiane genoem, bewoon. Die aantekeninge van vroeë ontdekkingsreisigers en argeologiese fondse identifiseer drie groepe: die Gaunahatabyes, die Taíno en Ciboney. Die Gaunahatabyes is die oudste van die groepe en het moontlik uit Noord-Amerika in Kuba aangekom. Sommige argeoloë en antropoloë meen egter dat hulle, soos ander Amerindiane uit Suid-Amerika via die Karibiese Eilande in Kuba aangekom het. Toe die Spanjaarde in Kuba aangekom het, het hulle in die Westelike deel van Kuba gewoon. Die Ciboney was deel van die groter Arawak-groep uit Suid-Amerika. Die Ciboney was 'n steentydperkkultuur en meer gevorderd as die Gaunahatabyes. Die Ciboney was bekwame jagter-versamelaars en vissers en het, anders as die Gaunahatabyes, wat meestal in grotte gewoon het, ook primitiewe huise genaamd bajareques en barbacoas opgerig en 'n primitiewe vorm van landbou beoefen. Die Taíno's was 'n tweede, meer gevorderde, Arawak-groep wat omtrent twee eeue voor die Spaanse verowering op die eiland aangekom het. Daar was moontlik beduidende koperhandel met Suid-Amerika en voorwerpe uit die vasteland is al in Taíno-omgewings ontdek.[16]

Die kus van Kuba is in 1511 volledig deur Sebastián de Ocampo gekarteer en in die jaar is die eerste Spaanse vesting deur Diego Velázquez de Cuéllar by Baracoa gestig. Ander dorpe, insluitend Havana (gestig in 1515), het kort daarna gevolg. Die Spanjaarde het soos elders in die Amerika's die ongeveer 100 000 inheemse bewoners wat Christendom weerstaan het onderdruk en aan slawerny onderwerp. Binne 'n enkele eeu het die inheemse bevolking so te sê as 'n aparte nasie verdwyn as gevolg van 'n kombinasie van siektes wat uit Europa ingevoer is, dwangarbeid en volksmoord. Aspekte van die omgewing se outogtone erfenis het wel deels behoue gebly deur die opkoms van 'n beduidende Mestizobevolking.[17][18] Met die vernietiging van die inheemse bevolking het die setlaars slawe uit Afrika, wat hoër weerstand teen siektes uit die Ou-Wêreld gehad het, begin invoer, en het die slawe spoedig 'n beduidende deel van die inwoners verteenwoordig.

Koloniale Kuba

[wysig | wysig bron]
Diego Velázquez de Cuéllar het Kuba vir die Spaanse Ryk verower
Die Britse inval en besetting van Havana in 1762
Castillo de los Tres Reyes del Morro (Morro Kasteel [fort] wat in 1589 opgerig is om die oostelike ingang tot Havanabaai te beskerm)

Kuba was vir 388 jaar lank 'n Spaanse besitting wat deur 'n goewerneur in Havana regeer is. Die kolonie se ekonomie was gebaseer op bosbou en die uitvoer van suiker, koffie en tabak na Europa en later ook Noord-Amerika. Die eiland is in 1762 deur die Verenigde Koninkryk in besit geneem maar die jaar daarna weer aan Spanje teruggegee. Die Spaanse bevolking is aangevul deur setlaars uit Haïti toe die gebied deur Spanje aan Frankryk afgestaan is. Soos in ander dele van die Spaanse Ryk het 'n klein elite van grondbesitters uit Spaanse afkoms die maatskaplike en ekonomiese mag beheer met die res van die bevolking wat uit gemengde ras kleinboere en arbeiders, kreole, en slawe uit Afrika bestaan het.

Hoewel daar wel 'n mate van agitasie vir onafhanklikheid was, het Kuba in die 1820's lojaal gebly, toe ander dele van Spanje se ryk in Latyns Amerika gerebelleer het en onafhanklike state gevorm het. Dit is gedeeltelik te wyte dat die welstand van die Kubaanse setlaars afhanklik was van hulle uitvoerhandel met Europa, en gedeeltelik uit vrese vir 'n slawerebellie (soos wat in Haïti plaasgevind het), as die Spanjaarde sou onttrek. Verder het die Kubane die groeiende mag van die VSA meer gevrees as wat hulle ontevrede was met die Spaanse koloniale heerskappy.

Kuba se ligging digby die VSA het 'n groot invloed op die land se geskiedenis gehad. In die 19de eeu het politici uit die suide van Amerika planne vir Kuba se anneksasie beraam om die pro-slawernymag in die VSA te versterk. Meeste van die tyd was daar 'n party in Kuba wat so 'n beleid ondersteun het. In 1848 is 'n pro-anneksasierebellie verslaan. Daar was ook verskeie pogings deur anneksasiemagte om die eiland uit Florida in te val. Meer as een poging is aangewend om Kuba by Spanje te koop. In die somer van 1848 het President James K. Polk sy ambassadeur aan Spanje, Romulus Mitchell Saunders, toestemming gegee om die aankoop van Kuba te onderhandel en Spanje tot $100 miljoen aan te bied – op daardie tydstip 'n aansienlike bedrag vir 'n enkele gebied. Spanje het egter geweier om een van die land se laaste besittings in die Amerikas af te staan.

Die uitslag van die Amerikaanse Burgeroorlog het oënskynlik 'n einde gebring aan die pro-anneksasie bedreiging. Agitasie vir Kubaanse onafhanklikheid van Spanje het herleef wat in 1886 tot 'n rebellie gelei het. Dit het uitgeloop op 'n uitgerekte konflik, wat as die Tienjarige Oorlog bekend staan, tussen onafhanklikheidsgesinde magte en die Spanjaarde en hulle plaaslike bondgenote. Daar was heelwat simpatie vir die onafhanklikheidstrewe in die VSA en nie-amptelike hulpverlening is verskaf, maar die VSA het nie militêr ingegryp nie. In 1878 is die konflik met die Vrede van Zanjon beëindig met Spanje wat groter outonomie aan Kuba belowe het.

Die eiland was uitgeput na die lang konflik en pro-onafhanklikheidsagitasie het tydelik gekwyn. Daar is ook gevrees dat as die Spanjaarde sou onttrek, of as daar verdere burgerlike stryd was, die VSA sou ingryp en die eiland sou annekseer. Deels as gevolg van druk uit die VSA, is slawerny in 1886 afgeskaf. Die afstammelinge van die slawe uit Afrika is egter steeds maatskaplik en ekonomies benadeel, ondanks burgerlike gelykstelling wat in 1893 toegestaan is. In die tydperk het landelike armoede in Spanje tot heelwat immigrasie na Kuba gelei — onder die aankomelinge was die ouers van Fidel Castro.

Gedurende die 1890's het pro-onafhanklikheidsagitasie herleef, aangeblaas deur wrewel oor die beperkings wat Spanje op Kubaanse handel geplaas het en vyandigheid teenoor Spanje se al hoe meer onderdrukkende en onbekwame administrasie van Kuba. In April 1895 het 'n rebellie onder leiding van die digter José Martí en Tomás Estrada Palma, wat Kuba as 'n onafhanklike republiek uitgeroep het, uitgebreek — Martí is kort daarna dood en het Kuba se onbestrede nasionale held geword. Die Spanjaarde het weerwraak geneem met 'n veldtog van onderdrukking waarvolgens die landelike bevolking, in wat deur internasionale waarnemers as vestingstede beskryf is, gedryf is. Daar word geskat dat tussen 200 000 en 400 000 Kubane in die tydperk aan vermaering en siekte gesterf het. Dit het gelei tot protes uit die VSA en Europa teen die Spaanse optrede op die eiland.[19]

In 1897 het Spanje uit vrees vir ingryping deur die VSA 'n meer versoenende beleid in plek gestel waarvolgens selfregering met 'n verkose wetgewer belowe is. Die rebelle het die aanbod geweier en die onafhanklikheidsoorlog het voortgeduur. Kort daarna, op 15 Februarie 1898, is die Amerikaanse oorlogskip Maine op geheimsinnige wyse in die hawe van Havana opgeblaas met 266 sterftes tot gevolg. Magte in die VSA wat ten gunste van ingryping in Kuba was, het die geleentheid aangegryp om Spanje daarvan te beskuldig dat hulle verantwoordelik was vir die ontploffing. Meegesleep deur 'n golf van nasionalisme het die Kongres in die VSA 'n resolusie deurgevoer wat 'n beroep gedoen het vir ingryping. President William McKinley het spoedig hieraan voldoen.

Dit het gelei tot die Spaans-Amerikaanse Oorlog waarin VSA magte in Junie 1898 in Kuba geland het en die Spaanse weerstand vinnig oorkom het. In Augustus is 'n vredesverdrag onderteken waarvolgens Spanje ingestem het om uit Kuba te onttrek. In die VSA was daar stemme ten gunste van Kubaanse onafhanklikheid terwyl ander anneksasie voorgestaan het. Om 'n kompromie te bereik het die McKinley-administrasie Kuba onder 'n 20-jaar VSA verdrag geplaas. Die Kubaanse onafhanklikheidsbeweging was bitterlik gekant teen die reling, maar anders as in die Filippyne, waar soortgelyke gebeure afgespeel het, was daar nie 'n uitbraak van gewapende weerstand nie.

Onafhanklikheid

[wysig | wysig bron]
Groot Teater van Havana, Garcia Lorca
Calixto García, 'n generaal van Kubaanse separatiste-rebelle (regs) met die Amerikaanse brigadier-generaal William Ludlow op Kuba, in 1898
Op 20 Mei 1902 word die Kubaanse vlag op die goewerneurgeneraal se paleis gehys

Theodore Roosevelt, wat in die Spaans-Amerikaanse Oorlog geveg het en simpatie gehad het met die onafhanklikheidsbeweging, het McKinley as President van die VSA opgevolg in 1901 en het die 20-jaar verdrag voorstel laat vaar. In stede daarvan het die Republiek Kuba formeel onafhanklikheid ontvang op 20 Mei 1902, met die onafhanklikheidsleier Tomás Estrada Palma wat die land se eerste president geword het. Volgens die nuwe Kubaanse grondwet, het die VSA egter die reg behou om in Kubaanse aangeleenthede in te meng en om toesig te hou oor die land se finansies en buitelandse betrekkinge. Volgens die Platt-wysiging het Kuba ook ingestem om die vlootbasis by Guantánamo Baai aan die VSA te verhuur.

'n Onafhanklike Kuba het spoedig probleme ondervind as gevolg van faksieverskille en korrupsie onder die klein opgevoede elite en die regering se onvermoë om 'n oplossing te vind vir die maatskaplike probleme wat die Spanjaarde agtergelaat het. In 1906, na 'n omstrede verkiesing om Estrada Palma se opvolger te kies, het 'n gewapende rebellie uitgebreek en het die VSA sy reg op ingryping uitgeoefen. Die land is deur die VSA beset en 'n VSA goewerneur het vir drie jaar die beheer oorgeneem. In 1908 is selfregering herstel toe José Miguel Gómez as president verkies is. Die VSA het egter toesig van Kubaanse aangeleenthede volhou. Ten spyte van gereelde uitbrake van onrus, is grondwetlike regering tot 1925 gehandhaaf toe Gerardo Machado y Morales, nadat hy as President verkies is, die grondwet opgeskort het.

Machado was 'n Kubaanse nasionalis en sy regering het heelwat plaaslike ondersteuning gehad ten spyte van die geweldadige onderdrukking van critici van die regering. Tydens sy heerskappy het Kubane beheer verkry oor hulle ekonomie en is 'n paar belangrike ontwikkelingsprojekte onderneem. Sy magsgreep is deur die Groot Depressie, wat die pryse van Kuba se landbou-uitvoere afgedwing het en grootskaalse armoede veroorsaak het, verswak. In Augustus 1933 het elemente uit Kuba se leër 'n staatsgreep uitgevoer waarvolgens Machado afgeset is en Carlos Manuel de Céspedes, wie se vader 'n sleutelrol gespeel het in die uitroep van die Tienjarige Oorlog, as President aangestel. In September het 'n tweede staatsgreep, onder leiding van sersant Fulgencio Batista, Céspedes afgeset wat gelei het tot die eerste Ramón Grau San Martín regering. Die regering het slegs 100 dae lank oorleef, maar dit het radikale liberale veranderings in die Kubaanse samelewing en die verwerping van die Platt-wysinging ingelui.

In 1934 het Batista en die leër, wat die werklike magspilpunt in Kuba was, Grau met Carlos Mendieta y Montefur vervang. In 1940 het Batista besluit om homself as President verkiesbaar te stel. Die leier van die grondwetlike liberale Ramón Grau San Martín het geweier om hom te ondersteun en Batsista het hom tot die Kommuniste Party van Kuba, wat sedert die 1930's in grootte en invloed gegeroei het, gewend.

Met die ondersteuning van Kommunisties-beheerde vakunies, is Batista tot President verkies. Sy administrasie het uitvoerige maatskaplike hervormings in plek gestel en 'n nuwe progressiewe grondwet ingevoer. Verskeie lede van die Kommuniste Party het posisies in sy administrasie beklee. Batista se administrasie het Kuba formeel by die Tweede Wêreldoorlog as 'n bondgenoot van die VSA betrek deur op 9 Desember 1941 oorlog teen Japan te verklaar en op 11 Desember 1941 teen Duitsland en Italië. Kuba het egter nie op betekenisvolle wyse militêr aan die Tweede Wêreldoorlog deelgeneem nie. Teen die einde van sy termyn in 1944 het Batista volgens die bepalings van die grondwet teruggestaan en is Ramón Grau verkies as sy opvolger. Grau het staatsbesteding op gesondheid, opvoeding en behuising verhoog, maar Grau se liberale was geswore vyande van die Kommuniste en Batista het meeste van Grau se program teëgestaan.

In 1948 is Grau opgevolg deur Carlos Prío Socarrás, wat Grau se minister van arbeid was en besonder ongewild was onder die Kommuniste. Prío was 'n minder beginselvaste liberaal as Grau en onder sy administrasie het korrupsievlakke gestyg. Dit was deels as gevolg van die naoorlogse herstel van Amerikaanse welvaart en die gevolglike instroming van dobbelgeld na Havana, wat die middelpunt van mafiabedrywighede geword het. Nietemin het Prío belangrike veranderinge deurgevoer soos die stigting van 'n Nasionale Bank en die stabilisering van die Kubaanse geldeenheid. Die invloei van Amerikaanse geld het 'n voorspoedgolf aangevuur wat gehelp het om lewenstandaarde op te hef. Die gaping tussen armes en rykes het egter groter en meer sigbaar geword.

Van Batista na Castro

[wysig | wysig bron]
Die koëlbestoke vragmotor wat gebruik is in die aanval op die Presidensiële Paleis in Havana deur die Directorio Revolucionario en die Organizacion Autentica in 1957

Die 1952 verkiesing was 'n drieledig stryd. Roberto Agramonte van die Ortodoxos party het in meningspeilings die voortou geneem, gevolg deur dr. Aurelio Hevia van die Auténtico party met Batista wat heelwat agter hulle in derde plek gelê het in sy poging om tot die amp terug te keer. Toe dit duidelik word dat Batista weinig kans gestaan het om te wen het hy 'n staatsgreep onderneem op 10 Maart 1952 en vir die volgende twee jaar die mag as “provisionele president” behou met die hulp van 'n nasionalistiese deel van die leër. In 1954 het Batista onder druk van die VSA ingestem tot 'n verkiesing. Die Partido Auténtico het voormalige-President Grau as hulle kandidaat voorgestel. Hy het egter onttrek te midde van bewerings dat Batista verkiesingsbedrog in die mou gevoer het. Batista kon toe beweer dat hy 'n verkose President was. Sy regime is gekenmerk deur hoë vlakke van korrupsie asook armoede onder die Kubaanse bevolking. Batista se poliesiemag was bekend vir hulle wrede taktiek en geweld teen die bevolking. Fidel Castro het 'n mislukte weerstandspoging by die Moncada Barrakke, in Santiago de Cuba, en op die kleiner Carlos Manuel de Cespedes Barrakke en op die Fees van Sint Anna op 26 Julie 1953 gelei.[20]

Baie Florida-gebaseerde Amerikaanse mafiosi het hulleself tydens Batista se regering in Kuba gevestig, vernaamlik prominente mafiabaas Santo Trafficante, Jr. Hulle bedrywighede het wettige hotelle en casino's sowel as allerhande onwettige ondernemings ingesluit. Die Amerikaanse mafialede het invloedryke politieke ondersteuners van Batista geword, wat hulle aktiwiteite verdra het in ruil vir omkoopgeld en gunslone.

In 1956 het 'n rebellegeselskap, wat Fidel Castro ingesluit het, in 'n boot uit Meksiko aanwal gestap en probeer om 'n gewapende weerstandsbeweging in die Sierra Maestra aan die gang te sit. Castro het na Meksiko gegaan nadat hy uit die tronk vrygelaat is na sy vonnis vir sy aandeel in die 1953 rebelleaanval op die Moncada Barakke in Santiago de Cuba. Batista se magte het meeste van die rebelle uitgewis, maar genoeg het oorleef om 'n lae intensiteit insurgensie in die berge aan die gang te hou. In reaksie hierop het Batista die fout gemaak om 'n onderdrukkingsveldtog te loods teen die opposisie, wat slegs tot groter ondersteuning vir die rebelle gelei het.

Tussen 1957 en 1958 het weerstand teen Batista onder die middelklas, studente, die Katolieke Kerk en in die platteland gegroei. Die VSA het op 14 Maart 1958 'n algemene wapenverbod teen Kuba ingestel. Teen die einde van 1958 het die rebelle daarin geslaag om uit die Sierra Maestra te breek en 'n algemene insurreksie aan die gang te sit. Honderde studente en andere wat gevlug het van Batista se toeslag op teëstand in die stede het by die rebelle aangesluit. Toe die rebelle Santa Clara, oos van Havana, ingeneem het, het Batista besluit dat die stryd tevergeefs was en het hy na die buiteland gevlug en in Portugal en later in Spanje om asiel aansoek gedoen. Castro se rebellemagte het die hoofstad op 1 Januarie 1959 binnegeval.

Kuba na die Rewolusie

[wysig | wysig bron]
Die Kubaanse politici Che Guevara en Fidel Castro in 1961

Fidel Castro het in Februarie 1959 eerste minister van Kuba geword en het die mag in die land behou totdat hy dit as gevolg van mediese redes in Julie 2006 aan sy broer, Raul Castro oorhandig het. In 1959 het Castro se regering maatstawwe soos grondhervorming, nasionalisering en die uitroei van wydverspreide korrupsie wat onder Batista ontwikkel het, geïmplementeer. Hy het ook die dobbelbedryf gesluit en die baie Florida-gebaseerde Amerikaanse bendeleiers van die eiland afgesit.

Die VSA het Castro se regering binne ses dae na sy aankoms in Havana erken. Verhoudinge sou egter gou versleg en toe Castro die VSA in April 1959 besoek het President Eisenhower verkies om hom nie te woord te staan nie.[21] Visepresident Richard Nixon het egter wel 'n vergadering met Castro gehou waarna Nixon die gevolgtrekking gemaak het dat Castro "of ongelooflik naïef oor kommunisme was of onder kommunistiese dissipline was – my raaiskoot is eersgenoemde."[22]

Sowat 500 vermeende Batista-samewerkers is deur die nuwe Kubaanse regering verhoor en tereggestel. Dit tesame met die beslaglegging van Kubaans-besitte ondernemings en die spoedige ondergang van die onafhanklike pers het die aard van die nuwe regering bevraagteken. Houdings oor die Kubaanse Rewolusie het vinnig verander in die VSA. Die nasionalisering van Amerikaanse maatskappye met 'n geraamde waarde van VS$1 miljard het onmiddellik vyandigheid van die Eisenhower-administrasie ontlok. Kubaanse ballinge het 'n ontluikende uitgewekene gemeenskap in Miami begin vorm. Baie was woedend oor die revolusionêre regering se inbeslagneming van hulle eiendom in Kuba en die dood van hulle vriende en familie; hulle het spoedig 'n kragtig politieke drukgroep die VSA gevorm. Die Amerikaanse regering het in 1959 al hoe meer vyandig teenoor Kuba geword. Dit het weer moontlik bygedra daartoe dat Castro wegbeweeg het van die liberale elemente van sy revolusionêre beweging en die mag van onversetlike Marxistiese figure in die regering, vernaamlik Che Guevara, versterk het.

In Junie 1959 maak Che Guevara vir die eerste keer in Kaïro kontak met die Sowjetunie.[23] Op 1 Oktober 1959 kom die Sowjetintelligensieagent Aleksandr Alekseev in Havana aan om die eerste direkte politieke skakel tussen Moskou en die Kubaanse leierskap te vestig.[24] Op 19 Oktober bedank Huber Matos, 'n leiersfiguur in die Rewolusie, sy pos as militêre aanvoerder van die Camagüey provinsie, en 14 offisiere as gevolg van die "stygende invloed van kommunisme" in die Rewolusie. Hy word deur Camilo Cienfuegos weens verraad in hegtenis geneem en op 15 Desember vir 20 jaar gevonnis weens sameswering en verraad.[23]

In Maart 1960 is die eerste hulpverleningsooreenkomste met die Sowjetunie onderteken. Teen die agtergrond van die Koue Oorlog het die VSA die vestiging van 'n Sowjetvastrapplek in die Amerika's as 'n bedreiging gesien en planne is beraam om Castro af te sit. In laat 1960 is 'n handelsboikot in plek gestel wat gelei het tot nog sterker bande met die Sowjetunie. Die administrasie het terselfdertyd planne goedgekeur vir 'n inval in Kuba deur Kubaanse uitgewekenes in Florida. Die planne sou anti-Castro opstande benut. Dit loop uit op die rampspoedige Inval van Varkebaai waarin Kubaanse teenstanders van Castro, met behulp van die CIA, die regering probeer omverwerp het. President John F. Kennedy het Amerikaanse lugsteun wat hy belowe het op die laaste oomblik onttrek en die populêre anti-Castro opstand het nie gerealiseer nie. Kennedy het geweier dat Amerika direk militêr betrokke raak en die invalsmag is oorweldigend verslaan. Vervolgens klop Kuba by die Sowjetunie aan vir hulp. Castro verklaar Kuba 'n sosialistiese republiek en homself 'n Marxistiese-Leninis in Mei 1961.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ (es) "Kubaanse peso-wette". Sentrale Bank van Kuba. 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 September 2018. Besoek op 14 Februarie 2017.
  2. ↑ (en) "National symbols". Regering van Kuba. Besoek op 23 Oktober 2019.
  3. ↑ (es) "Population of Cuba" (PDF). Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 18 Desember 2019. Besoek op 22 Desember 2019.
  4. ↑ (en) "World Bank GDP PPP 2015, 28 April 2017 PDF". Wêreldbank. Besoek op 22 April 2018.
  5. ↑ (en) "World Bank GDP PPP 2015, 28 April 2017 PDF". Wêreldbank. Besoek op 22 April 2018.
  6. ↑ (en) "World Bank total population of Cuba in 2015 (GDP PPP divided by Population data)". Wêreldbank. Besoek op 22 April 2018.
  7. ↑ (en) "GDP (current US$)". Wêreldbank. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Mei 2020. Besoek op 22 April 2018.
  8. ↑ (en) "GDP per capita (current US$)". Wêreldbank. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Mei 2020. Besoek op 22 April 2018.
  9. ↑ (en) "2018 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2018. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 15 Mei 2020. Besoek op 22 Desember 2019.
  10. ↑ (en) "Cuba grapples with growing inequality". Reuters. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Augustus 2019. Besoek op 22 April 2018.
  11. ↑ (en) Sonic.net. "1992 coin". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 November 2016. Besoek op 26 September 2006.
  12. ↑ (en) Kubaanse regering. "The Cuban constitution". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Mei 2013. Besoek op 29 Januarie 2007.
  13. ↑ (en) Atlapedia. "Cuba". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Oktober 2019. Besoek op 28 April 2007.
  14. ↑ (en) Encyclopædia Britannica. "Cuba". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Mei 2006. Besoek op 29 Januarie 2007.
  15. ↑ (en) Gott, Richard : Cuba A New History. Yale University Press. bl. 13
  16. ↑ (en) [1] Geargiveer 6 Oktober 2008 op Wayback Machine
  17. ↑ (en) An Interview On the Taino DNA testing in Puerto Rico. Profiles, Vol. 1, no. 2, 15 Augustus 2000
    Cuban Site Casts Light on an Extinct People Anthony DePalma, The New York Times, 5 Julie 1998
    Gott, Richard: Cuba: A new history, Yale University Press: 2004, bl.7 "A third element in Cuba's ethnic mix, the trace of indigenous blood that runs through most of its people except for the most recent immigrants, has usually been ignored or denied. It is vigorously downplayed by most historians in Havana today, although those in Santiago are more freethinking. The official line, doggedly maintained over the years, in spite of increasing evidence to the contrary, is that the Tainos were destroyed during the early years of conquest. This is clearly not so."
  18. ↑ (en) DNA Genealogy, E. Elizondo "The mt-DNA haplogroup results were a complete surprise. The test results indicated that I descended on my maternal line from Siberian Eskimos who migrated across the Aleutian chain and Alaska and down to North and South America*. This contrasted with my genealogy research which showed that my oldest known female ancestor, Maria Obregon Ceballos, was born in the city of Trinidad, one of the oldest towns in Cuba -founded in 1514, presumably of Spanish ancestry." http://www.cubagenweb.org/dna.htm
  19. ↑ (en) The Spanish-American War. "Cuban Reconcentration Policy and its Effects". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Oktober 2019. Besoek op 29 Januarie 2007.
  20. ↑ (en) de La Cova, Antonio Rafael 2007 The Moncada Attack: Birth of the Cuban Revolution. University of South Carolina Press ISBN 1-57003-672-1 ISBN 978-1-57003-672-9
  21. ↑ (en) [2] Geargiveer 27 November 2007 op Wayback Machine
  22. ↑ (en) The History Channel, 1959 : Castro visits the United States, besoek op 29 April 2007
  23. ↑ 23,0 23,1 (en) History of Cuba.com, Timetable History of Cuba: 1959, besoek op 29 April 2007
  24. ↑ (en) Workers' Library, The Cuban revolution revisited: Part V – the role of the USSR, besoek op 29 April 2007

Bronnelys

[wysig | wysig bron]
Algemeen

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuba&oldid=2669206"