All Blacks

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Nieu-Seeland
Unie Nieu-Seeland Rugby (NZR)
Bynaam(e) All Blacks
Embleem Varingblaar
Afrigter(s) Vlag van Nieu-Seeland Scott Robertson (sedert 2024)
Kaptein(s) Sam Cane
Spankleure


Alt. kleure

Statistiek
Meeste toetse Sam Whitelock (153)[1][2]
Meeste toetspunte Dan Carter (1598)[3][4]
Meeste drieë Doug Howlett (49)[5][6]
Eerste internasionale wedstryd
Vlag van Australië Australië 3–22 Nieu-Seeland Vlag van Nieu-Seeland
(Sydney, Australië; 15 Augustus 1903)
Grootste oorwinning
Vlag van Nieu-Seeland Nieu-Seeland 145–17 Japan Vlag van Japan
(Bloemfontein, Suid-Afrika; 4 Junie 1995)
Grootste nederlaag
Vlag van Nieu-Seeland Nieu-Seeland 7–35 Suid-Afrika Vlag van Suid-Afrika
(Londen, Engeland; 25 Augustus 2023)
Wêreldbeker
Verskynings 10/10 (Eerste in 1987)
Beste uitslag Kampioen in 1987, 2011 en 2015
Amptelike webwerf
www.allblacks.com
Unie webwerf
www.nzrugby.co.nz

Die All Blacks is die nasionale rugbyspan wat Nieu-Seeland in internasionale wedstryde (toetswedstryde) verteenwoordig. Rugby is Nieu-Seeland se nasionale sport en die All Blacks is ’n gedugte krag in internasionale rugby met ’n wenrekord teen al die ander lande. Nieu-Seeland is een van die min lande waar rugby die hoofsport is. Slegs die Cookeilande, Fidji, Samoa, Tonga en Wallis kan soortgelyke bewerings maak.[7]

Sy belangrikste internasionale verskyning het die All Blacks tydens die vierjaarlikse rugbywêreldbekertoernooi. In 1987 was Nieu-Seeland saam met Australië die gasheer vir die eerste Rugbywêreldbeker wat die All Blacks gewen het. Tydens die Rugbywêreldbeker 1995 in Suid-Afrika het die All Blacks die eindstryd gehaal, maar is deur die gasheer in ekstra tyd met 15–12 verslaan. Die volgende verskyning in die eindstryd het die All Blacks tydens die Rugbywêreldbeker 2011 tuis gemaak, toe hulle Frankryk naelskraap met 8–7 verslaan het. Tydens die Rugbywêreldbeker 2015 het Nieu-Seeland as eerste span daarin geslaag om die Webb Ellis-beker te verdedig, toe hulle die Wallabies geklop het. Daarmee het die All Blacks die eerste nasionale rugbyspan geword om die trofee drie keer omhoog te hou, ’n prestasie wat later deur die Springbokke geëwenaar sou word. Tydens die Rugbywêreldbeker 2023 het die All Blacks die eindstryd vir ’n vyfde keer gehaal, maar is deur die Springbokke naelskraap met 12–11 geklop. Die All Blacks speel jaarliks teen die Australiese Wallabies, die Suid-Afrikaanse Springbokke en die Argentynse Poemas in die Rugbykampioenskap, voorheen die Drienasiesreeks, waartydens hulle ook om die Bledisloebeker teen Australië en die Vryheidsbeker teen Suid-Afrika meeding. Die All Blacks het die Drienasiesreeks en die Rugbykampioenskap reeds 20 keer in die toernooi se 27 jaar bestaan gewen en is die huidige Bledisloebeker- asook Vryheidsbekerhouer.

Die span het vir die eerste keer in 1882 ’n internasionale wedstryd gespeel teen die Nieu-Suid-Walliese Waratahs, en het hulle eerste toetswedstryd in 1903 gespeel: ’n oorwinning teen Australië. Dit is gevolg deur ’n toer na die Noordelike Halfrond in 1905 waartydens die span slegs teen Wallis in Cardiff verloor het. Tydens hulle 1905-toer het die All Blacks slegs swart gedra, behalwe vir die silwervaring; die “All Black”-naam dateer uit dié tydperk. Die All Blacks het hulle eerste reeksoorwinning teen hul “aartsvyande Suid-Afrika” (die Springbokke) in Nieu-Seeland in 1956 behaal. ’n Dekade later het hulle hul langste segetog behaal deur sewentien toetse tussen 1965 en 1970 te wen. Die Britse en Ierse Leeus het hulle enigste reeksoorwinning oor die All Blacks in 1971 behaal, maar sewe jaar later sou die All Blacks hulle eerste Grand Slam behaal (oorwinnings oor Engeland, Ierland, Skotland en Wallis tydens dieselfde toer). Die All Blacks sou nog drie ander keer ’n Grand Slam behaal (in 2005, 2008 en 2010). Die 1981-Springboktoer na Nieu-Seeland het grootskaalse burgerlike onrus veroorsaak as gevolg van proteste teen die Suid-Afrikaanse apartheidsbeleid. Nieu-Seeland het in 1996 in post-apartheid Suid-Afrika vir die eerste keer daarin geslaag om ’n reeksoorwinning oor die Springbokke in Suid-Afrika te behaal.

Die vroeë Nieu-Seelandse nasionale rugbydrag het bestaan uit ’n swart trui met ’n silwervaring en wit broeke. Om die teenstander te intimideer en hulleself te motiveer voer die All Blacks tradisioneel ’n haka (’n Māori-oorlogsdans) voor elke wedstryd uit. Tradisioneel word Te Rauparaha se Ka Mate haka uitgevoer, maar sedert 2005 word Kapa o Pango, ’n aangepaste weergawe van die All Blacks se 1924-haka, Kia Whaka-ngawari, soms ook gebruik. Hulle is tans (Oktober 2023) derde op Wêreldrugby se wêreldranglys[8] en is in 2005, 2006, 2008, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015 en 2016 deur Wêreldrugby as “span van die jaar” aangewys. 19 voormalige All Blacks is in Wêreldrugby se Heldesaal opgeneem.

Beheerliggaam[wysig | wysig bron]

’n Kaart van die Nieu-Seelandse plaaslike beheerliggame en hul spanne

Die beheerliggaam vir rugby in Nieu-Seeland is Nieu-Seeland Rugby (NZR), tot in 2013 Nieu-Seelandse Rugbyvoetbalunie (NZRFU, van Engels New Zealand Rugby Football Union) genoem. Die NZRFU is op 16 April 1892 gestig.[9] In 1949 is dit geaffilieer by die Internasionale Rugbyvoetbalraad, nou bekend as Wêreldrugby, die wêreldwye beheerliggaam van rugby.[10] Daarbenewens was die Nieu-Seelandse beheerliggaam in 2000 ’n stigtingslid van die Vereniging van Oseaniese Rugbyunies (Federation of Oceania Rugby Unions, FORU; nou Oseanië Rugby).[11]

Naas die amptelike nasionale span roep NZR ook ander keurspanne byeen. Kinders en jongmense word reeds op skool aan rugby bekend gestel en na gelang van hul belangstelling en talent begin hul met hul afrigting. Die talentvolste spelers op skoolvlak word vir die skoolspan NZ Schools gekeur.[12] Die volgende vlak op pad na die nasionale span All Blacks is die o/20-nasionale span wat aan die Wêreldrugby o/20-kampioenskap deelneem.[13] Naas hierdie span vir ’n bepaalde ouderdomsgroep hou NZR ook toesig oor spanne wat volgens spesiale kriteria saamgestel word. Die Junior All Blacks is, ten spyte van hul naam, geen nasionale span vir jongmense nie, maar die tweede span vir opkomende (toekomstige) All Blacks. Tydens toere van ander spanne deur Nieu-Seeland speel die besoekers gewoonlik ook teen die Nieu-Seeland Māori. ’n Speler moet oor ’n Māori-afkoms beskik om vir hierdie span in aanmerking te kan kom.[14] Die span Heartland XV bestaan uit amateurspelers.[15] Die All Blacks Sevens is die Nieu-Seelandse sewesrugbyspan en hulle neem aan internasionale toernooie soos Wêreldrugby se Sewesreeks, Sewesrugbywêreldbeker, Olimpiese Somerspele en Statebondspele deel.[16]

Op ’n nasionale vlak is klubs net in ’n plaaslike opsig belangrik. Die 26 plaaslike beheerliggame (17 op die Noordeiland en nege op die Suideiland), wat elkeen met ’n keurspan aan die professionele liga, die Mitre 10-beker, of die semi-professionele Heartland-kampioenskap deelneem, is belangriker. Bo die nasionale kampioenskap word jaarliks saam met spanne uit Australië en een elk uit beide Fidji en die Stille Oseaan-eilande (feitlik die Cookeilande, Fidji, Samoa en Tonga) die internasionale Superrugbytoernooi beslis.[17] Aangesien die seisoene min oorvleuel word talle spelers in al drie ligas ingespan.

Volgens NZR se beginsels moet ’n speler vir ’n plaaslike span in die ITM-beker of Superrugby speel om in aanmerking vir die All Blacks te kan kom. Indien ’n speler in die buiteland speel, mag hy nie vir die All Blacks uitdraf nie. As gevolg van hierdie regulasie, wat ander vername rugbylande nie het nie, bly die beste spelers vir enkele jare in Nieu-Seeland en hulle kondig dan hul uittrede uit die nasionale span aan, om aansluitend in die finansieel sterkste rugbyligas ter wêreld (die Engelse Premierskap of die Franse Top 14) te gaan speel.

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Invoer van rugby na Nieu-Seeland[wysig | wysig bron]

Die Nieu-Seelandse span wat in 1884 na Nieu-Suid-Wallis getoer het

Rugbyvoetbal is deur Charles Monro in 1870 in Nieu-Seeland ingevoer.[18] Die seun van die destydse speaker van die Nieu-Seelandse huis van verteenwoordigers het die sport ontdek terwyl hy sy studies by Christ’s College Finchley, Engeland, voltooi het.[19] Die eerste bekende wedstryd in Nieu-Seeland het op 14 Mei 1870 in Nelson tussen die Nelsonklub en Nelson Kollege plaasgevind.[20] Die eerste unie, die Canterbury Rugbyvoetbalunie, is in 1879 gestig.[21] In 1882 is Nieu-Seeland se eerste internasionale wedstryde gespeel toe die Australiese Southern Rugby Union (later die New South Wales Rugby Union) die land besoek het. Die besoekers het twee keer teen Aucklandse provinsiale klubs gespeel, twee keer teen Wellington en eenkeer teen Canterbury, Otago en West Coast, Noord-Eiland, waarvan hulle vier wedstryde gewen en drie verloor het; hulle het nie teen ’n nasionale span gespeel nie.[22] Twee jaar later het die eerste Nieu-Seelandse span na oorsee getoer. Hulle het teen verskeie spanne uit Nieu-Suid-Wallis te staan gekom en al die wedstryde gewen.[23] Die eerste besoek deur ’n Britse span het in 1888 plaasgevind toe ’n privaat georganiseerde Britse Eilande-span Australië en Nieu-Seeland besoek het; geen toetswedstryde is egter gespeel nie. Die spelers was meestal afkomstig uit Engeland en die Scottish Borders, alhoewel daar verteenwoordigers uit al die vier Tuisunies was.[24]

’n Internasionale kompetisie begin[wysig | wysig bron]

Die 1905-All Blacks, bekend as die Originals
Die Nieu-Seelandse katjie oorwen die Engelse leeu (spotprent in Punch)
’n Lynstaan tydens die 1905-wedstryd teen Wallis – die enigste wat die All Blacks tydens die toer verloor het

In 1888 en 1889 het die New Zealand Natives, ’n deur privaatpersone geborgde, nieamptelike en amper slegs uit Māori bestaande span, die eerste keurspan uit ’n Britse kolonie geword om in die Verenigde Koninkryk wedstryde te speel. In 1892 is die Nieu-Seelandse Rugbyvoetbalunie (NZRFU) gestig wat sewe unies, maar nie Canterbury, Otago en Southland nie, verteenwoordig het.[25] Canterbury, Otago en Southland het beswaar aangeteken teen die vereiste dat NZRFU uitvoerende komiteelede in Wellington moes bly. Hulle het uiteindelik almal by die NZRFU aangesluit, al is die woonplekreël eers in 1986 verander.[26] Die eerste deur die NZRFU goedgekeurde amptelike Nieu-Seelandse span het in Julie 1893 deur Nieu-Suid-Wallis en Queensland getoer.[27] Die span se eerste regte internasionale wedstryd was op 15 Augustus 1903 voor ’n skare van 30 000 op die Sydney-krieketveld, wat hulle met 22–3 teen die Australiërs gewen het.[28]

In 1905 het die eerste amptelike verteenwoordigende Nieu-Seelandse span na Groot-Brittanje, Ierland, Frankryk en Kalifornië getoer. Tydens hierdie toer het die bynaam All Blacks (Afrikaans: “die geheel en al in swart geklee”) ontstaan, en na dié span is later as Original All Blacks (“Oorspronklike All Blacks”) verwys. Hulle het 35 wedstryde gespeel, waaronder vyf toetswedstryde. Die Originals se enigste nederlaag tydens die toer was ’n 0–3 teen Wallis in Cardiff; in al die ander wedstryde het hulle net oorwinnings aangeteken.[29] Dié wedstryd is as gevolg van die omstredenheid aangaande ’n betwiste drie deur die All Black-speler Bob Deans in die volksgeskiedenis van beide lande opgeneem. Indien die drie nie toegelaat sou wees nie sou die wedstryd in ’n 3–3 gelykopuitslag geëindig het. Met hierdie toer het die Nieu-Seelanders hul posisie as een van die vorste nasionale rugbyspanne bewys. ’n Span wat die Britse Eilande verteenwoordig het, wat as die Anglo-Welsh bekend gestaan het aangesien dit net uit Engelse en Walliese spelers bestaan het, het Nieu-Seeland in 1908 besoek en is met 2–0 deur die All Blacks verslaan, nadat die derde wedstryd in ’n gelykop geëindig het.[30] Behalwe vir ’n tweemaandse toer in 1913 na die westelike Verenigde State en Brits-Columbië het die All Blacks tot ná die einde van die Eerste Wêreldoorlog slegs teen Australië en verskeie provinsiale spanne te staan gekom. Tussen 1915 en 1919 het geen toetswedstryde plaasgevind nie.[31]

Ontstaan van ’n legende[wysig | wysig bron]

The Invincibles All Blacks wat in 1924–25 na die Britse Eilande en Frankryk getoer het
Die All Blacks op die hoogtepunt van hul haka voor ’n toets teen Australië in 1932
Aankondiging van ’n protesvergadering deur die Nieu-Seelandse “Burgerlike All Blacks Toervereniging” (1959)

Ná die einde van die oorlog het ’n keurspan van die Nieu-Seelandse Weermag in Engeland aan die King’s-beker deelgeneem. Hulle het die trofee ingepalm en tydens die volgende jare die kerngroep van die All Blacks gevorm.[32] Tydens die Suid-Afrikaanse toer na Australasië in 1921 het die wedywering tussen die Suid-Afrikaanse Springbokke en die Nieu-Seelandse All Blacks wat tot op hede voortduur ’n aanvang geneem. Albei spanne is reeds as die beste spanne wêreldwyd beskou, maar het nog nie een toetswedstryd teen mekaar gespeel nie.[33] Die strawwe toer het helaas gelykop geëindig, nadat die drie wedstryde in ’n oorwinning, ’n gelykop en ’n nederlaag geëindig het.[34][35] Die All Blacks het daarna in 1928 na Suid-Afrika gereis vir ’n reeks wat weereens gelykop geëindig het.[36]

Ná ’n onderbreking van amper twintig jaar het die NZRFU in 1924 weer ’n toer na Europa gereël, wat naas 28 wedstryde teen klubs en provinsiale spanne ook vier toetswedstryde ingesluit het. Die 1924-All Black-besoekers aan die Verenigde Koninkryk is die bynaam The Invincibles (“die onoorwinlike”) gegee, aangesien hulle al hulle wedstryde gewen het.[37] Die span is egter van ’n kans op ’n volle Grand Slam (oorwinnings oor al die vier Britse spanne tydens dieselfde toer) ontneem nadat Skotland geweier het om te speel, aangesien die toer deur die Engelse Rugbyvoetbalunie gereël is.[38] Die eerste werklik-verteenwoordigende Britse Eilande-span, saamgestel uit spelers van al die vier Tuisunies (vandag bekend as die Britse en Ierse Leeus) het Nieu-Seeland in 1930 besoek. Alhoewel die Leeus die eerste toetswedstryd gewen het, het die tuisspan herstel en die toetsreeks met 3–1 gewen.[39] Nieu-Seeland het die Verenigde Koninkryk vir ’n reeks van 30 wedstryde in 1935–36 weer besoek, waarvan hulle slegs drie wedstryde, insluitend twee toetswedstryde, verloor het.[40] In een van die nederlae het Prins Alexander Obolensky twee skitterende drieë gedruk om Engeland met 13–0 te laat wen, waarmee hulle hul eerste oorwinning oor die All Blacks aangeteken het.[41]

In 1937 het Suid-Afrika ’n reeksoorwinning teen die All Blacks in Nieu-Seeland behaal. Die All Blacks het die eerste toetswedstryd gewen, maar die Springbokke het in die twee oorblywende toetswedstryde geseëvier. Vervolgens is die 1937-Springbokke as die beste span beskryf, wat “Nieu-Seeland ooit verlaat het”.[42][43] Die All Blacks sou eers in 1949, ná die einde van die Tweede Wêreldoorlog, weer teen Suid-Afrika speel toe hulle die land met Fred Allen as kaptein besoek het. ’n Berugte All Blacks-rekord is tydens dié besoek opgestel — die All Blacks se nederlaag in twee toetswedstryde op een dag. Gelyktydig het die Wallabies ’n toer na Nieu-Seeland onderneem, omdat die Māorispelers as gevolg van die Apartheidpolitik nie vir die wedstryde teen die Springbokke gekies is nie en saam met reserwespelers ’n tweede span gevorm het. Vervolgens het die Springbokke net teen Pākehā (Nieu-Seelanders met ’n Europese afkoms) gespeel.[44] Die beperking vir nieblanke spelers was tot die 1970-toer in werking, toe vier spelers met ’n Māori- en ’n Samoaanse herkoms as “eerblankes” na Suid-Afrika kon gaan.[45] Op die middag van 3 September (Nieu-Seelandse tyd) is die All Blacks onder kaptein J. B. (Johnny) Smith in Wellington deur Australië met 11–6 verslaan.[46] Dieselfde middag in Suid-Afrika (Suid-Afrikaanse tyd) het die All Blacks onder kaptein Ron Elvidge (Allen was beseer) met 3–9 teen die Springbokke in Durban verloor.[47] Die All Blacks in Nieu-Seeland het ook hulle tweede toets met 16–9 verloor, wat dit vir Australië moontlik gemaak het om die Bledisloebeker vir die eerste keer te wen. Alhoewel elke wedstryd ’n taai stryd was het die All Blacks die reeks met 0–4 verloor het, tot op hede ’n negatiewe rekord vir die All Blacks.[48] Sedertdien staan die jaar 1949 vir die All Blacks as “verskriklike jaar” bekend, aangesien hulle hul ses toetswedstryde dié jaar verloor het. Die NZRFU het vervolgens daarop besluit om hul kragte saam te snoer en voortaan geen tweede span gelyktydig te laat speel nie.[49]

Die twee reeksnederlae teen Suid-Afrika het beteken dat die Springbokke se 1956-besoek aan Nieu-Seeland met groot afwagting ingewag is. Die All Blacks se kaptein was Bob Duff en die afrigter Bob Stuart. Die 3–1-reeksoorwinning was die eerste teen die Springbokke en ook die Springbokke se eerste reeksnederlaag teen enige teenstander.[50][51][52] Tydens dié reeks het die All Blacks Don Clarke en Kevin Skinner vir die laaste twee toetswedstryde benoem om die oorwinning te help verseker.[52] Skinner is ingesluit om die Springbokstutte “uit te sorteer” terwyl Don Clark weens sy doelskopvermoeë vervolgens bekend sou staan as “The Boot”.[53][54]

Die All Blacks se 3–1 reeksoorwinning teen die Leeus in 1959 het ’n dominante tydperk van All Black-rugby ingelui.[55] Dit is opgevolg deur ’n 1963–64-toer na die Verenigde Koninkryk, gelei deur Wilson Whineray, wat baie naby aan ’n Grand Slam gekom het maar daarvan ontneem is deur ’n puntelose gelykopuitslag teen Skotland.[56] Die enigste nederlaag op die toer was teen Newport RFC wat die All Blacks op 30 Oktober 1963 met 3–0 by Rodney Parade, Newport, geklop het.[57] Later sou die 1967-span drie toetswedstryde wen, maar hulle kon nie teen Ierland speel nie as gevolg van ’n bek-en-klouseer-bedreiging, waarvolgens die All Blacks die Grand Slam nie meer kon aanteken nie.[56] Die toer het deel gevorm van die All Blacks se langste segetog tussen 1965 en 1970 waartydens hulle 17 toetsoorwinnings behaal het;[58] dié rekord is in 1998 deur die Springbokke geëwenaar en in 2010 deur Litaue verbeter.[59]

Alhoewel die 1966-Leeus tydens hulle Nieu-Seelandse toer met 4–0 verslaan is, is die geluk vyf jaar later omgekeer toe die 1971-Leeus, onder die kapteinskap van die Wallieser John Dawes, die All Blacks in ’n toetsreeks met 2–1 (met een gelykop) verslaan het wat tot op hede steeds die Leeus se enigste reeksoorwinning teen Nieu-Seeland is.[60] In 1972/73 het die All Blacks ’n Europatoer van 32 wedstryde aangepak. Die 1972/3-besoekers aan die Britse Eilande het as gevolg van ’n gelykopuitslag teen Ierland net-net nie daarin geslaag om ’n Grand Slam te behaal nie.[56] Die toer is ook noemenswaardig vir die huistoe stuur van die stut Keith Murdoch wat na bewering tydens feesvieringe ná die oorwinning oor Wallis betrokke was by ’n kroeggeveg in ’n Cardiffhotel.[61]

In 1978 het Graham Mourie die All Blacks aangevoer tydens hulle eerste Grand Slam wat met ’n 13–12-oorwinning teen Wallis beklink is. Die wedstryd het tot groot omstredenheid gelei nadat die All Blacks gewen het as gevolg van ’n strafskop laat in die wedstryd.[62] Die slot Andy Haden het in ’n poging om die strafskop te bekom uit die lynstaan geduik; die strafskop wat deur die skeidsregter Roger Quittenton toegeken het was egter teen Wallis se slot Geoff Wheel wat van die skouer van Frank Oliver afgespring het.[63] Die All Blacks se enigste nederlaag tydens die toer was die berugte 0–12-nederlaag teen die Ierse provinsie Munster op Thomond Park.[64] Die nederlaag het bekendheid verwerf deur die toneelstuk “Alone it Stands” deur John Breen.[65][66]

Omstrede toere[wysig | wysig bron]

Die All Blacks teen Italië in 1980
Polisie buite Edenpark voor ’n All Blacks-wedstryd tydens die Springbok-toer in 1981
Die All Blacks speel teen Argentinië tydens hul 1985-toer

Uit ’n sportiewe oogpunt was die uit 24 wedstryde bestaande All Blacks se 1976-toer na Suid-Afrika minder suksesvol: Die All Blacks het drie wedstryde teen provinsiale spanne en ook drie van hul vier toetswedstryde teen die Springbokke verloor.[67] Dié toer na Suid-Afrika het veral tot politieke opslae gelei. Weens die Suid-Afrikaanse apartheidsbeleid het baie Māori geweier om in Suid-Afrika te speel. Vanaf die begin van die 1960’s is met openbare proteste en politieke druk probeer om die NZRFU te oortuig, om óf hoegenaamd geen Māori te keur nie óf toere na Suid-Afrika nie te onderneem nie. Terwyl die eerste minister Norman Kirk in 1973 ’n toer van die All Blacks na Suid-Afrika verbied het, het sy opvolger Robert Muldoon in 1976 egter sy toestemming vir ’n toer van die All Blacks na Suid-Afrika gegee.[68] Nadat die span ondanks skerp proteste na Suid-Afrika vertrek het, het ’n aantal Afrikalande die uitsluiting van Nieu-Seeland van die Olimpiese Somerspele 1976 geëis. Die Internasionale Olimpiese Komitee het egter nie gereageer nie aangesien rugby destyds nie ’n Olimpiese sportsoort was nie. Vervolgens het 28 oorwegend Afrikalande die Olimpiese Spele in Montreal geboikot.[69] Die All Blacks kon weereens nie daarin slaag om ’n toetsreeks in Suid-Afrika te wen nie en sou dit eers in 1996, ná die einde van Apartheid, reggekry. Die 1976-toer het bygedra tot die Gleneagles-ooreenkoms wat deur die Staatshoofde van die Britse Statebond in 1977 goedgekeur is en enige sportiewe verbintenis met Suid-Afrika verbied het.[70]

Die 1981-Springbokrugbytoer na Nieu-Seeland het gelei tot betogings teen Suid-Afrika se apartheidsbeleid[71] op ’n skaal wat sedert die 1951-waterfrontdispuut nie in Nieu-Seeland gesien is nie.[72] Die NZRU het die Springbokke na Nieu-Seeland uitgenooi omdat die Muldoon-regering geweier het om politiek en sport te meng.[70] Reeds voor die begin van die toer is dié besluit skerp gekritiseer. Baie het dit as ondersteuning van ’n blanke oorheersing in Suid-Afrika beskou, terwyl ander na die gespanne verhoudings met die Māori tuis verwys het. Vanaf einde Julie tot middel September het die deur die NZRFU uitgenooide Suid-Afrikaners 17 wedstryde in Nieu-Seeland, waaronder drie toetswedstryde teen die All Blacks, gespeel. Alhoewel die All Blacks die toetsreeks gewen het, is twee van die toer se provinsiale wedstryde gekanselleer. Die wedstryde het groot skare gelok, maar die hele toer is gekenmerk deur geweld en betogings. In Hamilton het 350 betogers die versperrings verwyder, die speelveld ingestorm en ’n kansellasie van die wedstryd afgedwing.[73] In Timaru moes ook ’n wedstryd afgelas word en Wellington het herhaaldelike straatgevegte gesien. Gedurende die laaste wedstryd in Auckland is uit ’n laag vlieënde vliegtuig meelsakke, pamflette en ’n plakkaat wat Steve Biko gehuldig het op die speelveld in Edenpark neergegooi.[74] Tydens die toer het die land onrus deurgemaak en die toer het ’n beduidende impak op die Nieu-Seelandse samelewing gehad.[71][74][75]

In 1985 het, te midde van ondersteuning en teenkanting in die land, voorbereidings vir ’n beplande All Black-toer na Suid-Afrika plaasgevind. ’n Toerspan is gekies en sou oor vyf dae na Suid-Afrika vertrek toe die hooggeregshof in Nieu-Seeland op 21 Junie 1985 ’n interdik toegestaan het om die toer te stop. Die regters het beslis dat die toer nie in die grondwetlike belang van die Nieu-Seelandse Rugbyvoetbalunie ten einde van die bevordering van die spel was nie.[75][76] Nieu-Seeland se eerste minister, David Lange, het verklaar dat die span nie as verteenwoordigers van die Nieu-Seelandse Rugbyunie kon toer nie maar dat spelers as “indiwidue” kon gaan. Spelers het ’n private toer gereël, maar dié is ook afgelas en ’n toer na Argentinië is pleks van die toer na Suid-Afrika gereël.

Beide in Suid-Afrika en Nieu-Seeland was daar mense wat steeds ’n toer van Nieu-Seeland na Suid-Afrika sou ondersteun het. ’n Toer deur ’n span wat as die Kavaliers bekend gestaan het, het in 1986 plaasgevind deur ’n span wat 28 van die 30 spelers wat vir die 1985-All Blacks-toer gekies is, ingesluit het. Baie spelers, wat nie by die verbod gehou het nie, het in 1986 ’n rebelletoer na Suid-Afrika onderneem wat nie deur die NZRU goedgekeur is nie. Die span, genaamd die Nieu-Seeland Kavaliers, het egter baie van die All Blacks uit die tydperk ingesluit.[77][78] Die spelers wat aan die toer deelgeneem het is deur die NZRU verban ná hulle terugkeer na Nieu-Seeland.[79][80] Die Kavaliers het twaalf wedstryde in Suid-Afrika gespeel, insluitend vier wat as “toetswedstryde” bestempel is. Die Springbokke het die eerste, derde en vierde toetswedstryde gewen en die rebelle kon nie die droom om die Springbokke in Suid-Afrika te klop verwesenlik nie. Die Geel Bladsye het die toer met R2,5 miljoen geborg wat beskryf is as die grootste rugbyborgskap in Suid-Afrika tot op daardie stadium. Gerugte het die rondte gedoen dat die spelers betaal is, op ’n stadium toe rugby nog streng ’n amateursport was.[81] Die hoofinpak van die Kavalierstoer in Nieu-Seeland was ontwrigting van die All Blacks se voorbereiding op die eerste rugbywêreldbekertoernooi in 1987. Die rebelle is baie lig gestraf en is slegs vir twee toetswedstryde geskors. Lede van die Kavaliers het maklik gemeng met hul tydelike plaasvervangers, die sogenaamde ‘Baby Blacks’. Die Kavaliers se beproewing op die Suid-Afrikaanse Hoëveld het waarskynlik bygedra tot die All Blacks se oorwinning tydens die eerste wêreldbeker. Meer as die helfte van die span wat Frankryk in die eindstryd geklop het, was voormalige Kavaliers.[82][83] Eers in 1992, ná die apartheidsera, het weer toetswedstryde tussen Nieu-Seeland en Suid-Afrika plaasgevind.

Vroeë wêreldbekertoernooie[wysig | wysig bron]

Die Webb Ellis-beker is op die spel tydens rugbywêreldbekertoernooie

Die eerste Rugbywêreldbeker is in 1987 deur Nieu-Seeland en Australië saam aangebied. Die All Blacks het aan hul status as algehele gunstelinge voldoen. Ná drie maklike oorwinnings tydens die groepfase oor Italië, Fidji en Argentinië het hulle Skotland in die kwarteindstryd en Wallis in die halfeindstryd verslaan. In die eindstryd op Edenpark in Auckland het hulle Frankryk met 29–9 geklop.[84] Nieu-Seeland het slegs 52 punte afgestaan en 43 drieë aangeteken.[85][86] Die All Blacks se meerderwaardigheid was ook tydens die 1988-toer na Australië duidelik, toe hulle onoorwonne gebly het (twaalf oorwinnings en een gelykop).[87] Die jaar 1989 het nog beter verloop, toe die All Blacks al hul 19 wedstryde gewen het (waaronder sewe toetswedstryde). In Augustus 1990 is hulle vir die eerste keer in vier jaar deur die Wallabies verslaan.

Voor die Rugbywêreldbeker 1991 was die All Blacks ’n verouderde span wat deur Alex Wyllie en John Hart saam afgerig is.[88] Hulle het gesukkel tydens die groepwedstryde teen Engeland, die VSA en Italië, maar het daarin geslaag om hulle kwarteindstryd teen Kanada te wen.[89] Hulle is daarna deur die latere kampioen Australië met 16–6 in die halfeindstryd op Lansdowne Road in Dublin geklop. Hulle het Skotland tydens die klein finale om die derde plek verslaan.[86][90] Kort ná die toernooi het baie spelers en die afrigter, Wyllie, wat ’n 86%-wentempo in 29 toetse behaal het, uitgetree.[91] Die aansienlik jonger span het aanvanklik nie op die gewone hoë vlak gespeel nie en in 1994 twee tuiswedstryde agtereenvolgens teen Frankryk verloor.

Laurie Mains het Wyllie in 1992 vervang en opdrag gekry om die span op die Rugbywêreldbeker 1995 in Suid-Afrika voor te berei. Die All Blacks was weereens die gunstelinge om die toernooi te wen.[92] Hulle status as gunstelinge is bevestig toe hulle Ierland en Wallis tydens die groepfase verslaan het. Japan is met 145–17 verslaan, tot vandag toe hul hoogste oorwinning. Hulle het voortgegaan, toe ’n jong Jonah Lomu vier drieë teen Engeland gedruk het in die All Blacks se 45–29 halfeindstrydoorwinning.[93] Die All Blacks sou egter op die ou einde in die eindstryd teen die gasheer in hulle eerste wêreldbekertoernooi in ekstra tyd verloor toe die Spingboklosskakel Joel Stransky die beker met ’n skepskop beklink het.[86][94] Die All Blacks is skynbaar deur ’n onheilspellende voedselvergiftiging van die vorige dag geteister. Tot vandag toe bestaan samesweringsteorië, waarvolgens Suid-Afrikaanse Rugbyamptenare of ’n kelnerin genaamd “Suzie” ’n stof in die All Blacks se ete sou gemeng het.[95][96][97][98][99]

Begin van die professionele tydperk[wysig | wysig bron]

Frankryk huisves die All Blacks op die Stade de France, Saint-Denis, 2002

Om die toenemende oorskakeling van goeie spelers na finansieel gevestigde rugby league-spanne teen te werk het die Internasionale Rugbyvoetbalraad in Augustus 1995 besluit om van rugby ’n professionele sport te maak. In dieselfde jaar het die beheerliggame van Suid-Afrika, Nieu-Seeland en Australië die konsortium SANZAR gestig om televisie-uitsaairegte vir twee nuwe kompetisies te verkoop, die internasionale kompetisie Super 12 (nou Superrugby) en die Drienasiesreeks van die nasionale spanne (nou Die Rugbykampioenskap).[100] Aangesien die nuwe toernooie min plek vir maandelange oorsese toere gelaat het, het hierdie tradisie uit die amateurtydperk vinnig tot ’n einde gekom (met uitsondering van die vierjaarlikse Leeustoere).

Die eerste Drienasiesreeks is in 1996 gehou met die All Blacks wat al vier toetswedstryde gewen het om die trofee in te palm.[101] Die 1996-Drienasieswedstryd in Suid-Afrika tussen die All Blacks en die Springbokke was ook die eerste wedstryd in ’n historiese reeks. Onder die nuwe afrigter, John Hart, en hul kaptein Sean Fitzpatrick het die All Blacks vir die eerste keer daarin geslaag om ’n reeksoorwinning in Suid-Afrika te behaal.[102] Fitzpatrick het die reeksoorwinning hoër geag as Nieu-Seeland se 1987-wêreldbekeroorwinning, waaraan hy ook deelgeneem het.[102] Die volgende twee seisoene het gemengde resultate vir die All Blacks gelewer: hulle het tydens die 1997-Drienasiesreeks al hul wedstryde gewen en die titel suksesvol verdedig, maar in 1998 sou hulle al hul vier toetse van die reeks verloor.[103] Dit sou ook die eerste keer sedert 1949 wees dat hulle vier keer aanmekaar verloor het.[104] Op 28 Augustus 1999 het hulle hul ergste toetsnederlaag tot in 2023, toe hulle met 7–28 teen Australië in Sydney verloor het.[105]

Die All Blacks het tydens die Rugbywêreldbeker 1999 een maand later herstel en hulle groep gedomineer, deur onder andere Engeland met 30–16 op Twickenham te verslaan; hulle het ook Tonga en Italië heeltemal oorheers. In die kwarteindstryd het hulle Skotland met 30–18 geklop om in die halfeindstryd teen Frankryk op Twickenham te staan te kom. Die All Blacks het teen halftyd met 17–10 voorgeloop,[105] maar in die tweede helfte het Frankryk skitterende rugby gespeel waarvoor die All Blacks geen antwoord gehad het nie en Frankryk het uiteindelik met 43–31 gewen.[105] In die klein finale om die derde plek is die All Blacks deur die Springbokke verslaan.[86][105][106] Hart het daarna as afrigter bedank en is deur twee mede-afrigters, Wayne Smith en Tony Gilbert, vervang.

Onder Smith en Gilbert het die All Blacks tweede gekom tydens die 2000- en 2001-Drienasiestoernooie. Albei afrigters is op 3 Oktober 2001 deur John Mitchell vervang, wat die All Blacks afgerig en gelei het tot Drienasiesoorwinnings in 2002 en 2003 en die behou van die Bledisloebeker (wat sedert 1998 deur Australië gewen is) in 2003. Nadat hulle die 2003-Drienasiesreeks gewen het, het hulle die Rugbywêreldbeker 2003 in Australië as een van die gunstelinge afgeskop en weereens hulle groep gedomineer met oorwinnings oor Italië, Kanada en Tonga voor hulle een van die strafste wedstryde van die toernooi teen Wallis gewen het.[107] Hulle het dié keer ook daarin geslaag om Suid-Afrika in ’n wêreldbekerwedstryd te klop (met 29–9), maar die All Blacks is met 22–10 deur die verdedigende kampioen Australië in die halfeindstryd in Sydney verslaan. Nieu-Seeland het die klein finale om die derde plek teen Frankryk gewen.[86][108] Mitchell is daarna deur die NZRU afgedank en met Graham Henry vervang.

Onder Graham Henry[wysig | wysig bron]

2005-Drienasiesreeks – Die All Blacks teen die Wallabies
Die All Blacks teen Engeland op Twickenham in 2006
Nieu-Seeland teen Tonga tydens die Rugbywêreldbeker 2011
Nieu-Seeland nadat hulle in 2011 as die wêreldkampioen gekroon is

Henry se ampstermyn het begin met ’n dubbele oorwinning oor die wêreldkampioen Engeland in 2004. Die twee wedstryde se gesamentlike totaal was 72–15, met die All Blacks wat Engeland daarvan weerhou het om enige drieë te druk.[109][110] Ondanks die positiewe begin van Henry se ampstermyn was die 2004-Drienasiesreeks ’n gemengde sukses met twee oorwinnings en twee nederlae. Die kompetisie was taaier as ooit tevore en die uitslag moes deur bonuspunte beslis word wat die All Blacks laaste geplaas het.[111][112] Die 2004-seisoen het op ’n hoë noot geëindig met die All Blacks wat in Europa gewen het, insluitend ’n 45–6-rekordoorwinning oor Frankryk.[113] In 2005 was die Britse en Ierse Leeus op toer in Nieu-Seeland. Die All Blacks het die toetsreeks met 3–0 beklink, die 2005-Drienasiesreeks gewen en die eerste Grand Slam sedert 1978 teen die spanne van die Britse Eilande aangeteken. Die All Blacks is deur die Internasionale Rugbyraad as “span van die jaar”, Graham Henry as “afrigter van die jaar” en Dan Carter as “speler van die jaar” aangewys.[114]

Die All Blacks se wenstreep het in die volgende jaar aangehou: In 2006 het hulle die Drienasiesreeks weer verower deur die eerste vyf wedstryde te wen (drie teen Australië en twee teen Suid-Afrika). Hulle het egter hulle laaste wedstryd in die reeks teen Suid-Afrika verloor. Nieu-Seeland het sy einde-van-die-jaar-toer onoorwonne voltooi met rekordoorwinnings oot Engeland, Frankryk en Wallis. Die All Blacks is in 2006 weer aangewys as die IRR se “span van die jaar” en die flank Richie McCaw as “speler van die jaar”.[114] Weens hul uitstekende prestasies is die All Blacks in 2006 as Laureus se “span van die jaar” genomineer.[115][116][117]

In 2007 is die All Blacks weer as Laureus se “span van die jaar” genomineer. Die All Blacks se eerste Drienasiestoets van 2007 was teen die Springbokke in Durban waar hulle twee drieë in die laaste tien minute gedruk het om die wedstryd met 26–21 te wen. Die volgende week het die Wallabies die All Blacks teen alle verwagtinge op die Melbourne-krieketveld in Melbourne verslaan (met 20–15): die All Blacks se eerste nederlaag teen die Wallabies sedert 2004. Australië se nederlaag teen die Springbokke in Suid-Afrika en die All Blacks se 26–12-oorwinning oor Australië in die finale wedstryd in Auckland het egter meegebring dat die All Blacks ook die 2007-Drienasiesreeks en die Bledisloebeker gewen het.[118] Ná hul oorwinning tydens die 2007-Drienasiesreeks het Nieu-Seeland die Rugbywêreldbeker 2007 in Frankryk weer as gunstelinge betree en die verwagtinge met twee oorwinnings oor Frankryk tydens opwarmingswedstryde bewys. Die All Blacks het die toetse gewen: 42–11 op Edenpark en 61–10 op die Westpacstadion. In ’n derde wedstryd teen Kanada is die All Blacks effens gevlei deur ’n wentelling van 64–13 wat nie Kanada se aanslag ten volle reflekteer het nie.[119] Die All Blacks het ná oorwinnings oor Skotland, Italië, Roemenië en Portugal (elkeen met meer as 40 punte) hul groep gewen. Hulle is egter deur die nominale gasheer Frankryk in die kwarteindstryd in Cardiff met 20–18 geklop, gelykstaande aan hul ergste toernooi-uitslag.[86][120] Ná die nederlaag teen Frankryk is die afrigter Graham Henry ten spyte van kritiek heraangestel, alhoewel die destydse Crusader-afrigter Robbie Deans ’n sterk aanspraakmaker was.[121]

Die 2008-seisoen het met drie middeljaartoetse teen Ierland en Engeland afgeskop, en Nieu-Seeland het al daardie toetswedstryde gewen.[122] Nieu-Seeland het in sy eerste Drienasieswedstryd Suid-Afrika met 19–8 in Wellington verslaan, maar is een week later op Carisbrook in Dunedin deur die Springbokke met 28–30 geklop, wat ’n reeks van 30 oorwinnings tuis beëindig het.[123][124] Nieu-Seeland het sy volgende Drienasieswedstryd op 26 Julie teen Australië in Sydney met 34–19 verloor, maar ’n week later het die All Blacks die Wallabies tuis met 39–10 geklop.[122] Hulle het toe Suid-Afrika met 19–0 op Nuwelandstadion verslaan.[125] Nieu-Seeland het sy laaste wedstryd op 13 September teen Australië op Suncorpstadion in Brisbane met 28–24 gewen en dus die Bledisloebeker en die Drienasiesitel behou.[126]

Die All Blacks het die 2009-seisoen met ’n 22–27-nederlaag teen Frankryk op Carisbrook afgeskop, maar het een week later wraak geneem en Frankryk in Wellington met 14–10 verslaan. Volgens punteverskil het Frankryk die Dave Gallaher-trofee vir die eerste keer ingepalm. ’n Week later het die All Blacks Italië met 27–6 in Christchurch verslaan. Hulle het die 2009-Drienasiesreeks agter Suid-Afrika, wat net een wedstryd verloor het, as naaswenner geëindig, en die All Blacks het die reeks met ’n 33–6-oorwinning oor Australië in Wellington afgesluit.[127] In 2010 het die All Blacks die Drienasiesreeks ná drie agtereenvolgende oorwinnings oor Suid-Afrika vir die tiende keer ingepalm,[128] en hulle het ook die Bledisloebeker ná agtereenvolgende oorwinnings oor Australië gewen.[129] ’n Onoorwonne wenstreep, wat in 2009 begin het, het 15 wedstryde bereik.[130] Ondanks ’n tweede plek tydens die 2011-Drienasiesreeks, nadat hulle deur Australië in Brisbane geklop is,[131] het die All Blacks as eerste span op die wêreldranglys die Rugbywêreldbeker 2011 op eie bodem as gunstelinge betree.[132] Die All Blacks het die groepfase met Tonga, Japan, Frankryk en Kanada onoorwonne beëindig, en ná oorwinnings oor Argentinië (met 33–10) en toe Australië (met 20–6), het hulle in die eindstryd op 23 Oktober 2011 op Edenpark in Auckland teen Frankryk te staan gekom. Nieu-Seeland het een drie gedruk en een strafdoel aangeteken en sodoende net-net met 8–7 gewen, waardeur die All Blacks hul tweede beker ná 1987 ingepalm het.[86][133][134] Henry het ná die wêreldbekertoernooi as afrigter bedank en is deur sy adjunk Steve Hansen opgevolg.[135]

Onder Steve Hansen[wysig | wysig bron]

Nieu-Seeland nadat hulle in 2015 as die wêreldkampioen gekroon is
Losskrum tussen die Leeus en die All Blacks in 2017
Klein finale om die derde plek tydens die Rugbywêreldbeker 2019 tussen die All Blacks en Wallis

Argentinië het in 2012 by die Drienasiesreeks aangesluit wat tot die Rugbykampioenskap herdoop is. Die All Blacks het in die eerste toernooi al hul ses wedstryde gewen en die titel ingepalm. Hulle het deur die jaar heen onoorwonne gebly en is eers in die laaste wedstryd op Twickenham deur Engeland geklop.[136] In 2013 het Nieu-Seeland Frankryk vir ’n reeks van drie wedstryde gehuisves – hul eerste ontmoeting sedert die 2011-eindstryd. Die All Blacks het al drie wedstryde gewen en die 2013-Rugbykampioenskapreeks onoorwonne afgesluit.[137] In November 2013 het Nieu-Seeland die eerste rugbyland van die professionele tydperk geword om ’n 100%-wenrekord in ’n kalenderjaar te behaal.[138]

Tydens die 2014-Rugbykampioenskapreeks het die All Blacks in hul wegwedstryde gelykop teen Australië gespeel en teen Suid-Afrika verloor, maar hulle het die ander vier wedstryde van die toernooi gewen. Tydens die verkorte 2015-Rugbykampioenskapreeks het die All Blacks teen Australië verloor en as naaswenner geëindig. Hulle het egter ’n beduidende terugvegoorwinning in die tweede Bledisloetoets behaal en toe die trofee behou. Die All Blacks het die Rugbywêreldbeker 2015 in Engeland as verdedigende kampioen betree en tydens die groepfase na oorwinnings oor Argentinië, Namibië, Tonga en Georgië weereens onoorwonne gebly. In die kwarteindstryd het hulle die gevreesde teenstander Frankryk met 62–13 verslaan, tot dusver die hoogste oorwinning tydens die uitklopfase. Die All Blacks het Suid-Afrika naelskraap met 20–18 in die halfeindstryd en Australië met 34–17 in die eindstryd geklop om sodoende die eerste land geword wat die titel verdedig en ook vir ’n derde keer ingepalm het.[86][139][140]

Die All Blacks, onder die nuwe kaptein en nommer 8, Kieran Read, en adjunkkaptein en heelagter Ben Smith, het ook tydens die 2016-Rugbykampioenskapreeks onoorwonne gebly en by elke wedstryd die bonuspunt behaal. Beide Smith en die vleuel Israel Dagg was met vyf drieë elk die beste driedrukkers van dié toernooi, terwyl die eerste vyf-agtste Beauden Barrett met 81 die meeste punte tydens die toernooi aangeteken het.[141] Tydens die 2016 eindjaarrugbytoetsreeks het die All Blacks hul eerste wedstryd in 111 jaar se wedywering teen Ierland verloor en is met 29–40 op Soldier Field in Chicago geklop.[142] Nieu-Seeland het vir dié nederlaag wraak geneem en in die terugspel een week later Ierland in Dublin met 21–9 verslaan.[143]

In 2017 het die Britse en Ierse Leeus vir die tweede keer van die professionele tydperk na Nieu-Seeland getoer. Die reeks het in ’n gelykop geëindig, nadat die All Blacks en die Leeus ’n 1–1–1 aangeteken het. Die All Blacks het die eerste toets met 30–15 gewen, die Leeus die tweede met 24–21, en die laaste toets was ’n 15–15-gelykop. Net soos die 2005-toer was hierdie Leeus-toer met omstredenheid geteister, soos die Leeus se taktiek (onder die Nieu-Seelandse afrigter Warren Gatland),[144] die toon van plaaslike mediadekking,[145] die rooikaart teen Sonny Bill Williams in die tweede toets[146] asook die speelbeheer van die Franse skeidsregters Romain Poite en Jérôme Garcès[147] is al debatteerbaar. Die gelykop van die toetsreeks, saam met die nederlaag teen Ierland die vorige jaar het volgens sommige persberigte daarop gedui dat die span swakker word en die Noordelike Halfrond nader beweeg.[148] Huleadle het egter die 2017-Rugbykampioenskapreeks onoorwonne gewen en ook die Bledisloebeker ingepalm, nadat die All Black Australië twee keer geklop het. In Oktober het Nieu-Seeland in die laaste Bledisloetoets op Suncorpstadion in Brisbane ’n verrassende 23–18-nederlaag teen Australia gely. Tydens die 2017 eindjaarrugbytoetsreeks het die All Blacks met die Britse Barbarians 32–21, Frankryk 38–18, Skotland 22–17 en Wallis 33–18 afgereken.[149]

Met die afskop van die 2018-seisoen het die All Black tydens die Franse toer die reeks 3–0 beklink, en hul eerste wedstryde van die 2018-Rugbykampioenskapreeks teen Australië 38–13 en 40–12 gewen om sodoende die Bledisloebeker te behou. ’n Ander maklike 46–24-oorwinning oor Argentinië het gevolg, maar die All Blacks is vervolgens deur die Springbokke vir die eerste keer sedert 2009 tuis in Wellington in ’n taai wedstryd met 34–36 geklop,[150] voordat hulle weer met Argentinië 35–17 afgereken het. In die terugwedstryd teen Suid-Afrika in Pretoria het die All Blacks vir die grootste deel van die wedstryd gesukkel, maar laat in die tweede helfte teruggekom om die wedstryd met 32–30 te beklink.[151] Hulle sou later nog ’n verpletterende 37–20-oorwinning oor Australië in Jokohama aanteken en sodoende ’n suiwer Bledisloereeks verseker.[152] ’n Ontwikkelingspan het aangebly om Japan met 31–69 te klop, terwyl die eerste span vir die 2018 eindjaarrugbytoetsreeks na Europa getoer het. Dit sou ’n taai reeks vir die All Blacks word, waartydens hulle Engeland net-net met een punt (15–16) in ’n strawwe wedstryd oorwin het,[153] gevolg deur die tweede nederlaag ooit teen Ierland met 16–9 onder ’n kookpotatmosfeer op Aviva-stadion in Dublin.[154] Die All Blacks het toe 66–3 met Italië afgereken en sodoende hul reeks met een oorwinning beklink.[155]

Aan die begin van die 2019-seisoen het die All Blacks net die derde plek van die Rugbykampioenskapreeks behaal; die eerste keer sedert dié toernooi van stapel gestuur is – die laaste keer wat Nieu-Seeland die derde plek (en destyds laaste plek) gemaak het, was tydens die 2004-Drienasiesreeks. In die kampioenskap het die All Blacks vir die eerste keer sedert 1994 teen die Springbokke gelykop geëindig, gevolg deur ’n rekordnederlaag teen die Wallabies met 26–47. Ondanks die telling het Nieu-Seeland die Bledisloebeker verdedig, nadat hulle in die terugwedstryd met Australië 36–0 afgereken het. Die All Blacks se eerste wedstryd tydens die Rugbywêreldbeker 2019 in Japan teen die Springbokke is met spanning verwag en Nieu-Seeland het met 23–13 geseëvier.[156] Aansluitend het Nieu-Seeland Kanada en Namibië verslaan. Hul laaste groepwedstryd teen Italië is net soos twee ander wedstryde weens tifoon Hagibis se verwoestinge afgelas en as ’n 0–0-gelykop geag.[157] Ná hul oorwinning tydens die kwarteindstryd teen Ierland is hulle in die halfeindstryd deur Engeland met 19–7 verslaan.[158] Hulle het daarmee die kans op ’n titeldriekuns misgeloop en as troosprys in die klein finale om die derde plek teen Wallis te staan gekom. Dit was vir beide die Nieu-Seelandse afrigter Steve Hansen en die Walliese afrigter Warren Gatland die laaste wedstryd in hul onderskeidelike poste, en hul spanne wou albei met ’n goeie wedstryd groet. Die All Blacks het daarin geslaag en met 40–17 gewen.[86][159][160] Steve Hansen is in Desember 2019 deur Ian Foster opgevolg.[161]

Onder Ian Foster[wysig | wysig bron]

Openingswedstryd van die Rugbywêreldbeker 2023 tussen die gasheer Frankryk en Nieu-Seeland

Die Springbokke het vanweë die wêreldwye Covid-19-pandemie nie aan die 2020-Drienasiesreeks deelgeneem nie en die All Blacks het dié toernooi ná twee oorwinnings en nederlae elk beklink, waaronder die eerste nederlaag teen die Poemas ooit.[162] In die tweede ontmoeting met Argentinië het Nieu-Seeland wraak geneem en vir die eerste keer enige Argentynse punte verhoed. Tydens die 2021-Rugbykampioenskapreeks het Nieu-Seeland sy titel ná vyf oorwinnings en een nederlaag verdedig.[163] Die 2021 eindjaarrugbytoetsreeks het vir Nieu-Seeland met oorwinnings teen die Verenigde State, Wallis en Italië begin, maar daarop het nederlae teen Ierland en Frankryk gevolg, waarmee die Franse die Dave Gallaher-trofee vir ’n tweede keer ingepalm het.[164] Tydens die 2022 midjaarrugbytoetsreeks is Nieu-Seeland vir die eerste keer deur Ierland in ’n tuisreeks met 1–2 verslaan. Dit was ook Ierland se eerste oorwinnings in Nieu-Seeland nog.[165] Die 2022-Rugbykampioenskapreeks kon die All Blacks slegs met een bonuspunt meer as die Springbokke beklink.[166] Tydens die verkorte 2023-Rugbykampioenskapreeks het die All Blacks ná oorwinnings in al hul drie wedstryde hul algehele 20ste titel in dié toernooi se geskiedenis ingepalm.[167] In hul laaste opwarmingswedstryd voor die Rugbywêreldbeker 2023 in Frankryk het Nieu-Seeland teen hul aartsvyand Suid-Afrika op Twickenham met 7–35 hul ergste nederlaag in hul geskiedenis gely.[168] Die All Blacks was vir die hooftoernooi tradisioneel een van die gunstelinge op die titel. In die openingswedstryd het die All Blacks teen die medegunsteling en gasheer Frankryk hul grootste nederlaag nog in ’n toernooi en hul eerste in die groepfase gely (met 13–27). Die All Blacks kon egter herstel en die groepfase met maklike oorwinnings teen Namibië (met 71–3), Italië (met 96–17) en Uruguay (met 73–0) afsluit. In die kwarteindstryd het hulle met Ierland nog ’n gunsteling ontmoet en kon ’n naelskraapse 28–24-oorwinning behaal. In die halfeindstryd het die All Blacks Argentinië met 44–6 oorrompel en die eerste span geword wat vyf eindstryde gehaal het. Hier het hulle die aartsvyand Suid-Afrika ontmoet, waarby een span vir die eerste keer die vierde wêreldbekertitel kon inpalm. In een van die nouste eindstryde nog het Nieu-Seeland met 11–12 verloor, waartydens die kaptein Sam Cane die eerste speler geword het wat ’n rooikaart in ’n eindstryd ontvang het.[169]

Die bynaam „All Blacks“[wysig | wysig bron]

Billy Wallace, die laaste oorblywende speler van die 1905/06-Original All Blacks, het in 1955 in ’n onderhoud vertel, dat ’n joernalis van die koerant Daily Mail na afloop van die wedstryd teen Hartlepool na die Nieu-Seelandse span as „all backs“ verwys het. Dié joernalis het die gewoonlik swaar en groot voorspelers bedoel, wat in teenstelling met hul teenstanders vinnig en rats was en die bal net só goed soos die agterspelers bemeester het, asof hulle almal sou speel soos die agterspan (as if they were all backs, “asof almal agterspelers was”). Wallace het verder beweer, dat weens ’n tikfout in ’n artikel voor die komende speel teen Somerset almal na die span net as “All Blacks” verwys het.[170]

Wallace se verduideliking word vandag algemeen verwerp, aangesien vir die tydperk van 1905/06 geen Engelse koerant beskikbaar is wat die term “All Backs” gebruik nie. Die term “All Backs” word wel in ’n verslag deur die plaaslike koerant Northern Daily Mail ná die wedstryd teen Hartlepool gebruik, wat vervolgens deur die Daily Mail se nasionale uitgawe oorgeneem is. Die outeur van dié artikel is J. A. Buttery, die Daily Mail se rugbyverslaggewer tydens die Nieu-Seelandse toer, wat met die bynaam na die geheel-en-al swart gekleede span (met uitsondering van die silwervaring) verwys het.[171]

All Black-trui[wysig | wysig bron]

Die 1905-Originals se trui
Die Adidas-trui tussen Julie 1999 en Augustus 2011
Die 2012-trui, geborg deur AIG

Die huidige Nieu-Seelandse trui is heeltemal swart (na dié trui word soms as die “swartste” trui ooit verwys), met uitsondering van die borg se kenteken en die NZRU se silwervaring op die embleem. Die 1884-Nieu-Seeland-toer na Australië was die eerste oorsese rugbytoer vir Nieu-Seeland en het heeltemal ander truie as vandag s’n gesien. Destyds het die span ’n donkerblou hemp met ’n goue varing op die linkerkant van die trui aangetrek.[172][173][174] In 1893 het die NZRU op hul jaarlikse algemene vergadering bepaal dat die trui uit ’n swart hemp met ’n silwervaring op en wit poefbroeke sal bestaan.[175] Historiese prente toon egter dat wit broeke gedurende die vroeë jare gedra is. Iewers tussen 1897 en 1901 is die trui verander; die span wat in 1901 teen Nieu-Suid-Wallis te staan gekom het, het ’n swart hemp sonder kraag en ’n silwervaring gedra.[176]

Sedert 2000 vertoon Nieu-Seeland tydens hul eindjaarrugbytoetsreekse in Frankryk ’n geborduurde herinneringspapawer op hul truimou.[177] Die papawer het die ANZAC-soldate wat aan die strande van Gallipoli gesneuwel het geëer.[178] Kaptein Richie McCaw het gesê “Ons wil die oorsese diens van Nieu-Seelanders gedenk. Dit is ’n belangrike deel van ons geskiedenis as ’n land en as ’n span.”[179]

Gedurende die Rugbywêreldbeker 2011 het die All Blacks ’n geborduurde Webb Ellis-beker op die mou van hul trui met die jaar “1987” onderaan in herinnering aan hul eerste wêreldtitel vertoon. Elkeen van die vier spanne wat voorheen die toernooi gewen het, het dieselfde detail op hul truie getoon.[180]

Adidas betaal aan die NZRFU $200 miljoen oor nege jaar, met die verwagting dat Nieu-Seeland omtrent 75% van hul wedstryde sal wen.[181] Nike het in 1996 ook aansoek gedoen om die All Blacks te borg, maar het eerder die gholfspelerTiger Woods geborg.[182]

Die wegtrui was tradisioneel wit met swart broeke. Nadat die All Blacks vir ’n aantal jare in ’n alternatiewe uitrusting met ’n grys trui en swart broek uitgedraf het, het die NZRU in Mei 2009 teruggekeer na die tradisionele wit truie met swart broeke. Vir hul wedstryd teen die Springbokke op 30 Julie 2011 in Wellington het die All Blacks se trui ’n wit kraag in eerbetoon vir die span wat die 1987-wêreldbeker gewen het getoon. Net selde speel die All Blacks hul wegwedstryde nie in swart nie, veral as hulle teen spanne te staan kom wat tradisioneel ook in donker kleure speel (byvoorbeeld die Skotte se donkerblou). In 2006 is die wit trui met ’n grys een vervang, maar drie jaar later was dit weer die gewone wit trui.

In 2012 het die NZRU ’n omstrede stap geneem en die Amerikaanse versekerings- en finansiëledienstemaatskappy, AIG, toegelaat om hulself op die sentrale bodeel van die All Black-trui te adverteer. In ruil daarvoor sou die NZRU ’n geheime, direkte finansiële borgskap met ’n waarde van sowat $80 miljoen oor vyf jaar bekom.[183] Nadat AIG besluit het om nie sy borgooreenkoms met die span te verleng nie, is aangekondig dat die Altrad Group vanaf 2022 die All Blacks se nuwe hoofborg sou wees met ’n sesjaarooreenkoms ter waarde van meer as $120 miljoen.[184] Steinlager was die eerste borg wat, tussen 1994 en 1999, op die All Blacks se trui verskyn het, op die linkerbors van die trui (oorkant die silwervaring); voordat Adidas in 1999 as verskaffer oorgeneem het.

Adidas tree sedert die 1999-Drienasiesreeks as Nieu-Seeland se truivervaardiger op, nadat hulle by Canterbury oorgeneem het, wat sedert 1924 die truie vervaardig het.[185] Ná die vrystelling van ’n spesiale trui vir die komende drie toetse teen die Britse en Ierse Leeus is in Junie 2017 aangekondig dat die vennootskap tussen die All Blacks en Adidas tot minstens 2023 uitgebrei is.[186]

Tuisstadions[wysig | wysig bron]

Edenpark in Auckland

Net soos ander vername rugbylande soos Argentinië, Australië, Frankryk en Suid-Afrika beskik Nieu-Seeland oor geen amptelike tuisstadion vir sy nasionale span nie. Die All Blacks span vir hul toetse eerder ’n verskeidenheid stadions dwarsdeur Nieu-Seeland in. Veral Edenpark in Auckland, Westpacstadion in Wellington und die Waikatostadion in Hamilton word gereeld vir toetswedstryde gebruik.

Voor die oprigting van die Westpacstadion in 1999 was Wellington se toetsstadion Athletic Park. Athletic Park het die eerste All Blacks-toets in Nieu-Seeland teen Groot-Brittanje in 1904 gehuisves.[187] Hul eerste tuistoets buite die hoofsentra Auckland, Christchurch, Dunedin en Wellington is in 1996 op McLeanpark in Napier gespeel.[188] Edenpark het albei eindstryde van die rugbywêreldbekertoernooie in 1987 en 2011 aangebied.

Beide Edenpark en Lancasterpark is met die oog op die Rugbywêreldbeker 2011 opgeknap en hulle kapasiteite is verhoog. Die Nieu-Seelandse regering het alternatiewelik vir die uitbreiding van Edenpark die oprigting van ’n nasionale stadion by die ou hawe van Auckland voorgestel. Dié voorstel het is egter deur die owerhede in Auckland en die streek verwerp en is einde November 2006 laat vaar.[189] Destyds het die NZRU Carisbrook nie langer as ’n geskikte toetsstadion beskou nie, en ’n bedekte sportstadion is as vervanging voorgestel.[190] Die stad Dunedin het die nuwe stadion in Maart 2008 goedgekeur,[191] die verkryging van grond het van Augustus tot Oktober daardie jaar plaasgevind,[192] en die nuwe stadion is in Augustus 2011 ingewy, net betyds vir die Rugbywêreldbeker.

Lancasterpark is tydens die Christchurch-aardbewing in Februarie 2011 ernstig beskadig, met krake in sommige staanplekke en die speeloppervlak is deur oorvloedig erg beskadig, maar ook die infrastruktuur en strate rondom dié stadion. As gevolg van die groot skade is al die wedstryde, wat in Christchurch beplan was, na ander plekke verskuif. Toetsrugby het in 2012 na Christchurch se Rugby League Park teruggekeer. Alhoewel die staanplekke op daardie stadion ernstig beskadig is, sodat hulle afgebreek moes word, was die skade aan die infrastruktuur heelwat minder as by Lancasterpark, en die speeloppervlak het die aardbewing relatief onbeskadig oorleef. Die stadion is herbou met ’n permanente sitplekkapasiteit van 17 000, met tydelike sitplekke vir ’n bykomende 9 000 toeskouers.

Rugbywêreldbekerstadions[wysig | wysig bron]

Speelstede in Nieu-Seeland tydens die Rugbywêreldbeker 2011

Die eerste Rugbywêreldbeker 1987 is saam deur Australië en Nieu-Seeland aangebied. Van die wedstryde was soos volg opgedeel: Vyf wedstryde van Groep 2, asook al die wedstryde van beide Groep 3 (wat die All Blacks ingesluit het) en Groep 4 is dwarsdeur Nieu-Seeland aangebied. Daarbenewens is een kwarteindstryd elk in Auckland en Christchurch, asook die klein finale om die derde plek in Rotorua en die eindstryd tussen die All Blacks en Frankryk in Auckland aangebied. Nieu-Seeland het altesaam 21 wedstryde gehuisves, met die oorblywende elf wedstryde wat in Australië gespeel is. Van Nieu-Seeland se ander stadions tydens dié toernooi was: Athletic Park in Wellington, Lancasterpark in Christchurch, Carisbrook in Dunedin, McLeanpark in Napier, Waikatostadion in Hamilton, Rugby Park in Invercargill en Showgrounds-ovaal in Palmerston North.

Die Rugbywêreldbeker 2003 sou oorspronklik oor deur beide Australië en Nieu-Seeland aangebied word, maar ná ’n dispuut tussen die Nieu-Seelandse Rugbyunie en die IRR is Australië as alleenlike gasheer aangewys.[193] Nieu-Seeland sou oorspronklik 23 van die 48 wedstryde huisves, maar is van hul gasheerregte ontneem.[194]

Die Rugbywêreldbeker 2011 is dwarsdeur Nieu-Seeland aangebied. Die 48 wedstryde is in 13 stadions gehuisves, met Edenpark in Auckland wat die openingswedstryd, die halfeindrondte, die klein finale om die derde plek en die eindstryd tussen die All Blacks en Frankryk aangebied het. Van Nieu-Seeland se ander stadions tydens dié toernooi was: Westpac in Wellington, Otago in Dunedin, North Harbour in Auckland, Waikatostadion in Hamilton, Rotorua Int’l Stadion in Rotorua, Yarrowstadion in Nieu-Plymouth, Trafalgarpark in Nelson, Rugby Park in Invercargill, Okarapark in Whangarei, McLeanpark in Napier en Showgrounds-ovaal in Palmerston North.

Haka[wysig | wysig bron]

Haka voor ’n wedstryd teen Portugal in Lyon, Frankryk, tydens die Rugbywêreldbeker 2007
’n Haka in 1917, Parys
Die Maori-All Blacks se haka in 1926, Parys
Die All Blacks besig om die Haka uit te voer voor ’n wedstryd teen Frankryk in 2006
’n 2009-haka
Frankryk beantwoord die haka tydens die 2007-kwarteindstryd met ’n nabystaan – en sal die wedstryd later wen
Haka tydens die Rugbywêreldbeker 2015 teen Argentinië

Die All Blacks voer ’n haka (’n Māori-oorlogsdans) voor elke toetswedstryd uit wat as ’n motivering vir hulleself en ’n intimidasie van hul teenstanders dien. Die haka word soms as ’n uitnodiging vir ’n geveg beskryf. Die haka word met Nieu-Seeland geassosieer sedert ’n toer van Nieu-Suid-Wallis in 1888/89.[195] Die Nieu-Seelandse “Native”-span (die span wat in Brittanje, Australië en Nieu-Seeland getoer het in 1888 en 1889) het die Ake Ake Kia Kaha gebruik en die 1903-span in Australië het ’n spottende haka, Tupoto koe, Kangaru! gebruik. Die 1905-All Blacks het die tradisie begin om die Ka Mate te gebruik en teen 1914 was dit goed gevestig in Nieu-Seelandse rugby. Die 1924-All Blacks het ’n spesiaal gekomponeerde haka, Kia Whaka-ngawari, gebruik, maar later het die All Blacks weer teruggeval op die Ka Mate.[196][197] Die haka is tot in 1986 veral buite Nieu-Seeland opgevoer, maar sedert die Rugbywêreldbeker 1987 ook op eie bodem. Dit moes egter geoefen word om 'n ritmiese akkuraatheid en intensiteit wat voorheen ontbreek het, te bereik. Die spelers Wayne Shelford en Hika Reid het hierin ’n sleutelrol gespeel.[198]

In Augustus 2005, voor die Drienasiestoets tussen Nieu-Seeland en Suid-Afrika op Carisbrook in Dunedin, het die All Blacks ’n ander haka, Kapa o Pango, uitgevoer. Kapa o Pango was ’n haka wat spesiaal deur Derek Lardelli ontwikkel is en “...ontwerp is om die multi-kulturele aard van kontemporêre Nieu-Seeland te reflekteer — in besonder die invloed van Polinesiese kulture”.[199] Kapa o Pango is bedoel om gebruik te word by spesiale geleenthede en nie om die Ka Mate te vervang nie.[200] Kapa o Pango eindig met ’n “keel-afsny”-aksie wat ’n bron van omstredenheid was en gelei het tot aantygings dat Kapa o Pango geweld aanmoedig wat die verkeerde boodskap aan All Blacks-ondersteuners sou stuur.[201][202] Volgens die “Kapo o Pango”-komponis, Derek Lardelli, stel die gebaar die “trek van lewenskragtige energie in die longe en hart in” voor.[203]

Indien die All Blacks in Wellington speel, word uit respek teenoor Te Rauparaha altyd die Ka Mate uitgevoer. By ander speelplekke besluit die kaptein en die haka se leier gedurende die dae voor die wedstryd op die haka wat wat die beste pas by die bui van die spel.[204]

In November 2006, by die Millennium-stadion in Cardiff, het die All Blacks die haka in hulle kleedkamers voor die wedstryd uitgevoer, in plaas van net voor die afskop. Die Walliese Rugbyunie wou gehad het dat die Walliese volkslied gesing moes word ná die uitvoering van die haka. Die All Blacks wou nie instem tot die versoek nie en het daarom die haka in hulle kleedkamers uitgevoer.[205]

Ander nasionale spanne uit eilandstate in die Stille Oseaan-gebied voer soortgelyke oorlogsdanse voor internasionale wedstryde uit; dit sluit in Samoa se weergawe van die haka, Tonga se Sipi Tau en Fidji se cibi. Suid-Afrika se Springbokke het ook al oorweg om ’n Zoeloe-oorlogsdans as deel van die voorwedstrydverrigtinge in te voer.[206]

Die “Ka Mate”-haka begin algemeen met ’n stel van vyf voorbereidingsinstruksies wat deur die leier geskree word, voordat die hele span by hom aansluit:[207][208]

"Ka Mate"
Leier: Taringa whakarongo! Ore op!
Kia rite! Kia rite! Kia mau! Maak reg...! Staan in een ry...! Staan vas!
Span: Hī! Ja!
Leier: Ringa ringa pakia! Klap die hande teen die dye!
Waewae takahia kia kino nei hoki! Stamp met die voete so hard as wat jy kan!
Span: Kia kino nei hoki! So hard as wat ons kan!
Leier: Ka mate, ka mate Ek sterf! Ek sterf!
Span: Ka ora' Ka ora' Ek lewe! Ek lewe!
Leier: Ka mate, ka mate Ek sterf! Ek sterf!
Span: Ka ora' Ka ora' Ek lewe! Ek lewe!
Almal: Tēnei te tangata pūhuruhuru Hier staan die harige man...
Nāna ne I tiki mai whakawhiti te rā ...wat die son roep en dit op ons laat skyn!
A Upane! Ka Upane! Ry nou! Ry nou!
A Upane Kaupane" Neem die eerste stap!
Whiti te rā,! Laat die sonskyn in!
Hī! Maak klaar!

Toetswedstryde[wysig | wysig bron]

Nieu-Seeland se plek op Wêreldrugby se ranglys vanaf 10 Oktober 2003 tot op hede

Die All Blacks het teen elke teenstander ’n positiewe wenrekord. Nieu-Seeland het 488 van sy 634 toetswedstryde gewen, ’n wenrekord van 76,97%. Daarmee is die All Blacks die suksesvolste nasionale rugbyspan wêreldwyd. Drie nasionale spanne, wat deur Wêreldrugby as ’n vlak-een-span geag word, het nog nooit teen die All Blacks ’n oorwinning aangeteken nie (Italië, Japan en Skotland). Die slegste wenrekord het die All Blacks teen die Suid-Afrikaanse Springbokke (59,43%). Sedert die bekendstelling van Wêreldrugby se ranglys in Oktober 2003 was Nieu-Seeland oorwegend op die eerste plek. Nieu-Seeland se statistieke in toetswedstryde teen al die lande, in alfabetiese volgorde, is soos volg (korrek in Oktober 2023):[209][210]

Opponent Gespeel Gewen Verloor Gelykop % Gewen
Vlag van Argentinië Argentinië 37 34 2 1 91,89
Vlag van Australië Australië 177 124 45 8 70,01
Britse en Ierse Leeus 41 30 7 4 73,17
Vlag van Engeland Engeland 43 33 8 2 76,74
Vlag van Fidji Fidji 7 7 0 0 100,00
Vlag van Frankryk Frankryk 63 48 14 1 76,19
Vlag van Georgië Georgië 1 1 0 0 100,00
Ierse Rugbyvoetbalunie-vlag  Ierland 37 31 5 1 83,78
Vlag van Italië Italië 16 16 0 0 100,00
Vlag van Japan Japan 5 5 0 0 100,00
Vlag van Kanada Kanada 6 6 0 0 100,00
Vlag van Namibië Namibië 3 3 0 0 100,00
Pasifiese Eilanders 1 1 0 0 100,00
Vlag van Portugal Portugal 1 1 0 0 100,00
Vlag van Roemenië Roemenië 2 2 0 0 100,00
Vlag van Samoa Samoa 7 7 0 0 100,00
Vlag van Skotland Skotland 32 30 0 2 93,75
Vlag van Suid-Afrika Suid-Afrika 106 63 39 4 59,43
Vlag van Tonga Tonga 7 7 0 0 100,00
Vlag van Uruguay Uruguay 1 1 0 0 100,00
Vlag van Verenigde State van Amerika Verenigde State 3 3 0 0 100,00
Vlag van Wallis Wallis 37 34 3 0 91,89
Algeheel 634 488 123 23 76,97

Wedstryde teen verskeie saamgestelde spanne tydens oorsese toere van die amateurtydperk en die deur Nieu-Seeland Rugby nieerkende wedstryde teen die Nieu-Suid-Walliese Waratahs (1920–1928) is nie in die lys nie. Wedstryde teen die Britse Barbarians word deur Nieu-Seeland Rugby ook nie as sulks erken nie.

Wedywering met ander nasionale spanne[wysig | wysig bron]

Noordelike Halfrond[wysig | wysig bron]

Net soos die ander rugbylande van die Suidelike Halfrond handhaaf Nieu-Seeland ’n wedywering met die nasionale spanne van die Noordelike Halfrond. Net só het Nieu-Seeland tydens twee van sy eindstrydverskynings teen Frankryk te staan gekom (in 1987 en 2011), wat hulle albei kon wen. Sedert 2000 ding Nieu-Seeland en Frankryk mee om die Dave Gallaher-trofee en sedert 2008 ding Nieu-Seeland en Engeland mee om die Hillary-skild.[211][212]

Suid-Afrika[wysig | wysig bron]

Die All Blacks se 1981-toetswedstryd teen die Springbokke in Auckland moes agter doringdraad plaasvind en is deur betogings begelei

Sedert die eerste ontmoeting in 1921 op Nieu-Seelandse bodem handhaaf die Springbokke en die All Blacks, wat albei as die beste nasionale rugbyspanne wêreldwyd beskou word, ’n intensiewe wedywering. Reeds destyds is albei spanne as die bestes beskou, wat deur die gelykopuitslag van die eerste toetsreeks bevestig is. Die tweede toetsreeks tydens die teenbesoek van 1928 in Suid-Afrika het ook in ’n gelykopuitslag geëindig. In 1937 het die Springbokke daarin geslaag om in Nieu-Seeland ’n toetsreeks teen die All Blacks te wen. In 1949 het die Springbokke die tuisreeks teen die All Blacks met ’n negatiewe rekord vir die Nieu-Seelanders, wat vandag nog bestaan, gewen. In 1956 het die All Blacks egter die tuisreeks teen die Springbokke gewen. In 1960 was die Springbokke weer tydens die tuisreeks teen die All Blacks suksesvol; dié toer word egter vir politieke rusies as vir sportiewe suksesse onthou. Daarna is die wedersydse toetsreekse veral deur die Suid-Afrikaanse apartheidsbeleid en die gepaardgaande twis oor die All Blacks se Māorispelers gekenmerk. Tot in die 1980’s is onderlinge toere onderneem, maar hulle het veral politieke weerstand van anti-apartheidsaktiviste ontlok en is vervolgens deur proteste van ander lande begelei. Die Nieu-Seelandse regering se vashou aan die 1976-toer na Suid-Afrika en die Internasionale Olimpiese Komitee se weiering (rugby was destyds nie ’n Olimpiese sportsoort nie) om Nieu-Seeland ná proteste deur Afrikalande van die Olimpiese Somerspele 1976 te skors het tot die boikot van dié Olimpiese Spele deur 30 oorwegend Afrikalande gelei.[213]

Eers ná die einde van die apartheidsbewind in Suid-Afrika het die onderlinge wedywering genormaliseer. Tot vandag toe het die Springbokke slegs teen die All Blacks ’n negatiewe wenrekord.[214][215] Die wedywering sluit intussen ook die rugbywêreldbekertoernooie in, aangesien beide die All Blacks en die Springbokke die enigste nasionale rugbyspanne was wat die Webb Ellis-beker al drie keer omhoog kon hou. In 2023 het die Springbokke die eerste span geword wat die toernooi vir ’n vierde keer kon wen (gedurende altesaam tien rugbywêreldbekertoernooie). Albei spanne het tot dusver tydens ses rugbywêreldbekertoernooie ontmoet, waarvan die All Blacks en die Springbokke drie wedstryde elk kon wen. Die Springbokke se belangrikste oorwinnings was die 1995-eindstryd, toe hulle met 15–12 in ekstra tyd gewen het, en die 2023-eindstryd, wat hulle met 12–11 kon wen. Sedert 1996 ontmoet albei spanne tydens die jaarlikse Drienasiesreeks, sedert 2012 die Rugbykampioenskap. Tydens die 2017-Rugbykampioenskapreeks moes die Springbokke hul (tot dusver) swaarste nederlaag verduur: 0–57 teen die All Blacks.[216] In die opwarmingswedstryd voor die Rugbywêreldbeker 2023 op Twickenham het die Springbokke die All Blacks hul swaarste nederlaag nog toegedien: 7–35.

As gevolg van die Springbokke se geskiedenis as ’n suiwer “wit” span het baie Suid-Afrikaners, wat destyds onder die rassistiese diskriminasie gely het, die All Blacks pleks van die Springbokke ondersteun, ook oor generasies heen. Dit het sy oorsprong in apartheid, toe anti-apartheidsaktiviste by elke geleentheid die teenstaander van die Springbokke as ’n soort weerstand teen apartheid en sy simbole ondersteun het. Ná die einde van apartheid is hierdie gedrag deur ander Suid-Afrikaners egter as “onpatrioties” en “verraaiend” bestempel. Sedert die oorwinnings van ’n span toenemend saamgestel uit “swart”, “wit” en “bruin” spelers (sedert die Rugbywêreldbeker 1995), asook herstrukturering in die bestuurspan kon al hoe meer Suid-Afrikaners van alle etniese agtergronde hulself met die nasionale rugbyspan identifiseer, en om hierdie rede het die ondersteuning vir die All Blacks of ander spanne gekwyn.[217]

Australië[wysig | wysig bron]

Die eerste toetswedstryd tussen Australië en Nieu-Seeland op 15 Augustus 1903 in Sydney

Soos in ander sportsoorte (veral krieket, rugby league, netbal en op die Statebondspele) handhaaf Nieu-Seeland tradisioneel goeie wedywering met sy buurland Australië,[218][219] waarna dikwels as “wedywering onder sibbes” (sibling rivalry) verwys word.[220][221] Die eerste toetswedstryd tussen albei spanne is tydens die Nieu-Seelandse besoek aan Australië in 1903 gespeel. Sedert 1932 ding albei spanne mee om die Bledisloebeker, een van die oudste trofeë in internasionale rugby. Van die 177 toetswedstryde tot dusver het Nieu-Seeland 124 gewen, Australië 45, met agt gelykopuitslae. Gedurende wêreldbekertoernooie het albei spanne tot dusver vier keer ontmoet (in 1991, 2003, 2011 en 2015), waarvan albei spanne twee wedstryde elk gewen het. Albei lande het al belangrike rugbytoernooie soos die Rugbywêreldbeker 1987 saam aangebied. Die Rugbywêreldbeker 2003 is oorspronklik ook aan albei rugbylande toegewys, maar ná ’n kontraktuele dispuut oor grondtekenregte tussen die Nieu-Seelandse Rugbyunie en die Internasionale Rugbyraad is Australië as alleenlike gasheer aangewys. Daarbenewens het hulle in die eindstryd van die Rugbywêreldbeker 2015 ontmoet, wat die All Blacks gewen het.

Rekords[wysig | wysig bron]

Wêreldbekerrekord[wysig | wysig bron]

Nieu-Seeland het in 1987, 2011 en 2015 die Webb Ellis-beker omhoog gehou

Alhoewel die All Blacks altyd een van die groot gunstelinge is om die vierjaarlikse rugbywêreldbekertoernooi te wen, het hulle die Webb Ellis-beker slegs al drie keer ingepalm: tydens die eerste Rugbywêreldbeker 1987 in Nieu-Seeland en Australië, tydens die Rugbywêreldbeker 2011 tuis en tydens die Rugbywêreldbeker 2015 in Engeland. Daarmee het die All Blacks die eerste nasionale rugbyspan geword wat die titel verdedig het. In 1991 het hulle die halfeindstryd teen die Wallabies verloor en in 1995 die eindstryd teen die Springbokke. Hul tweede ergste uitslag was in 1999 die vierde plek. In 2003 het hulle weereens die halfeindstryd teen Australië verloor. Hul ergste toernooiverloop was tydens die 2007, toe hulle reeds in die kwarteindstryd deur Frankryk uitgeskakel is.

Jaar Uitslag
1987 Kampioen
1991 Derde plek
1995 Tweede plek
1999 Vierde plek
2003 Derde plek
2007 Kwarteindrondte
2011 Kampioen
2015 Kampioen
2019 Derde plek
2023 Tweede plek
2027 gekwalifiseer
2031 N.v.t.

Drienasies/Rugbykampioenskap[wysig | wysig bron]

Tydens die Rugbykampioenskap ding onder andere Australië en Nieu-Seeland om die Bledisloebeker mee

Nieu-Seeland se enigste jaarlikse toernooi is die Rugbykampioenskap (voorheen die Drienasies), waar hulle teen drie ander lande van die Suidelike Halfrond speel: Australië en Suid-Afrika sedert 1996; Argentinië het in 2012 by dié toernooi aangesluit. Nieu-Seeland se rekord van 20 toernooikampioenskappe (1996, 1997, 1999, 2002, 2003, 2005–2008, 2010, 2012–2014, 2016–2018 en 2020–2023) en 96 wedstrydoorwinnings is verreweg meer as die rekords van die ander spanne. As deel van die Rugbykampioenskap ding die All Blacks ook met die Wallabies om die Bledisloebeker (sedert 1932) en met die Springbokke om die Vryheidsbeker (sedert 2004) mee.[212]

Nasie Wedstryde Punte Bonus-
punte
Tabel-
punte
Kampioen-
skappe
gespeel gewen gelykop verloor     vir         teen       verskil  
Vlag van Nieu-Seeland Nieu-Seeland 76 52 0 24 2054 1449 +605 35 243 11
Vlag van Australië Australië 76 30 3 43 1591 1817 –226 34 160 3
Vlag van Suid-Afrika Suid-Afrika 72 28 1 43 1480 1831 –351 24 138 3
Vlag van Argentinië Argentinië 4 1 2 1 56 84 –28 0 8 0

Bron: espnscrum.com(besoek op 8 Oktober 2018, statistiek dus op datum.)

Nasie Wedstryde Punte Bonus-
punte
Tabel-
punte
Kampioen-
skappe
gespeel gewen gelykop verloor     vir         teen         verskil    
Vlag van Nieu-Seeland Nieu-Seeland 57 48 2 7 1979 1059 +920 36 233 9
Vlag van Suid-Afrika Suid-Afrika 57 28 4 25 1449 1289 +160 26 146 1
Vlag van Australië Australië 57 25 3 29 1304 1560 –256 13 127 1
Vlag van Argentinië Argentinië 57 8 1 48 1036 1868 –832 12 43 0

Bygewerk op 30 Julie 2023
Bron: espnscrum.com (besoek op 30 Julie 2023)


Punte word soos volg toegeken: 4 punte vir ’n oorwinning, 2 punte vir ’n gelykopuitslag, 0 punte vir ’n nederlaag (saam met moontlike bonuspunte), 1 bonuspunt vir ten minste drie drieë meer as die opponent, 1 bonuspunt vir ’n nederlaag met minder as sewe punte.

Ander toetswedstryde[wysig | wysig bron]

Gedurende die amateurtydperk het die All Blacks maandelange oorsese toere onderneem, waartydens hulle teen ander nasionale spanne, plaaslike saamgestelde spanne en klubspanne gespeel het. Eweneens het oorsese spanne na Nieu-Seeland getoer. Die All Blacks het al vier keer ’n Grand Slam behaal, d.w.s. ’n oorwinning oor die vier Tuisnasies Engeland, Ierland, Skotland en Wallis tydens dieselfde toer (die Grand Slam-toere was in 1978, 2005, 2008 en 2010).

Teen die jaar 2000 het die oorsese toere volgens die ou tradisie tot ’n einde gekom, aangesien die professionalisering van die rugbyspel te min tyd vir toere oorlaat (’n uitsondering is die Britse en Ierse Leeus se vierjaarlikse toere). Deesdae is toetswedstryde teen die spanne van die Noordelike Halfrond tweekeer per jaar moontlik. Gedurende Juniemaand se midjaarrugbytoetsreeks vertrek Europese spanne na Nieu-Seeland en gedurende Novembermaand se eindjaarrugbytoetsreeks reis die All Blacks na Europa.

Een van die mees tradisionele trofee in internasionale rugby is die Bledisloebeker. Australië en Nieu-Seeland ding sedert 1932 om dié beker mee, sedert 1996 tydens die Drienasiesreeks en sedert 2012 as deel van die Rugbykampioenskap. Tydens dié toernooi ding Nieu-Seeland sedert 2004 ook met Suid-Afrika om die Vryheidsbeker mee. Sedert 2000 ding Nieu-Seeland en Frankryk mee om die Dave Gallaher-trofee (genoem na David „Dave“ Gallaher, die kaptein van die Original All Blacks van 1905/06, wie tydens die Eerste Wêreldoorlog in Frankryk gesneuwel het) en hulle moes dié trofee in 2009 en 2021 oorhandig. Sedert 2008 ding Nieu-Seeland en Engeland mee om die Hillary-skild (genoem na die in 2008 oorlede Edmund Hillary) wat die All Blacks net in 2012 moes oorhandig.[211][212]

Spelers[wysig | wysig bron]

Huidige span[wysig | wysig bron]

Die volgende spelers het die All Blacks-span gevorm tydens die Rugbywêreldbeker 2023:[222]

Agterspelers (backs)
Speler Posisie Klub / Provinsie Toetswedstryde
Finlay Christie Skrumskakel Blues / Tasman 017
Cam Roigard Skrumskakel Hurricanes / Counties Manukau 001
Aaron Smith Skrumskakel Highlanders / Manawatu 118
Beauden Barrett Losskakel Blues / Taranaki 115
Damian McKenzie Losskakel Chiefs / Waikato 042
Richie Mo’unga Losskakel Crusaders / Canterbury 048
Jordie Barrett Senter Hurricanes / Taranaki 051
David Havili Senter Crusaders / Tasman 025
Rieko Ioane Senter Blues / Auckland 062
Anton Lienert-Brown Senter Chiefs / Waikato 062
Caleb Clarke Vleuel Blues / Auckland 018
Leicester Fainga’anuku Vleuel Crusaders / Tasman 003
Emoni Narawa Vleuel Chiefs / Bay of Plenty 001
Mark Telea Vleuel Blues / North Harbour 004
Will Jordan Heelagter Crusaders / Tasman 024
Voorspelers (forwards)
Speler Posisie Klub / Provinsie Toetswedstryde
Dane Coles Haker Hurricanes / Wellington 086
Samisoni Taukei’aho Haker Chiefs / Waikato 027
Codie Taylor Haker Crusaders / Canterbury 079
Ethan de Groot Stut Highlanders / Southland 016
Nepo Laulala Stut Blues / Counties Manukau 049
Tyrel Lomax Stut Hurricanes / Tasman 026
Fletcher Newell Stut Crusaders / Canterbury 007
Ofa Tu’ungafasi Stut Blues / Northland 053
Tamaiti Williams Stut Crusaders / Canterbury 002
Scott Barrett Slot Crusaders / Taranaki 061
Brodie Retallick Slot Chiefs / Hawke’s Bay 103
Tupou Vaa’i Slot Chiefs / Taranaki 021
Sam Whitelock Slot Crusaders / Canterbury 145
Sam Cane Kaptein Losvoorspeler Chiefs / Bay of Plenty 089
Shannon Frizell Losvoorspeler Highlanders / Tasman 028
Dalton Papalii Losvoorspeler Blues / Counties Manukau 025
Luke Jacobson Agsteman Chiefs / Waikato 014
Ardie Savea Agsteman Hurricanes / Wellington 074

Bekende spelers[wysig | wysig bron]

Dave Gallaher (1905)
Colin Meads (1956)
Jonah Lomu (2004)

18 voormalige Nieu-Seelandse spelers is vir hul uitstekende prestasies in Wêreldrugby se Heldesaal opgeneem:[223]

Speler Posisie Inskrywing
Fred Allen Losskakel 2014
Dan Carter Losskakel, Senter 2023
Don Clarke Heelagter 2014
Grant Fox Losskakel 2014
Sean Fitzpatrick Haker 2014
David Gallaher Losvoorspeler 2010
Michael Jones Losvoorspeler, Agsteman 2014
David Kirk Skrumskakel 2011
Ian Kirkpatrick Losvoorspeler 2014
John Kirwan Vleuel 2014
Brian Lochore Agsteman, Slot 2011
Jonah Lomu Vleuel 2011
Richie McCaw Losvoorspeler 2019
Colin Meads Slot, Agsteman 2014
Graham Mourie Losvoorspeler 2014
George Nepia Heelagter 2014
Joe Warbrick Heelagter 2008
Wilson Whineray Stut 2007
Bryan Williams Vleuel, Senter, Heelagter 2018

Daarbenewens is die wêreldkampioenafrigter Graham Henry en die span New Zealand Natives ingeskryf.[224][225] 14 spelers is tweeledige wêreldkampioene: Dan Carter, Ben Franks, Owen Franks, Jerome Kaino, Richie McCaw, Keven Mealamu, Ma’a Nonu, Kieran Read, Colin Slade, Conrad Smith, Victor Vito, Sam Whitelock, Sonny Bill Williams en Tony Woodcock (almal in 2011 en in 2015). Wêreldrugby het vyf spelers as speler van die jaar benoem: Dan Carter (in 2005, 2012 en 2015), Richie McCaw (in 2006, 2009 en 2010), Kieran Read (in 2013), Brodie Retallick (in 2014), Beauden Barrett (in 2016 en 2017) en Ardie Savea (in 2023).[114]

Spelerstatistieke[wysig | wysig bron]

Kieran Read (2011)
Richie McCaw (2016)
Dan Carter (2019)

Vervolgens die belangrikste statistieke van die All Blacks se spelers.[226] Die spelers wat met * gekenmerk is, is nog aktief en kan hul statistieke verbeter. Die verskil tussen die aantal wedstryde en die aantal toetswedstryde is ’n gevolg van die All Blacks se groot aantal wedstryde teen plaaslike spanne en keurspanne tydens oorsese toere in die amateurtydperk.

(Korrek teen Oktober 2023)

Meeste toetswedstryde[1][227]
Rang Naam Tydperk Toetswedstryde
01 Sam Whitelock * 2010–2023 153
02 Richie McCaw 2001–2015 148
03 Keven Mealamu 2002–2015 132
04 Kieran Read 2008–2019 127
05 Aaron Smith * 2012–2023 125
06 Beauden Barrett * 2012–2023 123
07 Tony Woodcock 2002–2015 118
08 Dan Carter 2003–2015 112
09 Brodie Retallick * 2012–2023 109
10 Owen Franks 2009–2019 108
Meeste wedstryde[228]
Rang Naam Tydperk Wedstryde
01 Sam Whitelock * 2010–2023 153
02 Richie McCaw 2001–2015 149
03 Colin Meads 1957–1971 133
Keven Mealamu 2002–2015
05 Sean Fitzpatrick 1986–1997 128
Kieran Read 2008–2019
07 Aaron Smith * 2012–2023 125
08 Beauden Barrett * 2012–2023 124
09 Tony Woodcock 2002–2015 118
10 Andy Haden 1972–1985 117
Meeste punte aangeteken[3][229]
Rang Naam Tydperk Punte
01 Dan Carter 2003–2015 1598
02 Andrew Mehrtens 1995–2004 0967
03 Beauden Barrett * 2012–2023 0734
04 Grant Fox 1985–1993 0645
05 Richie Mo’unga * 2017–2023 0464
06 Aaron Cruden 2010–2017 0322
07 Jordie Barrett * 2017–2023 0292
08 Carlos Spencer 1997–2004 0291
09 Doug Howlett 2000–2007 0245
10 Christian Cullen 1996–2002 0236
Meeste drieë gedruk[5][230]
Rang Naam Tydperk Drieë
01 Doug Howlett 2000–2007 49
02 Julian Savea 2012–2017 46
Christian Cullen 1996–2002
Joe Rokocoko 2003–2010
05 Jeff Wilson 1993–2001 44
06 Beauden Barrett * 2012–2023 43
07 Ben Smith 2012–2019 39
08 Jonah Lomu 1995–2002 37
09 Rieko Ioane * 2016–2023 36
Tana Umaga 1997–2005

Afrigters[wysig | wysig bron]

Wayne Smith (2012)
Graham Henry (2012)
Steve Hansen (2020)

Aangesien die definisie en rol van afrigters tot die Suid-Afrikaanse toer in 1949 baie uiteenlopend was, bevat die volgende tabel slegs afrigters wat sedertdien benoem is.[231] Sedert die begin af was al die All Blacks se afrigters Nieu-Seelanders.

Naam Tydperk Wedstryde Oorwinnings Gelykop Nederlae % Gewen
Alex McDonald 1949 4 0 0 4 0
Tom Morrison 1950, 1955–56 12 8 1 3 66,7
Len Clode 1951 3 3 0 0 100
Arthur Marslin 1953–1954 5 3 0 2 60
Dick Everest 1957 2 2 0 0 100
Jack Sullivan 1958–1960 11 6 1 4 54,5
Neil McPhail 1961–1965 20 16 2 2 80
Ron Bush 1962 2 2 0 0 100
Fred Allen 1966–1968 14 14 0 0 100
Ivan Vodanovich 1969–1971 10 4 1 5 40
Bob Duff 1972–1973 8 6 1 1 75
John Stewart 1974–1976 11 6 1 4 54,5
Jack Gleeson 1977–1978 13 10 0 3 76,9
Eric Watson 1979–1980 9 5 0 4 55,5
Peter Burke 1981–1982 11 9 0 2 81,8
Bryce Rope 1983–1984 12 9 1 2 75
Sir Brian Lochore 1985–1987 18 14 1 3 77,7
Alex Wyllie 1988–1991 29 25 1 3 86,2
Laurie Mains 1992–1995 34 23 1 10 67,6
John Hart 1996–1999 41 31 1 9 75,6
Wayne Smith 2000–2001 17 12 0 5 70,5
John Mitchell 2002–2003 28 23 1 4 82,1
Sir Graham Henry 2004–2011 103 88 0 15 85,4
Steve Hansen 2012–2019 107 93 4 10 86,9
Ian Foster 2020–2023 46 32 2 12 69,5
Scott Robertson sedert 2024

Toekennings[wysig | wysig bron]

Die Italiaanse sporttydskrif Gazzetta dello Sport het die All Blacks in 2005 as “wêreldspan van die jaar” aangewys. Die Internasionale Rugbyraad, sedert 2014 Wêreldrugby, het die All Blacks elf keer as “span van die jaar” benoem (in 2005, 2006, 2008, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015 en 2016).[114] Die All Blacks het ook die Laureus Wêreldsporttoekennings as “span van die jaar” ontvang (in 2016).[232]

Sien ook[wysig | wysig bron]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. 1,0 1,1 (en) "All Blacks that have played 50 or more tests". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  2. (en) "Most matches". ESPNscrum. Besoek op 1 November 2023.
  3. 3,0 3,1 (en) "All Black Test Match point scorers". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  4. (en) "Most points". ESPNscrum. Besoek op 1 November 2023.
  5. 5,0 5,1 (en) "Most tries in Test matches". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  6. (en) "Most tries". ESPNscrum. Besoek op 1 November 2023.
  7. (en) "Rugby History in Fiji". Teivovo. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 November 2007. Besoek op 14 November 2007.
  8. (en) "World Rugby Rankings". Wêreldrugby. Besoek op 1 November 2023.
  9. (en) "Our History". Nieu-Seeland Rugby. Besoek op 1 November 2023.
  10. (en) "New Zealand". Wêreldrugby. Besoek op 1 November 2023.
  11. (en) Robert F. Dewey (2012). John Nauright, Charles Parrish (red.). Rugby Union Football, Pacific Islands. pp. 445–447. ISBN 978-1-59884-300-2. {{cite book}}: |work= ignored (hulp)
  12. (en) "New Zealand Schools". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  13. (en) "New Zealand Under 20". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  14. (en) "Māori All Blacks". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  15. (en) "Heartland XV". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  16. (en) "All Blacks Sevens". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  17. (en) "Reports: Agreement reached for 12-team Super Rugby from 2022". www.sarugbymag.co.za. Besoek op 1 November 2023.
  18. (en) Winston McCarthy (1968). Haka! The All Blacks Story. Londen: Pelham Books. p. 11. ISBN 978-0-7207-0206-4.
  19. (en) Sean Davies (27 September 2006). "All Black magic: New Zealand rugby". BBC. Besoek op 1 November 2023.
  20. (en) Greg Ryan (1993). Forerunners of the All Blacks. Christchurch: Canterbury University Press. p. 16. ISBN 0-908812-30-2.
  21. (en) Phil Gifford (2004). The Passion: The Stories Behind 125 years of Canterbury Rugby. Christchurch: Wilson Scott Publishing. p. 27. ISBN 0-9582535-1-X.
  22. (en) Winston McCarthy (1968). Haka! The All Blacks Story. London: Pelham Books. p. 12. ISBN 978-0-7207-0206-4.
  23. (en) Phil Gifford (2004). The Passion: The Stories Behind 125 years of Canterbury Rugby. Christchurch: Wilson Scott Publishing. p. 29. ISBN 0-9582535-1-X.
  24. (en) Phil Gifford (2004). The Passion: The Stories Behind 125 years of Canterbury Rugby. Christchurch: Wilson Scott Publishing. pp. 29–30. ISBN 0-9582535-1-X.
  25. (en) Phil Gifford (2004). The Passion: The Stories Behind 125 years of Canterbury Rugby. Christchurch: Wilson Scott Publishing. p. 32. ISBN 0-9582535-1-X.
  26. (en) Phil Gifford (2004). The Passion: The Stories Behind 125 years of Canterbury Rugby. Christchurch: Wilson Scott Publishing. p. 32. ISBN 0-9582535-1-X.
  27. (en) "1893: in New South Wales and Queensland". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  28. (en) "Match Centre – All Blacks vs Australia". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  29. (en) "Match Centre – in the British Isles, France and North America". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  30. (en) Winston McCarthy (1968). Haka! The All Blacks Story. London: Pelham Books. p. 56. ISBN 978-0-7207-0206-4.
  31. (en) Winston McCarthy (1968). Haka! The All Blacks Story. Londen: Pelham Books. p. 61. ISBN 978-0-7207-0206-4.
  32. (en) "Origins of international rugby". New Zealand History. Ministerie van Kultuur en Erfenis. 2 Oktober 2014. Besoek op 1 November 2023.
  33. (en) Grant Harding, David Williams (2000). The Toughest of Them All: New Zealand and South Africa, the Struggle for Rugby Supremacy. Auckland/New York: Penguin Books. p. 16. ISBN 0-14-029577-1.
  34. (en) Grant Harding, David Williams (2000). The Toughest of Them All: New Zealand and South Africa, the Struggle for Rugby Supremacy. Auckland/New York: Penguin Books. pp. 20–21. ISBN 0-14-029577-1.
  35. (en) "Match Centre – South Africa and New South Wales in New Zealand". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  36. (en) Grant Harding, David Williams (2000). The Toughest of Them All: New Zealand and South Africa, the Struggle for Rugby Supremacy. Auckland/New York: Penguin Books. pp. 234–235. ISBN 0-14-029577-1.
  37. (en) "Match Centre – in Australia, the British Isles, France and Canada". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  38. (en) Ron Palenski (2003). Century in Black: 100 Years of All Black Test Rugby. Auckland: Hodder Moa Beckett Publishers. p. 42. ISBN 1-86958-937-8.
  39. (en) Winston McCarthy (1968). Haka! The All Blacks Story. London: Pelham Books. pp. 132–134. ISBN 978-0-7207-0206-4.
  40. (en) "Match Centre – in the British Isles and Canada". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  41. (en) "Statue for rugby's Russian prince". BBC. 9 Januarie 2009. Besoek op 1 November 2023.
  42. (en) Ron Palenski (2003). Century in Black: 100 Years of All Black Test Rugby. Auckland: Hodder Moa Beckett Publishers. p. 192. ISBN 1-86958-937-8.
  43. (en) "THE 1956 SPRINGBOK TOUR". New Zealand Rugby Museum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Junie 2012. Besoek op 5 Junie 2012.
  44. (en) Max Howell (2005). Born to Lead: Wallaby Test Captains. North Harbour: Celebrity Books. p. 128. ISBN 1-877252-18-2.
  45. (en) Malcolm Mulholland (2009). Beneath the Maori Moon: An Illustrated History of Maori Rugby. Wellington: Huia Publishers. pp. 164–165. ISBN 978-1-86969-305-3.
  46. (en) "All Blacks vs Australia". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  47. (en) "Match Centre – All Blacks vs South Africa". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  48. (en) Winston McCarthy (1968). Haka! The All Blacks Story. London: Pelham Books. p. 207. ISBN 978-0-7207-0206-4.
  49. (en) Winston McCarthy (1968). Haka! The All Blacks Story. Londen: Pelham Books. pp. 217–218. ISBN 978-0-7207-0206-4.
  50. (en) Grant Harding, David Williams (2000). The Toughest of Them All: New Zealand and South Africa, the Struggle for Rugby Supremacy. Auckland/New York: Penguin Books. pp. 52–53. ISBN 0-14-029577-1.
  51. (en) "Match Centre – South Africa in New Zealand". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  52. 52,0 52,1 (en) "THE 1956 SPRINGBOK TOUR". New Zealand Rugby Museum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Junie 2012. Besoek op 5 Junie 2012.
  53. (en) "Kevin Skinner". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  54. (en) "Don Clarke (1933–2002)". New Zealand Hall of Fame. Besoek op 1 November 2023.
  55. (en) Winston McCarthy (1968). Haka! The All Blacks Story. Londen: Pelham Books. pp. 267–272. ISBN 978-0-7207-0206-4.
  56. 56,0 56,1 56,2 (en) "Beach beckons as All Blacks celebrate history". The New Zealand Herald. 27 November 2005. Besoek op 1 November 2023.
  57. (en) "New Zealand, 30 October 1963". History of Newport. Newport RFC. Besoek op 1 November 2023.
  58. (en) Ron Palenski (2003). Century in Black: 100 Years of All Black Test Rugby. Auckland: Hodder Moa Beckett Publishers. p. 269. ISBN 1-86958-937-8.
  59. (en) "Lithuania sets rugby record". The New Zealand Herald. 25 April 2010. Besoek op 1 November 2023.
  60. (en) "Match Centre – British Isles in New Zealand". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  61. (en) Robert Lowe (7 Oktober 2005). "Disgraced All Black 'heroic' in dignified silence". The New Zealand Herald. Besoek op 1 November 2023.
  62. (en) Steve Deane (7 November 2008). "Rugby's 10 worst refereeing howlers". The New Zealand Herald. Besoek op 1 November 2023.
  63. (en) John Mehaffey (24 November 2005). "Mourie has mixed emotions over Haden dive". tiscali.co.uk. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Oktober 2007. Besoek op 12 Oktober 2007.
  64. (en) Oliver Irish (7 April 2002). "The 10 greatest shocks in sport's history". The Guardian. Besoek op 1 November 2023.
  65. (en) John Smythe (1 April 2004). "Alone It Stands – at Court Theatre". nbr.co.nz/smythe. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Augustus 2005. Besoek op 17 Augustus 2005.
  66. (en) "Alone It Stands – John Breen". Culture Vulture. 6 Junie 2001. Besoek op 1 November 2023.
  67. (en) "Match Centre – in South Africa". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  68. (en) "It's time to close the final chapter". The New Zealand Herald. 19 Julie 2006. Besoek op 1 November 2023.
  69. (en) Volker Kluge (2000). Olympische Sommerspiele – Die Chronik III. Berlyn: Sportverlag. pp. 450–451. ISBN 3-328-00741-5.
  70. 70,0 70,1 (en) "From Montreal to Gleneagles". New Zealand History. Minister van Kultuur en Erfenis. 11 April 2014. Besoek op 1 November 2023.
  71. 71,0 71,1 (en) Sharpe Marty (25 Augustus 2001). "Dark days of thunder – when a free nation confronted apartheid in sport". wairarapa.co.nz. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Februarie 2006. Besoek op 17 Februarie 2006.
  72. (en) Steve Watters. "A country divided". New Zealand History. Ministerie van Kultuur en Erfenis. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Oktober 2012. Besoek op 24 Oktober 2012.
  73. (en) "Game cancelled in Hamilton, 1981 Springbok tour". New Zealand History. Ministerie van Kultuur en Erfenis. 4 Julie 2006. Besoek op 1 November 2023.
  74. 74,0 74,1 (en) Steve Watters. "'A war played out twice a week'". New Zealand History. Ministerie van Kultuur en Erfenis. Besoek op 1 November 2023.
  75. 75,0 75,1 (en) Ruth Hill (8 Julie 2006). "Protests a turning point in the history of New Zealand". The New Zealand Herald. Besoek op 1 November 2023.
  76. (en) "Fictions in the thought of Sir John Salmond". Victoria University of Wellington Law Review. 1999. Besoek op 1 November 2023.
  77. (en) Bob Luxford. "Bernie Fraser". New Zealand Rugby Museum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Oktober 2012. Besoek op 24 Oktober 2012.
  78. (en) Julia Millen (7 April 2006). "Blazey, Cecil Albert 1909–1998". Dictionary of New Zealand Biography. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Oktober 2012. Besoek op 24 Oktober 2012.
  79. (en) "Rugby Chronology". Rugbyvoetbalunie. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Augustus 2007. Besoek op 7 Augustus 2007.
  80. (en) "Cavaliers rugby tour, 1986". New Zealand History. Ministerie van Kultuur en Erfenis. 12 Junie 2014. Besoek op 1 November 2023.
  81. (en) "The 1986 Cavaliers Tour". New Zealand Rugby Museum. Besoek op 26 Augustus 2007.{{cite web}}: AS1-onderhoud: url-status (link)
  82. (en) "The 'Cavaliers' and the 1987 rugby world cup". New Zealand History. Ministerie van Kultuur en Erfenis. Besoek op 1 November 2023.
  83. (en) "Cavaliers rugby tour, 1986". New Zealand History. Ministerie van Kultuur en Erfenis. 12 Junie 2014. Besoek op 1 November 2023.
  84. (en) "Rugby World Cup 1987: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 1 November 2023.
  85. (en) "World Cup in New Zealand and Australia". New Zealand Rugby Museum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Oktober 2012. Besoek op 24 Oktober 2012.
  86. 86,0 86,1 86,2 86,3 86,4 86,5 86,6 86,7 86,8 (en) "Match Centre – All Blacks at the Rugby World Cup". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  87. (en) "Match Centre – in Australia". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  88. (en) Ron Palenski (2003). Century in Black: 100 Years of All Black Test Rugby. Auckland: Hodder Moa Beckett Publishers. p. 227. ISBN 1-86958-937-8.
  89. (en) Ron Palenski (2003). Century in Black: 100 Years of All Black Test Rugby. Auckland: Hodder Moa Beckett Publishers. p. 228. ISBN 1-86958-937-8.
  90. (en) "Rugby World Cup 1991: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 1 November 2023.
  91. (en) Ron Palenski (2003). Century in Black: 100 Years of All Black Test Rugby. Auckland: Hodder Moa Beckett Publishers. p. 290. ISBN 1-86958-937-8.
  92. (en) "All set for World Cup semis". worldcupweb.com. 14 November 2003. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 November 2006. Besoek op 11 November 2006.
  93. (en) Lindsay Knight. "Jonah Tali Lomu". New Zealand Rugby Museum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Maart 2007. Besoek op 14 Maart 2007.
  94. (en) "Rugby World Cup 1995: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 1 November 2023.
  95. (en) "OSM's sporting plaque". The Guardian. Besoek op 1 November 2023.
  96. (en) "Rugby players' food may have been spiked". The Independent. 20 November 1996. Besoek op 1 November 2023.
  97. (en) "Suzie never existed". Rugby Heaven. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Desember 2003. Besoek op 4 Desember 2003.
  98. (en) "Springboks poisoned at 1995 Cup: Luyt". Rugby Australia. 30 Oktober 2003. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Augustus 2006. Besoek op 27 Augustus 2006.
  99. (en) "1995: Party time for SA". BBC. 24 September 2003. Besoek op 1 November 2023.
  100. (en) Bob Howitt (2005). SANZAR Saga: Ten Years of Super 12 and Tri-Nations Rugby. New York: HarperCollins Publishers. p. 7. ISBN 1-86950-566-2.
  101. (en) Bob Howitt (2005). SANZAR Saga: Ten Years of Super 12 and Tri-Nations Rugby. New York: HarperCollins Publishers. p. 170. ISBN 1-86950-566-2.
  102. 102,0 102,1 (en) Ron Palenski (2003). Century in Black: 100 Years of All Black Test Rugby. Auckland: Hodder Moa Beckett Publishers. p. 206. ISBN 1-86958-937-8.
  103. (en) Bob Howitt (2005). SANZAR Saga: Ten Years of Super 12 and Tri-Nations Rugby. New York: HarperCollins Publishers. p. 185. ISBN 1-86950-566-2.
  104. (en) Bob Howitt (2005). SANZAR Saga: Ten Years of Super 12 and Tri-Nations Rugby. New York: HarperCollins Publishers. p. 199. ISBN 1-86950-566-2.
  105. 105,0 105,1 105,2 105,3 (en) Ron Palenski (2003). Century in Black: 100 Years of All Black Test Rugby. Auckland: Hodder Moa Beckett Publishers. p. 233. ISBN 1-86958-937-8.
  106. (en) "Rugby World Cup 1999: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 1 November 2023.
  107. (en) "Charvis bowed but proud". BBC. 2 November 2003. Besoek op 1 November 2023.
  108. (en) "Rugby World Cup 2003: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 1 November 2023.
  109. (en) "Match Centre – All Blacks vs England". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  110. (en) "All Blacks vs England". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  111. Bonuspunte kon op twee manier verdien word: deur vier of meer drieë in ’n wedstryd te druk en deur met sewe punte of minder te verloor.
  112. (en) Bob Howitt (2005). SANZAR Saga: Ten Years of Super 12 and Tri-Nations Rugby. New York: HarperCollins Publishers. p. 289. ISBN 1-86950-566-2.
  113. (en) "Match Centre – All Blacks vs France". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  114. 114,0 114,1 114,2 114,3 (en) "World Rugby Awards Past Winners". Wêreldrugby. Besoek op 1 November 2023.
  115. (en) "All Blacks in running for Laureus nomination". The New Zealand Herald. 13 Junie 2006. Besoek op 1 November 2023.
  116. (en) "All Blacks nomination page on Laureus Awards site". Laureus World Sports Awards. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 September 2007. Besoek op 28 September 2007.
  117. (en) Mitch Phillips (20 Januarie 2007). "Rugby-Awesome All Blacks widen the gulf". Reuters. Besoek op 1 November 2023.
  118. (en) "Kick in the guts for Wallabies". rugby heaven. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Augustus 2007. Besoek op 7 Augustus 2007.
  119. (en) "Slick All Blacks belt Canada". Australian Broadcasting Corporation. 16 Junie 2007. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 September 2007. Besoek op 17 September 2007.
  120. (en) "Rugby World Cup 2007: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 1 November 2023.
  121. (en) "Reconditioning a mistake – Henry". The New Zealand Herald. 7 Desember 2007. Besoek op 1 November 2023.
  122. 122,0 122,1 (en) "Rugby Union | 2008 | New Zealand | Match results". ESPNscrum. Besoek op 1 November 2023.
  123. (en) "Springboks end home streak of All Blacks". The New York Times. 13 Julie 2008. Besoek op 1 November 2023.
  124. (en) "Springboks end All Black home winning streak in Dunedin". Rugby Dump. 12 Julie 2008. Besoek op 1 November 2023.
  125. (en) Michael Aylwin (16 Augustus 2008). "All Blacks manage crisis". The Guardian. Besoek op 1 November 2023.
  126. (en) "Australia v New Zealand". ESPNscrum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Oktober 2014. Besoek op 8 Oktober 2014.
  127. (en) "Statistics and records for Australia Wallabies vs New Zealand All Blacks". greenandgoldrugby.com. 15 Julie 2009. Besoek op 1 November 2023.
  128. (en) Huw Baines (21 Augustus 2010). "Gritty All Blacks are worthy champions". ESPNscrum. Besoek op 1 November 2023.
  129. (en) Dean Irvine (30 Oktober 2010). "Wallabies beat All Blacks with last-minute kick". CNN. Besoek op 1 November 2023.
  130. (en) "Rugby Union | Test matches | Most consecutive wins". ESPNscrum. Besoek op 1 November 2023.
  131. (en) Mike Averis (27 Augustus 2011). "Australia clinch Tri Nations with victory over New Zealand". The Guardian. Besoek op 1 November 2023.
  132. (en) Mike Averis (27 Augustus 2011). "Rugby World Cup 2011 preview". The Guardian. Besoek op 1 November 2023.
  133. (en) "Rugby World Cup 2011: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 1 November 2023.
  134. (en) Eddie Butler (23 Oktober 2011). "Richie McCaw's New Zealand beat France in final". The Guardian. Besoek op 1 November 2023.
  135. (en) Gavin Mairs (17 Desember 2011). "New Zealand Rugby Union appoints Steve Hansen as new All Blacks coach". Daily Telegraph. Besoek op 1 November 2023.
  136. (en) "England 38-21 New Zealand". BBC. 1 Desember 2012. Besoek op 1 November 2023.
  137. (en) "New Zealand beat South Africa for title". BBC. 5 Oktober 2013. Besoek op 1 November 2023.
  138. (en) "New Zealand deny Ireland to win 24-22 and seal perfect year". BBC. 24 November 2013. Besoek op 1 November 2023.
  139. (en) "Rugby World Cup 2015: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 1 November 2023.
  140. (en) "New Zealand retain Rugby World Cup with ruthless display against Australia". The Guardian. 31 Oktober 2015. Besoek op 1 November 2023.
  141. (en) "All Blacks 2016: Year in Review". All Blacks. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Junie 2019. Besoek op 1 Junie 2019.
  142. (en) "Autumn internationals: Ireland 40–29 New Zealand". BBC. 5 November 2016. Besoek op 1 November 2023.
  143. (en) "All Blacks shake off Chicago shock to defeat Ireland in Dublin". Stuff. 20 November 2016. Besoek op 1 November 2023.
  144. (en) "It's one-dimensional and boring for critics to keep moaning about Warrenball". Evening Standard. 6 Junie 2017. Besoek op 1 November 2023.
  145. (en) "Warren Gatland mocked as clown by New Zealand media after anti-fan remarks". The Guardian. 2 November 2016. Besoek op 1 November 2023.
  146. (en) Jack de Menezes (1 Julie 2017). "British and Irish Lions 2017: Sonny Bill Williams' red card a defining moment in 'rugby's greatest series'". The Independent. Besoek op 1 November 2023.
  147. (en) "New Zealand media attack referee Romain Poite's late penalty U-turn". 8 Julie 2017. Besoek op 1 November 2023.
  148. (en) "Rugby power swings back to the north – Woodward". All Blacks. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Junie 2019. Besoek op 1 Junie 2019.
  149. (en) "Fixtures 2017". All Blacks. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Februarie 2017. Besoek op 7 Februarie 2017.
  150. (en) "Rugby Championship 2018: South Africa earn thrilling 36–34 win over New Zealand". BBC. 15 September 2018. Besoek op 1 November 2023.
  151. (en) "Rugby Championship: All Blacks survive Springboks scare". Newshub. 7 Oktober 2018. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Junie 2019. Besoek op 30 Junie 2019.
  152. (en) "New Zealand secures Bledisloe Cup clean sweep against Australia". NewsComAu. 27 Oktober 2018. Besoek op 1 November 2023.
  153. (en) Paul Rees (10 November 2018). "England denied by All Blacks and late decision in Twickenham thriller". The Guardian. Besoek op 1 November 2023.
  154. (en) Robert Kitson (17 November 2018). "Jacob Stockdale scores only try as Ireland earn historic win over All Blacks". The Guardian. Besoek op 1 November 2023.
  155. (en) "Fixtures 2018". All Blacks. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Februarie 2018. Besoek op 6 Februarie 2018.
  156. (en) Lynn McConnell (21 September 2019). "All Blacks turn kicking pressure back on Springboks for win". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  157. (en) "Rugby World Cup clash between All Blacks and Italy cancelled". The New Zealand Herald. 10 Oktober 2019. Besoek op 1 November 2023.
  158. (en) Richard Knowler (26 Oktober 2019). "All Blacks v England: New Zealand's three-peat hopes over after heavy loss to England". stuff.co.nz. Besoek op 1 November 2023.
  159. (en) "Rugby World Cup 2019 bronze match: Wales 17-40 New Zealand". BBC. 1 November 2019. Besoek op 1 November 2023.
  160. (en) "A tribute to Steve Hansen: One of the greatest coaches in rugby history". Stuff. 4 November 2019. Besoek op 1 November 2023.
  161. (en) "Ian Foster named next All Blacks coach – coverage of the announcement and reaction as Scott Robertson loses out". Stuff. 11 Desember 2019. Besoek op 1 November 2023.
  162. (en) Jonathan Howcroft (14 November 2020). "New Zealand All Blacks 15–25 Argentina: Rugby Tri-Nations – as it happened". The Guardian. Besoek op 1 November 2023.
  163. (en) "Rugby Championship – New Zealand 19–17 South Africa: All Blacks seal title with late penalty". BBC. 25 September 2021. Besoek op 1 November 2023.
  164. (en) "France 40–25 New Zealand: Hosts beat All Blacks for first time since 2009". BBC. 20 November 2021. Besoek op 1 November 2023.
  165. (en) Lee Calvert (16 Julie 2022). "Ireland stun All Blacks again to make history with series triumph". The Guardian. Besoek op 1 November 2023.
  166. (en) "Pumas Make Springboks Work Hard for Victory". Superrugby. 25 September 2022. Besoek op 1 November 2023.
  167. (en) "Australia 7–38 New Zealand: All Blacks hammer Wallabies to win Rugby Championship". BBC. 29 Julie 2023. Besoek op 1 November 2023.
  168. (en) "All Blacks suffer record defeat to Springboks at Twickenham – as it happened". The New Zealand Herald. 25 Augustus 2023. Besoek op 1 November 2023.
  169. (en) "New Zealand: Rugby World Cup 2023 review". rugbyworldcup.com. 29 Oktober 2023. Besoek op 31 Oktober 2023.
  170. (en) Ron Palenski (2003). Century in Black: 100 Years of All Black Test Rugby. Auckland: Hodder Moa Beckett Publishers. pp. 16–17. ISBN 1-86958-937-8.
  171. (en) ""All Blacks" – The Name". New Zealand Rugby Museum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Februarie 2018. Besoek op 4 Februarie 2018.
  172. (en) Phil Gifford (2004). The Passion: The Stories Behind 125 years of Canterbury Rugby. Christchurch: Wilson Scott Publishing. p. 28. ISBN 0-9582535-1-X.
  173. (en) Malcolom Woods (September 2011). "A history of New Zealand rugby in four jerseys". New Zealand Rugby Museum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 September 2019. Besoek op 30 September 2019.
  174. (en) "Early All Blacks jerseys recreated". Massey Universiteit. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Februarie 2019. Besoek op 5 Februarie 2019.
  175. (en) Ron Palenski (2003). Century in Black: 100 Years of All Black Test Rugby. Auckland: Hodder Moa Beckett Publishers. p. 17. ISBN 1-86958-937-8.
  176. (en) "The "All Black" Uniform". Te Ara – the Encyclopedia of New Zealand. Besoek op 1 November 2023.
  177. (en) "ABs Remember". The Press (Christchurch): F1. 11 November 2006.
  178. (en) "New Zealand & France – strong links". www.newzealand.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Januarie 2019. Besoek op 24 Januarie 2019.
  179. (en) "All Blacks to honour fallen soldiers". IOL. Sekunjalo Independent Media. 24 Oktober 2006. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Oktober 2012. Besoek op 24 Oktober 2012.
  180. (en) "The new All Blacks jersey – a tribute to history". All Blacks. 30 Julie 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Oktober 2014. Besoek op 29 Oktober 2014.
  181. (en) Russell Brown (22 September 2003). "God defend the All Black brand". Unlimited Magazine. Fairfax New Zealand. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Oktober 2007. Besoek op 11 Oktober 2007.
  182. (en) Alice Park (12 April 2007). "Member of the Club". Fort Worth: Time (tydskrif). Besoek op 1 November 2023.
  183. (en) "All Blacks' AIG deal worth $80m". Otago Daily Times. 4 November 2012. Besoek op 1 November 2023.
  184. (en) "Rugby: French billionaire Mohed Altrad reveals hidden detail in massive All Blacks sponsorship deal". The New Zealand Herald. 30 Augustus 2021. Besoek op 1 November 2023.
  185. (en) "Canterbury 1924". nz.canterbury.com. Besoek op 1 November 2023.
  186. (en) "Adidas and All Blacks unveil new jersey". Radio New Zealand. 31 Mei 2017. Besoek op 1 November 2023.
  187. (en) "Match Centre – All Blacks vs British & Irish Lions". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  188. (en) "Match Centre – All Blacks vs Samoa". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  189. (en) "It's Eden Park says disappointed Mallard". The New Zealand Herald. 27 November 2006. Besoek op 1 November 2023.
  190. (en) "Proposed stadium a NZ first". TVNZ. 10 Augustus 2006. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 September 2020. Besoek op 14 September 2020.
  191. (en) "Dunedin council to help fund stadium". TVNZ. 17 Maart 2008. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Oktober 2012. Besoek op 24 Oktober 2012.
  192. (en) David Loughrey (29 Augustus 2008). "Council starts buying stadium land". Otago Daily Times. Besoek op 1 November 2023.
  193. (en) "New Zealand loses Cup status". BBC. 8 Maart 2002. Besoek op 1 November 2023.
  194. (en) "NZ loses Rugby World Cup". BBC. 18 April 2002. Besoek op 1 November 2023.
  195. (en) Malcolm Mulholland (2009). Beneath the Maori Moon: An Illustrated History of Maori Rugby. Wellington: Huia Publishers. p. 17. ISBN 978-1-86969-305-3.
  196. (en) Malcolm Mulholland (2009). Beneath the Maori Moon: An Illustrated History of Maori Rugby. Wellington: Huia Publishers. p. 24. ISBN 978-1-86969-305-3.
  197. (en) "All Blacks' Haka". Te Ara – the Encyclopedia of New Zealand. Besoek op 1 November 2023.
  198. (en) "The Haka". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  199. (en) Jon Stokes (29 Augustus 2005). "New haka the cutting edge of sport". The New Zealand Herald. Besoek op 1 November 2023.
  200. (en) Marc Hinton (27 Augustus 2005). "ABs Reveal New Haka". xtramsn.co.nz. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Junie 2006. Besoek op 29 Junie 2006.
  201. (en) Mick Cleary (5 September 2005). "Cut-throat haka does All Blacks no favours". Daily Telegraph. Besoek op 1 November 2023.
  202. (en) "Haka furore adds spice to Bledisloe duel". theage.com.au. 28 Julie 2006. Besoek op 1 November 2023.
  203. (en) "Kapa O Pango gets green light". Planet Rugby. 8 Julie 2006. Besoek op 30 Oktober 2006.{{cite web}}: AS1-onderhoud: url-status (link)
  204. (en) "Understanding the All Blacks' supreme success". ESPNscrum. Besoek op 1 November 2023.
  205. (en) "So just who is to blame for no Millennium haka?". icwales.co.uk. 27 November 2006. Besoek op 18 Desember 2006.{{cite web}}: AS1-onderhoud: url-status (link)
  206. (en) "Springboks aim to unveil own haka". BBC. 17 Julie 2007. Besoek op 1 November 2023.
  207. (en) "Haka". 30 November 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Oktober 2019. Besoek op 22 Oktober 2019.
  208. (en) Haka! The Dance of a Noble People. Raupo Publishing (NZ) Ltd. 17 Junie 1993.
  209. (en) "International Rugby Union Statistics – New Zealand". ESPNscrum. Besoek op 1 November 2023.
  210. (en) "Match Centre – All Blacks test match Record since first test match". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  211. 211,0 211,1 (en) "The Scrum.com trophy guide – Part One". ESPNscrum. 29 Oktober 2008. Besoek op 1 November 2023.
  212. 212,0 212,1 212,2 (en) "The Scrum.com trophy guide – Part Two". ESPNscrum. 5 November 2008. Besoek op 1 November 2023.
  213. (en) "African nations boycott costly Montreal Games". Canadian Broadcasting Corporation. 7 Augustus 2009. Besoek op 1 November 2023.
  214. (en) "Springboks vs the All Blacks – The Great Rivalry". Investec. Besoek op 1 November 2023.
  215. (en) "A Rivalry in Numbers: All Blacks vs South Africa". All Blacks. 23 Julie 2019. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Oktober 2022. Besoek op 4 Oktober 2022.
  216. (en) "Rampant All Blacks blow Springboks away". Super Rugby. 17 Augustus 2017. Besoek op 1 November 2023.
  217. (en) "Cape Crusaders: why some South Africans (still) support the Kiwis, not the Springboks". The Conversation. Besoek op 4 September 2023.
  218. (en) Trevor Marshallsea (3 Mei 2016). "Mad Tuesday: 11 things you never wanted to know about the Trans Tasman sporting rivalry". Fox Sports. Besoek op 15 November 2021.
  219. (en) Russell Jackson (28 Oktober 2015). "The encounters that have underpinned trans-Tasman sporting rivalry". The Guardian. Besoek op 15 November 2021.
  220. (en) Suvajit Mustafi (28 Maart 2015). "Australia vs New Zealand, an intense sibling rivalry where nothing else matters than 'win'". Cricket Country. Besoek op 15 November 2021.
  221. (en) Rosanna Price, Henry Cooke (27 Maart 2015). "Top ten NZ/Australia clashes". Stuff. Besoek op 15 November 2021.
  222. (en) "All Blacks name 33-man squad for 2023 Rugby World Cup in France". Nieu-Seeland Rugby. 7 Augustus 2023. Besoek op 1 November 2023.
  223. (en) "Inductees". Wêreldrugby. Besoek op 1 November 2023.
  224. (en) "Graham Henry – World Rugby – Hall of Fame". Wêreldrugby. Besoek op 1 November 2023.
  225. (en) "1888 New Zealand Team – World Rugby – Hall of Fame". Wêreldrugby. Besoek op 1 November 2023.
  226. (en) "All Blacks se statistieke". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  227. (en) "Total matches played (descending)". ESPNscrum. Besoek op 1 November 2023.
  228. (en) "All Blacks that have played 75 or more matches". All Blacks. Besoek op 1 November 2023.
  229. (en) "Total points scored (descending)". ESPNscrum. Besoek op 1 November 2023.
  230. (en) "Total tries scored (descending)". ESPNscrum. Besoek op 1 November 2023.
  231. (en) Ron Palenski (2003). Century in Black: 100 Years of All Black Test Rugby. Auckland: Hodder Moa Beckett Publishers. p. 290. ISBN 1-86958-937-8.
  232. (en) "Laureus World Sports Awards 2016". Laureus. 18 April 2016. Besoek op 1 November 2023.

Verdere leesstof[wysig | wysig bron]

  • (en) Winston McCarthy (1968). Haka! The All Blacks Story. London: Pelham Books. ISBN 978-0-7207-0206-4.
  • (de) James Kerr (2021). Das Geheimnis der All Blacks. Grünwald: Copress Verlag. ISBN 978-3-7679-1230-4.
  • (en) Terry McLean (1987). New Zealand Rugby Legends. Auckland: MOA Publications. ISBN 0-908570-15-5.
  • (en) Greg Ryan (1993). Forerunners of the All Blacks. Christchurch: Canterbury University Press. ISBN 0-908812-30-2.
  • (en) Grant Harding, David Williams (2000). The Toughest of Them All: New Zealand and South Africa, the Struggle for Rugby Supremacy. Auckland/New York: Penguin Books. ISBN 0-14-029577-1.
  • (en) Ron Palenski (2003). Century in Black: 100 Years of All Black Test Rugby. Auckland: Hodder Moa Beckett Publishers. ISBN 1-86958-937-8.
  • (en) Phil Gifford (2004). The Passion: The Stories Behind 125 years of Canterbury Rugby. Christchurch: Wilson Scott Publishing. ISBN 0-9582535-1-X.
  • (en) Bob Howitt (2005). SANZAR Saga: Ten Years of Super 12 and Tri-Nations Rugby. New York: HarperCollins Publishers. ISBN 1-86950-566-2.
  • (en) Max Howell (2005). Born to Lead: Wallaby Test Captains. North Harbour: Celebrity Books. ISBN 1-877252-18-2.
  • (fr) Ian Borthwick (2006). France/All Blacks: 100 ans de rencontres. Papeete: Au vent des îles. ISBN 2-915654-07-7.
  • (en) Malcolm Mulholland (2009). Beneath the Maori Moon: An Illustrated History of Maori Rugby. Wellington: Huia Publishers. ISBN 978-1-86969-305-3.
  • (en) Sean Fagan (2013). The First Lions of Rugby. Richmond: Slattery Media Group. ISBN 978-0-9875002-7-4.

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]