Portaal:Rugby
Wikipedia-portale: Musiek · Letterkunde · Sport · Geografie · Geologie · Geskiedenis · Fisika · Chemie · Biologie · Sterrekunde · Krieket · Rugby · Vlae en wapens
Welkom by Wikipedia se portaal vir rugby. Rugby, soms ook rugbyunie of vyftienrugby genoem, is ’n volkontakbal- en spansport, wat in die eerste helfte van die 19de eeu in Engeland ontstaan het. Dit is genoem na sy ontstaanplek, die Rugby-skool in die dorp Rugby. Dit is saam met Rugby League een van twee hoofvariante in die rugbyfamilie. ’n Wedstryd word uitgespeel tussen twee spanne met 15 spelers elk, wat op ’n reghoekige veld probeer om in 80 minute meer punte as hul opponent aan te teken. Spelers speel met ’n eiervormige bal wat hulle in hulle hande of arms dra en hulle mag die bal slegs agtertoe of sylangs oor die veld na mekaar aangee of dit dan vorentoe skop om in die doelgebied punte aan te teken. Die opponerende span poog om die baldraer se vordering te stuit deur hom te duik of fisiek met die liggaam te keer. Wanneer die baldraer geduik is, moet hy die bal los en vind daar ’n stryd (losgemaal of ’n losskrum) plaas om balbesit.
|
Uitgesoekte artikel
Die Rugbywêreldbeker 2023 (Frans: Coupe du monde de rugby à XV 2023) is van 8 September tot 28 Oktober 2023, die 200ste herdenking van rugby se “uitvinding” deur William Webb Ellis, in Frankryk beslis. Dit was die tiende rugbywêreldbekertoernooi van die vierjaarlikse rugbywêreldkampioenskap wat deur Wêreldrugby aangebied word en die sesde in die Noordelike Halfrond. Verder was dit ná die toernooie in 2015 (Engeland) en 2019 (Japan) die derde agtereenvolgende rugbywêreldbekertoernooi wat in ’n land van die Noordelike Halfrond aangebied is. Frankryk het voorheen tydens die Rugbywêreldbeker 1991 en Rugbywêreldbeker 1999 as medegasheer opgetree; albei toernooie is saam met die destydse Vyfnasies Engeland, Ierland, Skotland en Wallis aangebied; en later die Rugbywêreldbeker 2007 – met enkele wedstryde in Cardiff en Edinburg van die Verenigde Koninkryk – gehuisves; altesaam het Frankryk tydens vier rugbywêreldbekertoernooie as gasheer opgetree, meer as enige ander land. Dit was egter die eerste toernooi wat geheel en al in Frankryk aangebied is. In Julie 2017 is dié land deur Wêreldrugby as gasheer aangewys, ander kandidaatlande was Ierland en Suid-Afrika.
Die toernooi se formaat van 2003, 2007, 2011, 2015 en 2019 het onveranderd gebly en 20 nasionale rugbyspanne het aan die Rugbywêreldbeker 2023 deelgeneem: die twaalf regstreekse kwalifiseerders van die 2019-toernooi (Argentinië, Australië, Engeland, Fidji, Frankryk, Ierland, Italië, Japan, Nieu-Seeland, Skotland, Suid-Afrika en Wallis), saam met die agt beste spanne van die kwalifisering (Chili, Georgië, Namibië, Portugal, Roemenië, Samoa, Tonga en Uruguay). Tydens die Rugbywêreldbeker 2023 is 48 wedstryde gespeel, waaronder 40 tydens die groepfase en agt tydens die uitklopfase, insluitende die eindstryd. Die toernooi het op 8 September met die openingswedstryd tussen die gasheer Frankryk en Nieu-Seeland op die Stade de France in Saint-Denis afgeskop. Die spanne is in vier groepe van vyf elk verdeel, waarvan elke span een keer teen al die ander spanne in die groep gespeel het. Die twee beste spanne van elke groep het hierna gekwalifiseer vir die uitklopfase, terwyl die drie beste spanne van elke groep – altesaam twaalf spanne – regstreeks vir die volgende Rugbywêreldbeker 2027 in Australië gekwalifiseer het. Dit was die laaste toernooi met die aantal van 20 nasionale rugbyspanne; vir die volgende Rugbywêreldbeker 2027 in Australië is die aantal tot 24 verhoog.
Voor die afskop van die Rugbywêreldbeker 2023 is Nieu-Seeland, Frankryk, Suid-Afrika en Ierland as gunstelinge op die titel beskou. Beide Frankryk en Ierland kon hul groepwedstryde teen onderskeidelik Nieu-Seeland en Suid-Afrika wen, maar in die kwarteindrondte het albei Europese spanne naelskraap teen die twee latere finaliste verloor. Fidji het met hul 22–17-oorwinning oor die tweemalige wêreldkampioen Australië die eerste groot verrassing besorg. Nadat die Wallabies ook teen Wallis met 6–40 swaar verloor het, is hulle vir die eerste keer in die groepfase uitgeskakel. Daarna het Portugal met sy 24–23-oorwinning oor Fidji nog ’n verrassing besorg, hul eerste wêreldbekeroorwinning nog. Die verdedigende kampioen Suid-Afrika het die eindstryd op die Stade de France in Saint-Denis teen Nieu-Seeland met 12–11 gewen en sodoende die eerste span geword wat die Webb Ellis-beker vir ’n vierde keer ingepalm het en ná Nieu-Seeland in 2015 die tweede span wat dit kon verdedig. Daarbenewens is dit ná 1995 hul tweede eindstrydoorwinning oor Nieu-Seeland, ná 2007 hul tweede eindstrydoorwinning op Franse bodem en hulle het ook die eerste span geword wat agtereenvolgende titels oorsee kon wen. Die Stade de France het ná Edenpark in Auckland en Twickenham in Londen die derde rugbystadion geword wat die rugbywêreldbekereindwedstryd vir meer as een keer – ná die 2007-toernooi – gehuisves het. Engeland het in die derde en Argentinië in die vierde plek geëindig, nadat hulle ná die groepfase in die bronseindstryd vir ’n tweede keer ontmoet het. Namibië is ná vier nederlae reeds in die groepfase uitgeskakel.
Voorbladartikels
All Blacks - Argentynse nasionale rugbyspan - Engelse nasionale rugbyspan - Fidjiaanse nasionale rugbyspan - Franse nasionale rugbyspan - Georgiese nasionale rugbyspan - Ierse nasionale rugbyspan - Italiaanse nasionale rugbyspan - Japannese nasionale rugbyspan - Kanadese nasionale rugbyspan - Namibiese nasionale rugbyspan - Portugese nasionale rugbyspan - Roemeense nasionale rugbyspan - Rugby - Rugbywêreldbeker 2003 - Rugbywêreldbeker 2007 - Rugbywêreldbeker 2011 - Rugbywêreldbeker 2015 - Rugbywêreldbeker 2019 - Rugbywêreldbeker 2023 - Samoaanse nasionale rugbyspan - Skotse nasionale rugbyspan - Spaanse nasionale rugbyspan - Springbokke - Tongaanse nasionale rugbyspan - Uruguaanse nasionale rugbyspan - Verenigde State se nasionale rugbyspan - Wallabies - Walliese nasionale rugbyspan - Zimbabwiese nasionale rugbyspan
Algemeen
Uit rugby het sekere variante voortgespruit met ’n kleiner aantal spelers en minder fisiese kontak as die hoofverskille. Die verreweg oudste en mees verspreide variant is sewesrugby, wat in 1883 in die Skotse dorp Melrose ontstaan het. Op ’n rugbyveld met dieselfde grootte speel spanne van sewe spelers elk teen mekaar oor twee helftes van sewe minute elk. Sewesrugby word byna geheel en al in ’n toernooiformaat gespeel, waarby elke deelnemende span binne een of twee dae ’n aantal opeenvolgende wedstryde moet speel. Van die belangrikste toernooie sluit in die Hongkong Sewes en die Doebai Sewes. Altwee vorm deel van die Wêreldrugby Sewesreeks wat sedert 1999 jaarliks tussen baie nasionale spanne uitgespeel word. Sedert 1993 word al om die vier jaar ’n eie Sewesrugbywêreldbeker aangebied en sedert 2016 is sewesrugby ’n Olimpiese sportsoort (voorheen was dit van 2001 tot 2013 deel van die Wêreldspele). Tiensrugby het in die 1960’s in Maleisië ontstaan en is veral in Oos-Asiatiese lande gewild. Albei spanne bestaan uit tien spelers elk en ’n wedstryd bestaan uit twee helftes met tien minute elk.
Touch, waar duikslae uitgevoer word deur bloot met albei hande aan die baldraer te raak, is geskik as ’n oefenspel, maar ook vir spanne van gemengde geslag, en word deur beide kinders en volwassenes gespeel. Ander variante met minder fisiese kontak is ontwikkel om kinders nader aan die sport te bring. Wydverspreid is minirugby, wat in die 1970’s in Engeland ontstaan het en waarin kinders geleidelik in drie ouderdomsgroepe aan die meer komplekse skuiwe van rugby bekend gestel word. In tagrugby dra elke speler ’n gordel met twee klittenbande. Die verdedigende spelers moet aan een van hierdie bande trek om die baldraer te dwing om die bal aan te gee; andersins is die sport oorwegend kontakloos. ’n In die Verenigde State gewilde variant hiervan is vlagrugby; ook hier word veral daarop gemik om kinders geleidelik aan die meer komplekse skuiwe van rugby bloot te stel. Strand- en sneeurugby is veral geskik vir ontspanningsdoeleindes. Rolstoel- en onderwaterrugby het net die naam met rugby ingemeen.
Aanhalings
Uitgesoekte beeld
Die Nieu-Seelandse rugbyspeler Luke McAlister mik vir ’n doelskop vir die Franse Top 14-span Stade Toulousain in die wedstryd teen Castres Olympique op 10 Maart 2012.
Rugbynuus
- Die Suid-Afrikaanse slot Pieter-Steph du Toit is vir 'n tweede keer bekroon met Wêreldrugby se Wêreldmansrugbyspeler van die Jaar-titel.
- Die Suid-Afrikaanse Springbokke wen sy vyfde titel tydens die 2024-Rugbykampioenskapreeks, terwyl Fidji tydens die Stille Oseaan-nasiesbeker sy sewende titel inpalm.
- Die Nieu-Seelandse rugbyspeler en All Black Sid Going sterf op 80.
- Ierland wen tydens die Sesnasies-toernooi in 2024 sy 25ste titel, terwyl Georgië tydens die Europese Rugbykampioenskap hul 16de titel inpalm.
- Wêreldrugby kondig aan, dat aan die Rugbywêreldbeker 2027 in Australië vir die eerste keer 24 nasionale spanne mag deelneem, ’n verhoging teenoor die vorige aantal van 20 spanne van die 1999-toernooi af.
Het u geweet...
... dat die vyf gewildste televisie-uitsendings almal sportprogramme is? Die Olimpiese Somerspele, Sokker-Wêreldbekertoernooie, Krieketwêreldbekertoernooie, Rugbywêreldbekertoernooie en Formule Een is die vyf programme wat die grootste kykertalle lok.
... dat ’n groot aantal immigrante uit Cornwall in myne in Suid-Afrika kom werk het? Die tinmyners het op die goudmyne in die ZAR gewerk en onder andere 'n rol gespeel in die vestiging van rugby as ’n sport in Suid-Afrika.
... dat die Namibiër Rudie van Vuuren die eerste (en enigste) man is wat in dieselfde jaar in twee sportsoorte, krieket en rugby, aan ’n wêreldbekertoernooi deelgeneem het? Hy het sy land tydens beide die Krieketwêreldbeker 2003 en die Rugbywêreldbeker 2003 verteenwoordig.
Uitgesoekte span
Die Spaanse nasionale rugbyspan (Spaans: Selección nacional de rugby de España) is die nasionale rugbyspan wat Spanje in internasionale wedstryde (toetswedstryde) verteenwoordig. Dié span se bynaam is Los Leones (“die leeus”). Rugby word in Spanje geadministreer deur die Spaanse Rugbyfederasie (Federación Española de Rugby, FER) wat in 1923 gestig is. Spanje word deur Wêreldrugby as ’n vlak twee-span erken. Daarmee behoort Spanje tot die beste Europese rugbyspanne naas die Sesnasies. Die Spaanse rugbyspan is tans (Oktober 2024) 18de op Wêreldrugby se wêreldranglys gelys.
Spanje het in 1929 sy eerste toetswedstryd teen Italië gespeel. Spanje het tot dusver vir een rugbywêreldbekertoernooi gekwalifiseer, maar hulle is in 1999 reeds in die groepfase uitgeskakel. Hulle het tydens die Europese Rugbykampioenskap nog geen titel ingepalm nie, vier keer as naaswenner en sewe keer in die derde plek geëindig. Die Spaanse span speel tradisioneel in rooi truie met blou broeke en blou sokkies.
Rugby in hierdie jaar
Rugby in 2024:
- Ierland wen tydens die Sesnasies-toernooi in 2024 sy 25ste titel, terwyl Georgië tydens die Europese Rugbykampioenskap hul 16de titel inpalm.
- Die Suid-Afrikaanse Springbokke wen sy vyfde titel tydens die 2024-Rugbykampioenskapreeks, terwyl Fidji tydens die Stille Oseaan-nasiesbeker sy sewende titel inpalm.
Verwante portale
Beheerliggame
Spanne
Toernooie